144-я знішчальная авіяцыйная дывізія СПА (144-я зад СПА) — авіяцыйнае злучэнне СПА РСЧА, якое прымала ўдзел у баявых дзеяннях Вялікай Айчыннай і Карэйскай войн.
Гісторыя
Сфарміравана 6 кастрычніка 1941 года загадам НКА СССР.
З 1941 года палкі дывізіі прыкрывалі ад налётаў варожай авіяцыі горад Саратаў і прылеглыя да яго населеныя пункты і прамысловыя аб’екты. З канца 1944 года злучэнне ўваходзіла ў склад Заходняга фронту СПА і выконвала задачы па прыкрыцці войскаў у прыфрантавой паласе 2-га Беларускага фронту. У сувязі з нязначнай актыўнасцю праціўніка дзейнасць дывізіі была абмежаванай. За перыяд з 1 лістапада 1944 года па 10 мая 1945 года дывізія збіла 11 самалётаў праціўніка.
У складзе дзеючай арміі дывізія знаходзілася:
- з 20 лістапада 1941 года па 27 чэрвеня 1943 года,
- з 30 кастрычніка 1944 года па 5 сакавіка 1945 года.
Пасля перадачы 21 кастрычніка 1950 года са складу войскаў СПА ў склад ВПС 144-я знішчальная авіяцыйная дывізія СПА была перайменаваная ў 144-ю знішчальную авіяцыйную дывізію.
У красавіку 1958 года 144-я знішчальная авіяцыйная дывізія была расфармаваная[1][2].
Камандзіры
| Званне
|
Імя
|
Перыяд
|
Заўвага
|
| палкоўнік
|
Старасцянкоў Іван Карповіч
|
09.11.1941 — 06.03.1942
|
|
 падпалкоўнік
|
Нага Мітрафан Пятровіч
|
30.07.1942 — 16.06.1943
|
|
| маёр
|
Сувораў Іван Паўлавіч
|
22.05.1943 — 22.06.1943
|
ч.в.а.
|
| падпалкоўнік, палкоўнік (з 16.12.1943)
|
Швяцоў Аляксандр Іванавіч
|
23.06.1943 — 21.09.1945
|
зняты з пасады
|
| палкоўнік
|
Акулін Мікалай Іванавіч
|
01.09.1947 — 01.08.1948
|
|
Склад
| Перыяд
|
Найменне
|
Заўвага
|
| 15.05.1953 — 01.03.1958
|
4-ы знішчальны авіяцыйны полк
|
перададзены ў ВПС Варонежскага ВА
|
| 14.10.1944 — 31.01.1946
|
144-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
расфармаваны ў 144-й зад СПА[3][4]
|
| 12.10.1953 — 01.06.1957
|
163-і знішчальны авіяцыйны полк
|
перададзены ў склад 26-й ПА
|
| 03.11.1944 — 18.11.1953
|
383-і знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 182-й зад 43-й ПА
|
| 14.10.1942 — 07.07.1944
|
405-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 36-й зад СПА
|
| 18.10.1941 — 27.11.1941
|
438-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 6-й зад СПА
|
| 07.11.1941 — 06.04.1942 / 01.11.1944 — 01.04.1958
|
439-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 102-й зад СПА / расфармаваны разам са 144-й зад
|
| 19.02.1946 — 28.10.1950
|
445-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 17-й зад СПА
|
| 24.04.1942 — 01.03.1943
|
586-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 101-й зад СПА
|
| 01.06.1942 — 01.07.1942
|
587-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад ВПС Прыволжскага ВА
|
| 28.10.1943 — 24.05.1944
|
631-ы знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
вернуты ў склад 141-й зад СПА
|
| 01.10.1943 — 01.10.1944
|
743-і знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 123-й зад СПА
|
| 01.11.1941 — 02.07.1942
|
753-і знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 288-й зад
|
| 15.09.1942 — 08.07.1944
|
963-і знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 125-й зад СПА
|
| 01.02.1944 — 24.02.1944
|
933-і знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 123-й зад СПА
|
| 04.05.1944 — 17.02.1945
|
933-і знішчальны авіяцыйны полк СПА
|
перададзены ў склад 141-й зад СПА
|
Базіраванне
Крыніцы
- ↑ Директива МО СССР № орг/4/23062 от 15 января 1958 года
- ↑ Директива ГК ВВС № 304681 от 29 января 1958 года
- ↑ Директива ГШ КА № орг/10/88861сс от 15.12.1945 г.
- ↑ Приказ 144-й иад № 0012 от 31.01.1946 г.
Літаратура
- Коллектив авторов. Великая Отечественная: Комдивы. Военный биографический словарь / В. П. Горемыкин. — М.: Кучково поле, 2014. — Т. 2. — 992 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-9950-0341-0.
- Кожевников М. Н. Командование и штаб ВВС Советской Армии в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.. — Москва: Наука, 1977. — 288 с. — 70 000 экз.
- М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941–1945 / под общ. ред. генерала армии С. П. Иванова. — Институт военной истории МО СССР. Центральный архив МО СССР. — М.: Воениздат, 1985. — 598 с. — (Справочник). — 50 000 экз.
- Коллектив авторов. Перечень № 11 соединений, частей и подразделений войск ПВО страны, входивших в состав Действующей армии в период Великой Отечественной войны 1941 – 1945 годов / Завизион. — Министерство обороны СССР. Военно-научное управление Генерального Штаба. — Москва: Воениздат, 1973. — Т. Директива Генерального штаба 1973 г. № ДГШ-044. — 112 с.
- Коллектив авторов. Боевой состав Советской Армии. Часть I (июнь — декабрь 1941 г.) / Грылев А. Н.. — Военно-Научное управление Генерального Штаба. — М.: Военное издательство Министерства обороны СССР. — 84 с.
- Коллектив авторов. Боевой состав Советской Армии. Часть II. (Январь — декабрь 1942 г.) / Грылев А. Н.. — Военно-Научное управление Генерального Штаба. — М.: Военное издательство Министерства обороны СССР, 1966. — 266 с.
- Коллектив авторов. Боевой состав Советской Армии. Часть III. (Январь — декабрь 1943 г.) / Г. Т. Завизион. — Военно-Научное управление Генерального Штаба. — Москва: Ордена Трудового Красного Знамени Военное издательство Министерства обороны СССР, 1972. — 336 с.
- Коллектив авторов. Боевой состав Советской Армии. Часть IV. (Январь — декабрь 1944 г.) / П. А. Жилин. — Институт Военной Истории Министерства обороны СССР. Историко-архивный отдел Генерального Штаба Вооружённых сил СССР. Центральный архив Министерства обороны СССР. — М.: Военное издательство, 1988. — 376 с.
- Коллектив авторов. Боевой состав Советской Армии. Часть V. (Январь — сентябрь 1945 г.) / М. А. Гареев. — Министерство обороны СССР. Историко-архивный отдел Генерального Штаба. — М.: Военное издательство, 1990. — 216 с.
- Анохин В. А., Быков М. Ю. Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия. — Научно-популярное издание. — М.: Яуза-пресс, 2014. — 944 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-9955-0707-9.
