Тэўчытланская традыцыя

Тэўчытланская традыцыя — дакалумбава грамадства, якое існавала на тэрыторыі сучасных мексіканскіх штатаў Наярыт і Халіска. Назва паходзіць ад горада Тэўчытлан у штаце Халіска.

Тэўчытланская традыцыя з'яўляецца далейшым развіццём Традыцыі шахтавых магіл у заходняй Мексіцы, аднак замест адносна невялікіх цэнтраў з'яўляюцца буйныя, такія, як Гуачымантонес.^[1] Хоць самыя раннія помнікі архітэктуры тэўчытланскай традыцыі ўзыходзяць да 300 г. н. э., узнікненне культуры датуецца стагоддзем раней, каля 200 г. н. э., ці фармацыйным перыядам месаамерыканскай храналогіі.^[2] Тэўчытланская традыцыя рэзка і нечакана знікае ў канцы класічнай эры, каля 900 г. н. э.^[3]

Характэрнымі рысамі тэўчытланскай традыцыі з'яўляюцца круглыя плошчы са збудаваннямі, размешчанымі ў выглядзе канцэнтрычных акружнасцей, і канічныя ступеньчатыя піраміды. Як лічыць археолаг Філ Вейганд (Phil Weigand), гэтыя незвычайныя збудаванні «унікальны для месаамерыканскай архітэктуры і не існуюць нідзе больш у свеце».^[4] Збудаванне, якое аддалена нагадвае круглую піраміду, маецца ў Сейбалі, археалагічным помніку культуры мая.

Шэраг характарыстык сведчыць пра існаванне іерархічнага грамадства. Відаць, доступ на круглыя плошчы, якія мелі культавую ролю, дазваляўся толькі эліце.^[5] З іншага боку, паўумацаваныя пасёлкі, выяўленыя на межах Тэўчытланскай культуры, кажуць пра магчымую палітычную раздробненасць гэтага грамадства.^[6]

Пачатак посткласічнай эры ў Заходняй Мексіцы, як і ў іншых месцах Месаамерыкі, характарызуецца рэзкімі зменамі. Каля 900 г. н. э. круглыя піраміды, плошчы і канцэнтрычныя групы выцясняюцца больш прымітыўнай прамавугольнай архітэктурай^[7], што азначае «поўнае і канчатковае крушэнне» Тэўчытланскай традыцыі, магчыма, пад напорам дзяржавы Тараска^[8].

• Beekman, Christopher S. (1994) «A Classic Period Political Boundary in the Sierra La Primavera Region, Jalisco, Mexico Архівавана 6 сакавіка 2009.», presented at the 59th Annual Meeting of the Society for American Archaeology, Anaheim.
• Beekman, Christopher S. (1996) «Political Boundaries and Political Structure: the Limits of the Teuchitlan Tradition Архівавана 6 сакавіка 2009.» in Ancient Mesoamerica, Vol 7, No 1, pp. 135–147.
• Smith, Michael E. (2007) «Form and Meaning in the Earliest Cities: A New Approach to Ancient Urban Planning» in Journal of Planning History, Vol. 6, No. 1, pp. 3–47.
• Weigand, Phil (2001) «West Mexico Classic» in Encyclopedia of Prehistory, Vol 5, Peter Peregrine (ed), ISBN 978-0-306-46259-7.
• Weigand, Phil C. and Christopher S. Beekman (1999) «La Civilizacio'n Teuchitlan» in La Jornada, Suplemento Cultural, vol 210, no 1-4. Accessed May 2008.
• Weigand, Phil and Efrai'n Ca'rdenas, «Proyecto Arqueolo'gico Teuchitla'n Архівавана 6 кастрычніка 2008.», accessed May 2008.
• Williams, Eduardo, «Prehispanic West Me'xico: A Mesoamerican Culture Area», Foundation for the Advancement of Mesoamerican Studies, Inc., accessed May 2008.