Алфа Касиопеја или α Касиопеја, исто така наречена Шедар ( /ˈʃɛdɑr/),[10][11] — ѕвезда со втора величина во северното соѕвездиеКасиопеја. Иако е наведена како „ алфа-ѕвезда“ од Јохан Бајер, ѕвездената осветленост на α Cas тесно се совпаѓа со ѕвездата „бета“ (β) во соѕвездието (Бета Касиопеја) и може да изгледа маргинално посветла или потемнета, во зависност од која проодна лента се користи. Сепак, неодамнешните пресметки од телескопот WISE на НАСА потврдуваат дека α Cas е најсветлиот во Касиопеја, со привидна величина од 2.240. Нејзината апсолутна величина е 18 пати поголема од β Cas, и се наоѓа четири пати подалеку од Сонцето.
Номенклатура
α Касиопеја (латинизирано во Alpha Cassiopeiae) е Бајерова ознака на ѕвездата.
Го носела традиционалното име Шедар, кое првпат се сретнува во Алфонсиновите табели од тринаесеттиот век. Потекнува од арапскиот збор صدر şadr, што значи „гради“, збор што е изведен од неговата релативна положба во срцето на митолошката кралица Касиопеја.[12] Јоханес Хевелиј го користел името Шедир во своите дела, иако имало дополнителни традиционални правописи на оваа арапска транслитерација како што се Шедар, Шадар, Шедер, Седер, Шедис. Во 2016 година, Меѓународниот астрономски сојуз организирал Работна група за имиња на ѕвезди (РГИЅ) [13] за да ги каталогизира и стандардизира соодветните имиња за ѕвездите. РГИЅ го одобрила името Шедар за оваа ѕвезда на 21 август 2016 година и денес е вклучено во списокот со имиња на ѕвезди одобрени од МАС.
ел-Суфи и Улугбек ја нарекле ѕвездата ел-Дат ел-Курсиј (арапски ذات الكرسي, што значи „дама на столот“), која Џовани Батиста Рикиоли ја сменил во Дет Елкарти.
На кинески, 王良 се однесува на кинескиот астеризамВанг Лианг, познат кочијач за време на пролетниот и есенскиот период. Ѕвездената шема се состои од Алфа, Бета, Капа, Ета и Ламбда Касиопеја.[14] Следствено, кинеското име за самата Алфа Касиопеја е 王良四, кое на македонски значи: Четвртата ѕвезда на Ванг Лианг
Со деклинација од 56° 32' северно, Алфа Касиопеја е главно видлива на северната полутопка. Ѕвездата е забележлива за повеќето набљудувачи ширум светот, достигнувајќи на југ до Перт, Австралија, Сантијаго, Чиле и други населби на север ± 33° јужна географска ширина, иако блиску до хоризонтот. α Касиопеја се наоѓа во линијата на видот на галаксијатаМлечен Пат, така што има и други значајни небесни објекти кои може да се видат блиску до оваа ѕвезда - Маглината Пакман, NGC 436 и NGC 457 се неколку.
Алфа Касиопеја го достигнува својот зенит над градовите како Единбург, Копенхаген и Москва. Таа е околуполарна низ цела Европа, Русија и на југ до Лос Анџелес, Калифорнија на северноамериканскиот континент, како и на други места низ светот со географска ширина поголема од ± 33° северно. Бидејќи α Касиопеја е наведена како ѕвезда со втора величина (еднаква на Бета Касиопеја), таа е лесно забележлива со голо око се додека нечие гледање ѕвезди не е попречено од светлинско загадување вообичаено за повеќето градови.
Најдобро време за набљудување е за време на доцните есенски месеци на северната полутопка, кога Касиопеја го поминува меридијанот на полноќ, но со оглед на нејзината циркуполарна природа на многу северни локалитети, таа е видлива за многу жители на светот во текот на целата година.
Аголна анализа
Со напредокот во оптичката интерферометрија во 1990-тите, аголниот пречник на α Касиопеја бил измерен во 1998 година на различни бранови должини кои се движат од 500 до 850 nm. Резултатот бил затемнето аголно мерење на екстремитетот од 5,62 ± 0,06 милијарцекунди (мас),[15] пречник што е еднаков на приближно 0,393 АЕ или 42.3 R☉, претпоставувајќи паралакса од 14,29 маси.[16] Со планетатаМеркур што орбитира околу Сонцето на приближно 0,4 АЕ, фотосферата на α Касиопеја се протега на приближно половина од живата орбита.
