Ясукуні

Славутасць
Ясукуні
яп.: 靖国神社
35°41′38″ пн. ш. 139°44′34″ у. д.HGЯO
Краіна	Японія
Месцазнаходжанне	Kudankita[d]
Канфесія	State Shinto[d]
Архітэктурны стыль	Shinmei-zukuri[d]
Архітэктар	Itō Heizaemon IX[d]
Заснавальнік	Імператар Мэйдзі
Дата заснавання	6 жніўня 1869
Сайт	yasukuni.or.jp (яп.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ясукуні (яп.: 靖國神社 — «храм міру ў краіне») — сінтаісцкае свяцілішча, размешчанае ў Токіа. Выконвае функцыі цэнтра рэлігійных цырымоній рэлігіі сінто. Асаблівае становішча Ясукуні вызначаецца тым, што, у адрозненне ад большасці храмаў сінто, там пакланяюцца не камі, а душам воінаў, якія загінулі за Японію і імператара. Вярхоўнае бажаство храма — імператар Японіі.

Сярод найбольш вядомых паломнікаў — былы прэм’ер-міністр Японіі Дзюн’іціра Каідзумі і дзеючы прэм’ер-міністр Сіндза Абэ. У сувязі з тым, што сярод тых, каго ўшаноўваюць у свяцілішчы, ёсць некалькі японскіх военачальнікаў, прызнаных міжнародным трыбуналам ваеннымі злачынцамі, свяцілішча шмат разоў аказвалася ў цэнтры увагі міжнароднай прэсы, а наведванне яго японскімі палітычнымі лідарамі нязменна робіцца падставай для міжнародных скандалаў і афіцыйных пратэстаў, галоўным чынам з боку Кітая і Паўднёвай Карэі.

Храм пабудаваны ў 1869 годзе і, у адрозненне ад іншых свяцілішчаў, знаходзіўся ў распараджэнні ваеннага кіраўніцтва краіны. Падчас святаў ролю галоўных распарадчыкаў выконвалі генералы і адміралы. Менавіта ў Ясукуні знаходзіліся спісы загінулых падчас войнаў. У гэтым свяцілішчы таксама знаходзіліся люстэрка і меч — атрыбуты імператарскай улады. У 1875 годзе імператар Мэйдзі наведаў Ясукуні, што было беспрэцэдэнтным учынкам, таму што там пакланяліся не багам, а душам воінаў, якія загінулі. Такім чынам, салдаты, якія аддалі жыццё за імператара, былі прыраўнаваны да багоў^[1]. 23 лістапада 2015 года на тэрыторыі свяцілішча Ясукуні адбыўся выбух^[2].

Згодна з сінтаісцкай традыцыяй, японскія грамадзяне, якія загінулі ў якіх-небудзь войнах, у якіх удзельнічала Японія, з’яўляюцца аб’ектам пакланення. Наступны спіс прыводзіць сумарную колькасць прылічаных да ліку святых, асобна па кожнай вайне:

• Вайна Басін (грамадзянская, 1867—68): 7751
• Вайна Сэйнан (грамадзянская, 1877): 6971
• Тайваньскі паход (помста за 54 рыбакоў, забітых тайваньскімі абарыгенамі пасля караблекрушэння, 1874): 1130
• Першая япона-кітайская вайна (1894—1895): 13 619
• Іхэтуаньскае паўстанне (у ліку васьмі дзяржаў, якія ўдзельнічалі ў падаўленні мяцяжу, 1901): 1256
• Руска-японская вайна (1904—1905): 88 429
• Першая сусветная вайна (1914—1918): 4850
• Цзынаньскі інцыдэнт (1928): 185
• Мукдэнскі інцыдэнт (які завяршыўся акупацыяй Маньчжурыі, 1931): 17 176
• Другая япона-кітайская вайна (1937—1945): 191 243
• Другая сусветная вайна: 2 133 885

У ліку святых, якіх ушаноўваюць у межах сінтаісцкіх рэлігійных цырымоній у храме Ясукуні, — прыгавораныя да пакарання смерцю праз павешанне за здзейсненыя ваенныя злачынствы Хідэкі Тадзё, Сэйсіра Ітагакі, Хэйтара Кімура, Кэндзі Даіхара, Іванэ Мацуі, Акіра Мута, Кокі Хірота і іншыя. У Ясукуні таксама ўсталяваны помнік Радхабіноду Палу — індзійскаму суддзі, які адзіны падчас Такійскага працэсу выказаўся за поўнае апраўданне абвінавачаных.

У выніку гэтага ў Кітаі, які быў акупаваны Японіяй у першай палове XX стагоддзя, і ў абедзвюх Карэях, якія былі японскай калоніяй, храм лічыцца сімвалам японскага мілітарызму, а ўшанаванне яго афіцыйнымі асобамі Японіі расцэньваецца як рэцыдыў мілітарызму і абраза памяці ахвяр японскай агрэсіі^[3].

• Sturgeon W. D. Japan's Yasukuni Shrine: Place of Peace or Place of Conflict? Regional Politics of History and Memory in East Asia. — 2006. — ISBN 978-1-58112-334-0.
• Takenaka A. Yasukuni Shrine: History, Memory, and Japan's Unending Postwar. — University of Hawaii Press, 2015. — 296 p. — ISBN 978-0-8248-4678-7.

• Афіцыйны сайт храма Ясукуні (яп.)
• Прабелы ў японскай памяці, артыкул Макса Бута (англ.) Архівавана 20 ліпеня 2006.
• Detailed unofficial website about the Yūshūkan museum (англ.)
• Yasukuni Jinja Yūshūkan Архівавана 3 мая 2012. (англ.)