Гандлёвая вайна ЗША з Канадай і Мексікай

Артыкул апісвае бягучыя падзеі. Інфармацыя можа хутка мяняцца за развіццём падзей. Вы праглядаеце версію артыкула ад 10:28 09 красавіка 2025 (UTC). (абнавіць)

У лютым 2025 года з пачаткам другога прэзідэнцтва Дональда Трампа паміж ЗША з аднаго боку і Канада і Мексіка з іншага боку вылілася гандлёвая вайна.

1 лютага 2025 года Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп падпісаў указ аб увядзенні 25 % тарыф на ўсе мексіканскія і канадскія тавары, за выключэннем нафты і энергарэсурсаў, для якіх устаноўлены тарыф у 10 %. Трамп заявіў, што мэта гэтых крокаў — знізіць гандлёвы дэфіцыт ЗША, спыніць нелегальную іміграцыю і пастаўкі фентаніла праз межы з Канадай і Мексікай^[1].

У адказ прэм’ер-міністр Канады Джасцін Трудо абвясціў аб увядзенні 25 % тарыфаў на амерыканскія тавары на суму 30 млрд канадскіх долараў, з планам пашырэння да 155 млрд канадскіх долараў на працягу трох тыдняў. Прэзідэнт Мексікі Клаўдзія Шэйнбаум таксама заявіла аб увядзенні тарыфаў і іншых эканамічных мер супраць ЗША^[1].

Абедзве краіны сцвярджаюць, што дзеянні ЗША парушаюць Пагадненне ЗША—Мексіка—Канада (USMCA). Эканамісты папярэджваюць, што такія тарыфы могуць сур’ёзна парушыць гандаль паміж краінамі, дэстабілізаваць ланцужкі паставак і павысіць цэны для спажыўцоў.

3 лютага Канада і Мексіка дамовіліся з ЗША аб месячнай адтэрміноўцы ўвядзення тарыфаў. Мексіка пагадзілася накіраваць 10 000 вайскоўцаў Нацыянальнай гвардыі да мяжы для барацьбы з наркатрафікам, а Трамп паабяцаў прыняць меры па скарачэнні паставак зброі ў Мексіку^[2]. Канада пагадзілася прызначыць спецпрадстаўніка па фентаніле^[3], прызнаць мексіканскія наркакартэлі тэрарыстычнымі арганізацыямі і выдзеліць 200 млн долараў на новую разведвальную праграму па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і фентанілавым наркатрафікам.

Нягледзячы на спробы супрацоўніцтва з боку Мексікі і Канады, 4 сакавіка тарыфы былі ўведзеныя^[4].

Падзеі сур’ёзна парушылі гандаль паміж ЗША, Канадай і Мексікай, дэстабілізаваўшы ланцужкі паставак^[5]. Многія эканамісты скептычна ставіліся да эфектыўнасці тарыфаў, сцвярджаючы, што яны падвысяць цэны на тавары ў ЗША і пагоршаць крызіс кошту жыцця^[6]. Даследаванні Ельскага ўніверсітэта паказалі, што тыповая амерыканская дамашняя гаспадарка страціць каля 1200 долараў пакупніцкай здольнасці. Акрамя таго, 10 % тарыф на канадскую нафту можа павысіць цэны на паліва, асабліва ў Сярэднім Захадзе ЗША.

Тарыфы могуць павысіць кошт электраэнергіі ў ЗША, асабліва ў штатах, якія залежаць ад паставак з Канады. Еўрапейскія і азіяцкія НПЗ атрымаюць канкурэнтную перавагу. Чакаецца рост коштаў на імпартуемыя з Мексікі і Канады тавары, уключаючы: прадукты, алкаголь, электроніку, драўніну і сталь, што пагоршыць інфляцыя. Канадская драўніна падаражэе, што адаб’ецца на будаўніцтве. У Мексіцы тарыфы могуць выклікаць рэцэсію, скараціўшы экспарт на 12 % і ВУП на 4 %. Амерыканскі гандлёвая палата лічыць, што тарыфы шкодзяць абодвум эканомікам.

У Канадзе амерыканскія тарыфы і пагрозы выклікалі рост канадскага нацыяналізму і патрыятызму^[7]. Канфлікт нанёс шкоду гістарычна моцным канадска-амерыканскім адносінам.^[8]

Апытанне, праведзенае ў лютым 2025 года Інстытутам Ангуса Рэйду, паказала, што 91 % канадцаў выказалі жаданне скараціць залежнасць Канады ад ЗША ў якасці гандлёвага партнёра. Апытанне Ipsos у лютым 2025 года паказала, што 65 % канадцаў заявілі, што будуць пазбягаць паездак у ЗША, а 67 % — што будуць пазбягаць куплі амерыканскіх тавараў.^[9]

У дні, наступныя за аб’явай аб тарыфах, канадскія натоўпу асвісталі амерыканскі нацыянальны гімн, калі ён гучаў на гульнях Нацыянальнай хакейнай лігі і Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі па ўсёй Канадзе. Многія канадцы пачалі байкатаваць амерыканскія тавары.

У Злучаных Штатах першапачатковае рашэнне Трампа ўвесці тарыфы на Канаду і Мексіку было раскрытыкавана рэдакцыйнай калегіяй The Wall Street Journal, якая заявіла, што яго «апраўданне для гэтага эканамічнага нападу на суседзяў не мае сэнсу», і назвала канфлікт «самай дурной гандлёвай вайной у гісторыі».^[10]