ការបះបោរកម្ពុជា (១៨២០)
ការបះបោររបស់កម្ពុជាឆ្នាំ 1820 ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា ការបះបោរអ្នកសល់ ( ពន្លឺ "ការបះបោររបស់បុរសបរិសុទ្ធ") [១] គឺជាការបះបោរប្រឆាំងវៀតណាម ដែលដឹកនាំដោយព្រះសង្ឃមួយអង្គព្រះនាមកៃ។ នៅឆ្នាំ១៨១៩ ពលករខ្មែរត្រូវបានបង្ខំឱ្យសាងសង់ឡើងវិញនូវប្រឡាយវិញតេ(ព្រែកយួន) របស់យួន។ កម្លាំងពលកម្មខ្មែរត្រូវបានកេងប្រវ័ញ្ចយ៉ាងខ្លាំងដោយការបង្ខំឱ្យធ្វើការងារយ៉ាងលំបាក ដែលបណ្តាលឱ្យមនុស្សរាប់ពាន់នាក់បានស្លាប់ដោយសារការអស់កម្លាំង និងជំងឺជាបន្តក្នុងអំឡុងពេលសាងសង់ប្រឡាយ។ [២] កៃ ជាព្រះសង្ឃមានដើមកំណើតពីវត្តសំបួរ ដែលបានអះអាងពីឥទ្ធិឫទ្ធិ បានបះបោរប្រឆាំងនឹងយួន។ [២] កៃបានចូលកាន់កាប់ទីសក្ការៈខ្មែរ បាភ្នំ [៣] ហើយបានប្រកាសជាស្ដេចជាបន្តបន្ទាប់។ អ្នកដើរតាមលោកភាគច្រើនត្រូវបានជ្រើសរើសនៅតំបន់ជុំវិញខេត្តរោងដំរី ។ [៤] ព្រះសង្ឃព្រះពុទ្ធសាសនាជាច្រើនបានចូលរួមជាមួយកងកម្លាំងរបស់លោកហើយបានសម្លាប់ជនជាតិយួន។ [៥] ពួកឧទ្ទាមបានដើរឆ្ពោះទៅទីក្រុងភ្នំពេញ, [៦] ឧត្តមសេនីយខ្មែរបីរូបគឺ ចៅព្រះយ៉ាតី (ឬសម្ដេចតី) ណារិន កុល និងណាគី បានចូលរួមជាមួយពួកគេ។ [៧] ព្រះបាទអង្គចន្ទ ចង់ភៀសខ្លួនពីរាជធានី ទ្រង់បានផ្ញើសំបុត្រមួយទៅកាន់ក្រុងព្រៃនរគដើម្បីសុំជំនួយ។ ឡេ វ៉ាន់យៀក ដែលជាឧទ្ទាមកម្ពុជាក្រោម បានបញ្ជាឲ្យង្វៀន វ៉ាន់ថ័យ និង ង្វៀន វ៉ាន់ទ្រិ ប្រមូលផ្តុំកម្លាំងបេសកកម្ម។ កងទ័ពវៀតណាមបានកម្ចាត់ពួកឧទ្ទាម សម្លាប់ពួកគេជាច្រើន។ កៃបានរត់គេចខ្លួន [៦] ប៉ុន្តែត្រូវបានគេដេញតាមនិងសម្លាប់ជាមួយនឹងព្រះសង្ឃជាច្រើននៅខេត្តកំពង់ចាម ។ [៤] ជំនួយរបស់កៃ ដែលទើបនឹងកើត គួយ បានរត់គេចខ្លួនទៅរស់នៅក្នុងចំណោម ប្រទេសលាវ ។ [៥] មេដឹកនាំផ្សេងទៀតត្រូវចុះចាញ់រួមមាន សម្តេចតី ណារិន កុល និងណាគី។ ពួកគេត្រូវបានគេសម្លាប់នៅភ្នំពេញ និង ព្រៃនគរ។ [៣] កំណត់ចំណាំ
|
||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
