Тадэвуш Корзан

Тадэвуш Корзан
польск.: Tadeusz Korzon
Дата нараджэння	9 лістапада 1839(1839-11-09)
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	18 сакавіка 1918(1918-03-18) (78 гадоў) ці 8 сакавіка 1918(1918-03-08) (78 гадоў)
Месца смерці	Варшава, Каралеўства Польскае, 1916—1918
Месца пахавання	Старыя Павонзкі
Грамадзянства	Расійская імперыя Польшча
Род дзейнасці	гісторык, бібліятэкар
Навуковая сфера	гісторыя
Месца працы	Ковенская гімназія[d] Бібліятэка ардынацыі Замойскіх
Альма-матар	МДУ
Член у	Акадэмія ведаў[d] Варшаўскае навуковае таварыства[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тадэ́вуш Сільве́стр Ко́рзан (польск.: Tadeusz Korzon; 28 кастрычніка 1839, Мінск — 8 сакавіка 1918, Варшава) — польскі гісторык і публіцыст.

Нарадзіўся ў Мінску ў 1839 г. Навучаўся ў мінскай гімназіі.

• 1855—1859 гг. вучыўся ў Маскоўскім універсітэце на юрыдычным факультэце. Ужо тады звярнуў на сябе ўвагу, апублікаваўшы ў 1859 г. артыкул «Параўнанне карных працэдураў: французскай і англійскай». Меў прапановы застацца ў Маскве, ва ўніверсітэце, але адмовіўся і з’ехаў у Коўна.
• 1859—1861 — выкладае гісторыю ў Ковенскай гімназіі.
• 1863 г. — бярэ ўдзел у паўстанні. Быў высланы ў цэнтральную Расію.
• 1863 — 1867 гг. — жыве спачатку ва Уфе, а пасля ў Арэнбургу.
• 1867 г. — пераяжджае ў Пётркаў (Лодзьскае ваяводства, Польшча).
• 1869 г. — з’яжджае ў Варшаву. Адразу набывае аўтарытэт, як сур’ёзны гісторык і востры публіцыст, друкуючыся ў розных польскіх выданнях таго часу. Працягвае выкладаць.
• 1897 г. — пераходзіць на пасаду бібліятэкара ў бібліятэцы Замойскіх.

Тадэвуш Корзан — адзін з выбітнейшых гісторыкаў Польшчы канца ХІХ — пач. ХХ ст. Ён першы, хто ў сваіх працах звярнуў увагу і прааналізаваў адміністрацыйныя, эканамічныя, дэмаграфічныя ўмовы ў якіх развіваўся народ у мінулым.

• Kurs historyi wieków średnich (Варшава, 1871),
• Nowe dzieje starożytnej Mezopotamii i Iranu (1872),
• Historycy pozytywiści i Poranek filozofii greckiej (Bibl. Warszawska),
• Ludzie prehistoryczni (Tygodn. Illustrow.),
• Historyja starożytna (Warszawa, 1876),
• Stan ekonomiczny Polski w latach 1782—1792 (Ateneum, 1877),
• O życiu umysłowym Grecyi (Tygodn. Illustrow.),
• Historyk wobec swego narodu i wobec ludzkości (1878)
• Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, 1764—94, badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego (Kraków, tom I, 1882; tom II, 1883; tom III, 1884; tom IV, część 1., 1885; tom IV, część 2. i zamknięcie, 1886; wydanie drugie w 7 tomach z zamknięciem, Warszawa, 1897—1899),
• «Grunwald, ustęp z dziejów wojennych Polski» (Warszawa, 1910)
• «Dzieje wojen i wojskowości w Polsce» (Kraków 1912)
• «Kościuszko. Bibliografia z dokumentów wysnuta»(Kraków 1894)
• «Mój pamiętnik przedhistoryczny» (Kraków 1912).

Найважнейшая праца Корзана — «Унутраная гісторыя Польшчы пры Станіславе Аўгусце» («Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława-Augusta, 1764—1794») (1882—1886). У ёй гісторык дэталёва прааналізаваў эканамічныя і статыстычныя фактары развіцця Рэчы Паспалітай перад яе знікненнем.

У 1908 г. Тадэвуш Корзан апублікаваў невялікую брашуру «Mińsk w połowie XIX wieku : ze wspomnień osobistych» у якой апісаў свае дзіцячыя ўспаміны з Мінску.

• КОРЗАН Тадэвуш Сільвестр // [0 1] // Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). / Укладальнік Л. У. Маракоў.
• Віталь Макарэвіч. Тадэвуш Корзан і яго Мінск у сярэдзіне ХІХ ст. — частка 1, частка 2, частка 3 // ARCHE № 3, 2010 г.