ពញាហ្វារ្យូ

អត្ថបទនេះមានអក្សរភូមា។ ប្រសិនបើមិនមានពុម្ពអក្សរត្រឹមត្រូវទេ នោះអ្នកអាចនឹងឃើញសញ្ញាសួរ ប្រអប់ជ្រុងៗ ឬសញ្ញាចំឡែកដទៃទៀត ជំនួសឲ្យអក្សរភូមា។

ពញាហ្វារ្យូ (ភូមា: ဗညားဗရူး, បញ្ចេញសំឡេង [bəɲá bəjú] អានថា:ប្ញាប៊្យូ; មន: ဗညားဗရောဝ်; រ. ១៤១៨–១៤៥១) គឺជាព្រះមហាក្សត្រទី១២នៃនគរហង្សាវត្តីនៅភូមាចាប់ពីឆ្នាំ១៤៤៦ ដល់ ១៤៥១។ ព្រះអង្គត្រូវជាព្រះភាគិនេយ្យ និងត្រូវជាព្រះរាជបុត្រចិញ្ចឹមនៃព្រះបាទពញារាមទី១ ដែលក្រោយមក ទ្រង់ក៏បានឡើងសោយរាជ្យនៅហង្សាវត្តីជំនួសព្រះអង្គ។ ក្សត្រអង្គនេះត្រូវបានគេស្គាល់ដោយការគ្រប់គ្រងប្រកាន់ក្បួនច្បាប់យ៉ាងតឹងរឹង។ ព្រះអង្គតាមដឹងមកថា ទ្រង់ចូលចិត្តធ្វើដំណើរជុំវិញព្រះនគរដោយតែងព្រះកាយជារាស្ត្រសាមញ្ញដើម្បីសង្កេតរាជកិច្ចផ្ទាល់ព្រះហស្ថ ហើយទ្រង់កាត់ក្ដីប្រកបដោយយុត្តិធម៌ ទោះបីថាជនល្មើសទាំងនោះបានប្រព្រឹត្តិកំហុសតូចតាចប៉ុនណាក៏ដោយ។ ពញាហ្វារ្យូត្រូវបានធ្វើគតដោយព្រះភាតាអយ្យកោមួយរបស់ព្រះអង្គ គឺពញាចាន់ ព្រះបុត្រានៃព្រះបាទពញាធម្មរាជា នៅឆ្នាំ១៤៥១។^[១]

ពង្សាវតារភូមាផ្សេងៗមិនស្របគ្នាលើកាលបរិច្ឆេទសំខាន់ៗនៃព្រះរាជជីវិតរបស់ក្សត្រអង្គនេះឡើយ។

ពញាហ្វារ្យូបានប្រសូតចេញពីព្រះនាងឝ៊ីនចៅពូ បុត្រីនៃព្រះបាទរាជាធិរាជ និងពញាព្យេ ដែលត្រូវជាព្រះភាគិនេយ្យរបស់ព្រះរាជាធិរាជ។ ព្រះអង្គមានព្រះភគិនីពីរអង្គ នេតាកាត៏ និង នេតាកាធីន។ ព្រះបិតារបស់ទ្រង់បានសុគតនៅឆ្នាំ១៤១៩។ ក្នុងឆ្នាំ១៤២៣ ព្រះមាតារបស់ទ្រង់ឝ៊ីនចៅពូត្រូវបានបញ្ជូនទៅអវៈជាតង្វាយដល់ព្រះបាទសីហសុនៃអវៈដោយព្រះបិតុច្ឆារបស់ទ្រង់ព្រះបាទពញារាម ដែលកាលណោះទ្រង់នៅជាព្រះអង្គម្ចាស់ស្នងរាជ្យនៅឡើយ។ មួយឆ្នាំកន្លងទៅ បន្ទាប់ពីពញារាមបានក្លាយជាក្សត្រក្រោយពេលបំពុលព្រះបាទពញាធម្មរាជា ដែលព្រះបាទពញាធម្មរាជាក៏ត្រូវជាព្រះបិតុច្ឆារបស់ទ្រង់ដែរ ព្រះពញារាមក៏បានចិញ្ចឹមបីបាច់ហ្វារ្យដែលកំព្រាមាតាបិតាទុកដូចជាបុត្រារបស់ព្រះអង្គបង្កើត។^[៤] ក្នុងឆ្នាំ១៤៣០ ព្រះមាតារបស់ទ្រង់ ឝ៊ីនចៅពូបានភៀសព្រះកាយចេញពីអវៈ ហើយក៏យាងត្រឡប់មកបារគូវិញ ប៉ុន្តែគ្មានបុត្រអង្គណាមួយ រួមទាំងព្រះហ្វារ្យូផងនោះ ស្គាល់ព្រះនាងឡើយ ដោយហេតុថា ព្រះនាងបានយាងចាកចេញទៅចោលអស់រយៈពេលប្រាំពីរឆ្នាំមកហើយ។^[១]

ព្រះអង្គបានឡើងសោយរាជ្យនៅឆ្នាំ១៤៤៦ បន្ទាប់ពីការសោយទិវង្គតរបស់ពញារាមទី១ ព្រះបិតុច្ឆារបស់ទ្រង់។ ព្រះអង្គបានសោយរាជ្យអស់រយៈពេលប្រហែលប្រាំឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ (ពង្សាវតារមន ស្លាផាតរាជវង្ស ផ្ដល់រយៈកាលប្រាំឆ្នាំនៃរជ្ជកាល រីឯពង្សាវតារភូមាផ្ដល់រយៈកាលបួនឆ្នាំនៃរជ្ជកាល។)

• Athwa, Sayadaw (1785) (ជាBurmese). Mon Yazawin (Slapat Rajawan) (1922 រ.រ.). Yangon: Burma Publishing Workers Association Press. 
• Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd. 
• Kala, U (1724) (ជាBurmese). Maha Yazawin. 1–3 (2006, 4th printing រ.រ.). Yangon: Ya-Pyei Publishing. 
• Phayre, Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883). History of Burma (1967 រ.រ.). London: Susil Gupta. 
• Royal Historical Commission of Burma (1832) (ជាភូមា). Hmannan Yazawin. 1–3 (2003 រ.រ.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar. 

ទំព័រគំរូ:Burmese monarchs

Cite error: <ref> tags exist for a group named "កំណត់", but no corresponding <references group="កំណត់"/> tag was found