ព្រះវរុណ

វរុណ
ព្រះរបស់មេឃ,[១] សមុទ្រ, និងទឹក
សមាជិកនៃ អាទិត្យ
វរុណនៅលើ មករ
សម្ព័ន្ធភាព	អទិត្យ, ទេវ, ទិកបាល
ស្នាក់នៅ	សមុទ្រ
ភព	ណេបតុន[២]
មន្ត្រ	ឧម ជល ពិម្ពាយ ពិត្មហេ នីល បុរុសាយ ធីមហិ តន្នោ វរុណះ ប្រចោទយាត ឧម វរុណាយ នមះ
អាវុធ	ខ្សែរ, វរុណស្ត្រា, គន្ទិវ
ពាហនៈ	មករ
ពង្សាវតារ
ឪពុកម្តាយ	កស្យប (បិតា) អទិតិ (មាតា)
ប្រពន្ធ	វរុណី (មហាមហេសី) កៅរិ ឆ៌សនី ជ្យេស្ថ[៣]
កូន	សុសេន វន្ទិន ទក្សសវណិ៍ មនុ វសិស្ថ បុស្ករ ពល សុរ អន្ធ៌មក កលិ (ជ័យ និង បិតាវិជ័យ) វរុណិ (កូនស្រី)
សមមូល
ក្រេក	ប៉ូសេដុន
ន័រស	Njörðr
រ៉ូម	ណេបតុន

វរុណ (សំស្ក្រឹត वरुण) គឺជា ព្រះហិណ្ឌូ ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយមេឃ ^[៤] មហាសមុទ្រ និងទឹក។ ក្នុង ​គម្ពីរ​វេទ ទ្រង់​ត្រូវ​បាន​គូ​ជាមួយ​នឹង​ព្រះ មិត្រ និង​ជា​ម្ចាស់​នៃ ឫត (យុត្តិធម៌) និង សត្យ (សេចក្តី​ពិត) ។ ^{[៥] [៦]} វរុណ ក៏ត្រូវបានគេលើកឡើងថាជា អទិត្យ ដែលជាកូនប្រុសរបស់ព្រះ អទិតិ ។ ^[៧]

នៅក្នុង​អត្ថបទ​ហិណ្ឌូ​ក្រោយៗ​មក​ដូច​ជា បុរណ វរុណ ក៏​ជា ទិក្បាល ឬ​អ្នកគ្រប់គ្រង​នៃ​ទិស​ខាងលិច​ដែរ។ ទ្រង់​ត្រូវ​បាន​គេ​បង្ហាញ​ថា​ជា​បុរស​វ័យ​ក្មេង ឡើង​លើ ​មករ (ក្រពើ) និង​កាន់ ​បាសា (ខ្សែ​ពួរ ,ពួរ) និង​ក្អម​នៅ​ក្នុង​ដៃ។ ^{[៥] [៨] [៦]} ទ្រង់​មាន​ភរិយា​ច្រើន​នាក់ និង​បង្កើត​បាន​កូន​ជា​ច្រើន​នាក់ រួម​ទាំង​ព្រះ​ ​វសិស្ថ ។ ^[៥]

ទ្រង់ត្រូវបានគេលើកឡើងផងដែរនៅក្នុងការងារវេយ្យាករណ៍ តាមីល តោល្កាប្បិយ ដូចជា កទលោន ជាព្រះនៃសមុទ្រនិងភ្លៀង។ ^[៩] ទ្រង់ត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងទេវកថាព្រះពុទ្ធសាសនាជប៉ុនជា ស៊ុយតែន ។ ^[៨] ទ្រង់ត្រូវបានគេរកឃើញផងដែរនៅក្នុង សាសនាជេន ។ ^{[១០] [១១]}

