Французская акадэмія

Французская Акадэмія (фр.: Académie française) — навуковая ўстанова ў Францыі, мэтай якога з'яўляецца вывучэнне французскай мовы і літаратуры і фарміраванне моўнай і літаратурнай нормы французскай мовы. Штогод Акадэмія ўручае каля 60 літаратурных прэмій.

Гісторыя стварэння

Заснавана дараванай граматай кардынала Рышэльё ад 29 студзеня 1635 года. Як указвалася ў грамаце, Акадэмія створана, «каб зрабіць французскую мову не толькі элегантным, але і здольным тлумачыць усе мастацтвы і навукі». У ліку першых членаў Акадэміі — Валантэн Канрар, Жан Дэмарэ дэ Сен-Сарлен, Жан Аж'е дэ Гамбо, Франсуа Лё Метэль дэ Буарабер, Жан Шаплен, Нікаля Фарэ, Антуан Гадо, Франсуа Мейнар, Марэн Леруа дэ Гамбервіль, Гіём Кальтэ, Жан-Луі Гез дэ Бальзак, Анора дэ Бюэй (маркіз дэ Ракан), Клод Фаўр дэ Важла, Марк-Антуан Жырар дэ Сент-Аман, Венсан Вуацюр.

Членства

Акадэмія налічвае 40 членаў. Абранне ў Акадэмію з'яўляецца пажыццёвым, акадэмікаў завуць «несмяротнымі» (фр.: les immortels) паводле дэвізу Акадэміі, уведзенаму яшчэ пры Рышэльё — «Для неўміручасці»; знак адрознення, пачынаючы з часоў Напалеона III, — зялёны фрак (фр.: habit vert). Пасля смерці акадэміка на яго месца (крэсла, фр.: fauteuil) выбіраюць новага; ізноў выбраны член у дзень свайго «прыняцця пад скляпенні Акадэміі» павінен прачытаць прамову ў гонар свайго памерлага папярэдніка. Шэраг акадэмікаў па розных прычынах не былі ўрачыста «прыняты» ў Акадэмію, сярод іх Жорж Бенжамен Клемансо і Ален Роб-Грые; большасць з іх саміх адмовіліся ад гэтай цырымоніі, але ў 1923 годзе быў выпадак, калі прамова ў гонар папярэдніка была палічана нездавальняльнай і акадэмік адмовіўся яе пераробліваць.

Пасля Другой сусветнай вайны некалькі акадэмікаў былі выключаны па прысуду суда за калабарацыянізм, сярод іх — маршал Анры Філіп Петэн. Пры гэтым месца Петэна, а таксама месца філосафа-нацыяналіста Шарля Мараса па прапанове абавязковага сакратара Акадэміі Жоржа Дзюамеля было абвешчана вакантным, але пры іх жыцці не замяшчалася (у адрозненне ад двух іншых калабарацыяністаў, Абеля Банара і Абеля Эрмана).

Часам у Акадэмію выбіраюць людзей, вядомых першым чынам не як пісьменнікі ці вучоныя, а як ваенныя ці палітыкі (хоць звычайна такія акадэмікі маюць тыя ці іншыя публікацыі, мемуары і іншае).

Спіс дзеючых членаў Акадэміі

Нумар месца	Імя	Дата абрання
1	Клод Дажан	2008
2	вакантна^[1]
3	Жан-Дэні Брэдэн	1989
4	Жан-Люк Марыён	2008
5	Асія Джэбар	2005
6	Марк Фюмаролі	1995
7	Жуль Хофман	2012
8	Мішэль Дэон	1978
9	Ален Дэко	1979
10	Флоранс Дэле	2000
11	Габрыэль дэ Бройль	2001
12	Жан д'Армесон^[2]	1973
13	Сімона Вейль	2008
14	Элен Карэр д’Анкос^[3]	1990
15	Фрэдэрык Віту	2001
16	вакантна^[4]
17	Эрык Арсена	1998
18	Мішэль Сер	1990
19	Жан-Лу Дабадзі	2008
20	Анжэла Рынальдзі	2001

Нумар месца	Імя	Дата абрання
21	вакантна^[5]
22	Рэнэ дэ Абальдзіа	1999
23	П'ер Розанберг	1995
24	Макс Гало	2007
25	Дамінік Фернандэз	2007
26	Жан-Мары Руар	1997
27	П’ер Нара	2001
28	Жан-Крыстоф Руфен	2008
29	Амін Маалуф	2011
30	Даніэль Саленаў	2011
31	вакантна^[6]
32	Франсуа Веерган	2009
33	вакантна^[7]
34	Франсуа Чэн	2002
35	Іў Пулікан	2001
36	Філіп Басан	2007
37	Рэнэ Жырар	2005
38	Франсуа Жакоб	1996
39	Жан Клер	2008
40	вакантна^[8]