Экзашкілет (біялогія)

Экзашкілет — вонкавы тып шкілета ў некаторых беспазваночных жывёл.

Самыя старыя скамянелыя экзашкілеты датуюцца часам прыблізна 550 мільёнаў гадоў таму. Экзашкілет падтрымлівае і абараняе цела жывёлы, а таксама з’яўляецца механічным бар’ерам, які служыць першым этапам абароны ад інфекцыі.

Экзашкілет характэрны для большасці беспазваночных, у якіх ён прадстаўлены ў выглядзе ракавіны (многія прасцейшыя, малюскі) або хіцінізаванай кутыкулы (членістаногія). Характэрнай асаблівасцю гэтых утварэнняў з’яўляецца тое, што яны не ўтрымліваюць клеткавых элементаў.

Хіцінізаваная кутыкула параўнальная па трываласці з металам, мяжа трываласці кутыкулы каля 10 кг/мм². Акрамя механічнай аховы, хіцінізаваная кутыкула забяспечвае ненамакальнасць покрыва і перашкаджае празмернаму выпарэнню вады: служыць месцам прымацавання мускулатуры, ахоўвае ўнутраныя органы, надае форму целу членістаногіх. У час галадання і лінькі з’яўляецца крыніцай ежы, удзельнічае ва ўтварэнні органаў пачуццяў, высцілае трахеі і часткі іншых органаў. Пігменты кутыкулы забяспечваюць разнастайнасць афарбоўкі членістаногіх, у тым ліку і ахоўнай.

• Біялогія: вучэб. дапам. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. мовай навучання / Л. В. Камлюк, А. С. Шалапёнак; пер. з рус. мовы Г. І. Кулеш. — 3-е выд., дап. — Мінск: Нар. асвета, 2010. — 222 с. ISBN 978-985-03-1367-6.