នៅក្នុងប្រពៃណីហិណ្ឌូ ទ្រឹស្ដី វារុណ ( ទេវនាគរិ : वरुण ) ត្រូវបានពិពណ៌នាថាជាប្រភពមកពីពាក្យសំដី វ្ឫ ("ដើម្បីជុំវិញ, ដើម្បីគ្របដណ្តប់" ឬ "ដើម្បីទប់, ចង") ដោយមធ្យោបាយនៃបច្ច័យ -ឧណ- សម្រាប់ការបកស្រាយនៃពាក្យដែលគ្របដណ្ដប់ក្នុងនាមជា " ឧណ- " ឬទន្លេ ដែលព័ទ្ធជុំវិញពិភពលោក ប៉ុន្តែក៏សំដៅទៅលើ "ការចង" ដោយច្បាប់សកល ឬ ឫត ។ ^[៨]

Georges Dumézil (1934) បានបង្កើតករណីប្រុងប្រយ័ត្នសម្រាប់អត្តសញ្ញាណរបស់ វរុណ និងព្រះក្រិក អូរាណូស នៅកម្រិតវប្បធម៌ ឥណ្ឌូ-អឺរ៉ុប ដំបូងបំផុត។ ការកំណត់អត្តសញ្ញាណនៃឈ្មោះ អូរាណូស ជាមួយសំស្ក្រឹត វរុណ គឺផ្អែកលើប្រភពនៃឈ្មោះទាំងពីរពី ឫស PIE *ŭer ជាមួយនឹងអត្ថន័យនៃ "ការចង" - ស្តេចឥណ្ឌា - ព្រះ វរុណ ចងមនុស្សអាក្រក់ ស្តេចក្រិក - ព្រះ អូរាណូស ចង Cyclopes ។ ប្រភពដើមនៃឈ្មោះក្រិចនេះឥឡូវនេះត្រូវបានបដិសេធយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងការពេញចិត្តនៃការចេញមកពីឫស * wers- "ដើម្បី moisten, drip" (សំស្ក្រឹត វ្ឫស "ភ្លៀង, ចាក់") ។

1. ↑ Bauer, Susan Wise (2007). The History of the Ancient World: From the Earliest Accounts to the Fall of Rome (1st ed.). New York: W. W. Norton. p. 265. ISBN 978-0-393-05974-8.
2. ↑ "Planetary Linguistics".
3. ↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Mani 1975
4. ↑ Bauer, Susan Wise (2007). The History of the Ancient World: From the Earliest Accounts to the Fall of Rome (1st រ.រ.). New York: W. W. Norton. pp. 265. ល.ស.ប.អ. 978-0-393-05974-8. 
5. ↑ ^{៥,០ ៥,១ ៥,២} George Mason Williams (2003). Handbook of Hindu Mythology. ABC-CLIO. p. 294. ល.ស.ប.អ. 978-1-57607-106-9. https://archive.org/details/isbn_9791576071068.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "Williams2003p294" defined multiple times with different content
6. ↑ ^{៦,០ ៦,១} James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. p. 741. ល.ស.ប.អ. 978-0-8239-3180-4. https://archive.org/details/illustratedencyc0000loch.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "Lochtefeld2002p741" defined multiple times with different content
7. ↑ Dalal, Roshen (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. ល.ស.ប.អ. 9780143414216. https://books.google.com/books?id=DH0vmD8ghdMC&q=Kashyapa+Varuna&pg=PA274. 
8. ↑ ^{៨,០ ៨,១ ៨,២} Adrian Snodgrass (1992). The Symbolism of the Stupa. Motilal Banarsidass. pp. 120–122 with footnotes. ល.ស.ប.អ. 978-81-208-0781-5. https://books.google.com/books?id=nzqK8dDCM0UC.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "Snodgrass1992p121" defined multiple times with different content
9. ↑ (ជាen) Journal of Tamil Studies. International Institute of Tamil Studies. 1969. pp. 131. https://books.google.com/books?id=ZjoRAAAAYAAJ. 
10. ↑ A Thousand Petalled Lotus: Jain Temples of Rajasthan : Architecture & Iconography. Abhinav Publications. 2001. p. 18. ល.ស.ប.អ. 978-81-7017-348-9. https://books.google.com/books?id=nSDACkmA_ukC&pg=PA18. 
11. ↑ The A to Z of Jainism. Scarecrow. 2009. p. 248. ល.ស.ប.អ. 978-0-8108-6821-2. https://books.google.com/books?id=kUz9o-EKTpwC&pg=PA248.