Ябланец-над-Нісаў

Горад Ябланец-над-Нісаў Jablonec nad Nisou Герб Сцяг Ратуша Краіна  Чэхія Край Ліберэцкі край Раён Ябланец-над-Нісай Каардынаты 50°43′40″ пн. ш. 15°10′12″ у. д.HGЯO Кіраўнік Miloš Vele[d][1] Першая згадка 1356 Ранейшыя назвы Габланц (Gablonz an der Neiße) Горад з 1866 Плошча 31,39 км² Вышыня цэнтра 475 м Водныя аб’екты Ныса-Лужыцка Насельніцтва 45 254 чалавек (2008) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Паштовы індэкс 466 01 Аўтамабільны код L (старыя JN) Афіцыйны сайт mestojablonec.cz Ябланец-над-Нісаў на карце Чэхіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Я́бланец, Ябланец-над-Нісаў, Ябланец-над-Нісай (чэшск.: Jablonec nad Nisou, ням.: Gablonz an der Neiße) — горад у Чэхіі, на рацэ Ныса-Лужыцка; другі па велічыні ў Ліберэцкім краі. Адміністрацыйны цэнтр раёна Ябланец-над-Нісай.

Насельніцтва 44,8 тыс. жыхароў (2007).

Здаўна развіта шкляная прамысловасць (вытворчасць тэхнічнага шкла і біжутэрыі на заводзе «Ябланекс»). Машынабудаванне, лёгкая (баваўняная) і хімічная прамысловасць.

Ябланец упершыню згадваецца як вёска ў 1356. Вытворчасць біжутэрыі распачата тут у XVIII стагоддзі. Па ўказе аўстрыйскага імператара Франца II вёска Ябланец атрымала ў 1806 статус гарадскога паселішча; 28 сакавіка 1866 Ябланец стаў горадам. У XIX стагоддзі Ябланец квітнеў дзякуючы шкляной прамысловасці, але ўжо на пачатку XX стагоддзя прыйшоў у заняпад; насельніцтва горада значна скарацілася; у 1930-х вытворчасць біжутэрыі была прыпынена.

28 кастрычніка 1918 года Чэхаславакія абвясціла пра сваю незалежнасць ад Аўстра-Венгрыі. Раніцай 11 снежня горад быў заняты чэшскімі войскамі з Млада-Баляслава. Нямецкі Фольксвер не аказаў супраціўлення. Па перапісу насельніцтва 1930 года 79,5 % жыхароў горада былі нямецкага паходжання ці гаварылі на нямецкай; 16,5 % чэшскага паходжання ці гаварылі на чэшскай мове. Па перапісу 2001 года суадносіны складаюць 1,5 % да 92,5 %.

У кастрычніку 1938 горад быў заняты войскамі гітлераўскай Германіі. Пасля Другой сусветнай вайны пачалося адраджэнне ябланецкай шкляной прамысловасці.

Горад з’яўляецца цэнтрам турызму і спорту (маюцца плавальны басейн, чатыры стадыёна, з якіх адзін хакейны, 13 спартыўных залаў і 16 спартыўных пляцовак). Злучаны трамвайнай лініяй з суседнім горадам Ліберэц.

Ябланец вядомы сваімі архітэктурнымі збудаваннямі першай паловы XX стагоддзя, а таксама царквой Святога Духа ў стылі барока.

• LIAZ

• Ябланец-над-Нісаў Архівавана 3 чэрвеня 2010. — Культурна-інфармацыйны цэнтр (руск.)
• Даведнік па горадзе Архівавана 22 кастрычніка 2004.
• Гісторыя горада Архівавана 5 сакавіка 2016.