Својства
Ѕвезденото поле Касиопеја ја прикажува α Cas, портокаловиот џин, во однос на другите ѕвезди во соѕвездието
α Касиопеја е ѕвезда црвен џин чија спектрална класификација е K0-IIIa, особено поладна од Сонцето. Меѓутоа, бидејќи се приближува до последните фази од својата еволуција, фотосферата значително се проширила, давајќи булометриска сјајност која е приближно 800 L☉. Се смета дека 98% е веројатно дека е хоризонтална гранка ѕвезда која спојува хелиум во своето јадро.
Според Хипаркос, проценетото растојание до ѕвездата е околу 70 парсеци или 228 светлосни години. Како и сите џиновски ѕвезди, α Касиопеја ротира бавно со приближна брзина од 6,7 км/сек. — брзина на која на ѕвездата и се потребни приближно 102 дена за да направи една целосна револуција на својата оска.
Илустрација од Герард Меркатор ја покажува α Касиопеја во близина на срцето на небесната кралица
Се смета дека α Касиопеја е стара околу 100 до 200 милиони години, бидејќи поминала голем дел од своето време како синобела ѕвезда од главната низа од В-тип.[20]
Приказ
Во 1551 година, Герард Меркатор, фламанскикартограф, направил небесен глобус кој ги прикажува 48-те традиционални птоломејски соѕвездија, покрај две други, Береникина Коса и Антиној.[21] На оваа земјина топка, тој ја претставува Касиопеја како кралица на Етиопија, казнета поради нејзиното фалење со тоа што е врзана со синџир за стол кој виси наопаку. α Cassiopeiae се наоѓа во близина на нејзината лева дојка, што го одразува нејзиното арапско етимолошко потекло.
↑Keenan, Philip C.; McNeil, Raymond C. (1989). „The Perkins catalog of revised MK types for the cooler stars“. Astrophysical Journal Supplement Series. 71: 245. Bibcode:1989ApJS...71..245K. doi:10.1086/191373.
↑ 4,04,1Mermilliod, J.-C. (1986). „Compilation of Eggen's UBV data, transformed to UBV (unpublished)“. Catalogue of Eggen's UBV Data. Bibcode:1986EgUBV........0M.
↑Samus, N. N.; Durlevich, O. V.; и др. (2009). „VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007-2013)“. VizieR On-line Data Catalog: B/GCVS. Originally Published in: 2009yCat....102025S. 1. Bibcode:2009yCat....102025S.
↑Katz, D.; Soubiran, C.; Cayrel, R.; Barbuy, B.; Friel, E.; Bienaymé, O.; Perrin, M. -N. (2011). „Probing the Galactic thick disc vertical properties and interfaces“. Astronomy and Astrophysics. 525: A90. Bibcode:2011A&A...525A..90K. doi:10.1051/0004-6361/201014840.
↑Reffert, Sabine; Bergmann, Christoph; Quirrenbach, Andreas; Trifonov, Trifon; Künstler, Andreas (2015). „Precise radial velocities of giant stars. VII. Occurrence rate of giant extrasolar planets as a function of mass and metallicity“. Astronomy and Astrophysics. 574: A116. arXiv:1412.4634. Bibcode:2015A&A...574A.116R. doi:10.1051/0004-6361/201322360. S2CID59334290.
↑ 8,08,18,2Baines, Ellyn K.; Clark III, James H.; Schmitt, Henrique R.; Stone, Jordan M.; von Braun, Kaspar (2023-12-01). „33 New Stellar Angular Diameters from the NPOI, and Nearly 180 NPOI Diameters as an Ensemble“. The Astronomical Journal. 166 (6): 268. Bibcode:2023AJ....166..268B. doi:10.3847/1538-3881/ad08be. ISSN0004-6256.
↑Hajian, Arsen R.; Armstrong, J. T.; Hummel, C. A.; Benson, J. A.; и др. (March 1998). „Direct Confirmation of Stellar Limb Darkening with the Navy Prototype Optical Interferometer“. The Astrophysical Journal. 496 (1): 484. Bibcode:1998ApJ...496..484H. doi:10.1086/305388.
↑To determine α Cassiopeiae's average radius in terms of solar units, the calculations begin with the formula for angular diameter as follows:
↑
Mercator, Gerard. „Cassiopeia — The Queen“. The Mercator Globes at Harvard Map Collection. Архивирано од изворникот на 2012-08-17. Посетено на 2011-01-02.Mercator, Gerard.
