Спаская вуліца (Гомель)

Спаская вуліца — вуліца ў старосцінскім і раннім румянцаўскім Гомелі. Вядомая па пісьмовых крыніцах з другой паловы XVII ст. Існавала прынамсі да канца XVIII ст., калі адбылася маштабная перабудова гістарычнага Гомеля.

Час узнікнення, як самой вуліцы, так і яе назвы застаецца нявысветленым. Першыя вядомыя на сёння пісьмовыя згадкі пра яе прыпадаюць на другую палову XVII ст. і звязаныя з «Інвентаром Гомельскага староства» 1681 года. На той час на ёй размяшчаліся парадку 16 падворкаў, два з якіх 2 значыліся за шляхціцам Красоўскім, па адным — за святарамі Траецкай і Спаскай цэркваў, а таксама знаходзіліся касцёл і царква^[1][2]. Згодна з «Актам інвентара Гомельскага староства» 1738 года колькасць падворкаў тут складала 18, уключна з сядзібай святара Траецкай царквы («Piotr Pop Troiecki»)^[3]. «Люстрацыя Гомельскага староства» 1765 года і «Інвентар Гомельскага староства» 1771 года зафіксавалі на Спаскай вуліцы 21 падворак, уключна з сядзібай святара Спаскай царквы («Wasil Pop Spaski»)^[4][5].

Прозвішчы ўладальнікаў падворкаў даюць магчымасць уявіць прафесійную прыналежнасць жыхароў вуліцы: Каваль Дрозд, Кандрат Кушнер (1681 г.)^[2]; Тамаш Жаўнер, Стэфан Драздоўскі Трубач (1738 г.)^[3]; Місевіч Арганіста (1765 г.)^[4].

Назву атрымала па Спаскай царкве, якая станам на 1681 год знаходзілася ў самым пачатку вуліцы.

На пісьме па-польску назва падавалася як «Spaska»^[3][4][5]. Прыкладаў напісання назвы па-старабеларуску пакуль не выяўлена.

Адносна іншых вуліц займала сярэдзіннае становішча. Знаходзілася паміж вуліцамі Траецкай і Дэканаўскай. Ішла ад замка да гарадскіх умацаванняў на захадзе, што прыблізна адпавядае сучаснаму адрэзку ад склепа-ледніка пры паўночным крыле палаца Румянцавых і Паскевічаў да сядзібы драматычнага тэатра^[1][6]. Зафіксавана на плане Гомеля 1799 года без подпісу назвы^[6].

• Макушников, О. А. Гомель с древнейших времён до конца XVIII в. Историко-краеведческий очерк / О. А. Макушников. — изд. 4-е, испр. и дополн.— Гомель : Барк, 2018. — С. 170.