Независна Албанија

Албанија
Shqipëria  (албански)
Знаме
ХимнаHimni i Flamurit
"Hymn of the Flag"

Местоположба на
Главен градVlora
Демоним Albanian
Уредување Parliamentary republic under a provisional government
Законодавство Assembly of Vlorë
Валута no official state currency. 25 different foreign currencies were in use[1]

Независноста на Албанија од 1912 до 1914 година е клучен период во историјата на земјата, означувајќи го нејзиното формирање како суверена држава по векови османлиска власт. Овој период е исполнет со политички, социјални и меѓународни предизвици, бидејќи Албанија се борела да ја консолидира својата независност среде сложените геополитички динамики на Балканот и интересите на големите европски сили.

Позадина

Пред 1912 година, Албанија била дел од Отоманската Империја повеќе од четири века. Во текот на 19-тиот и почетокот на 20-тиот век, албанскиот национализам почнал да се развива, поттикнат од културни движења како Албанската преродба (Рилиндја). Албанците, и покрај нивните религиозни разлики (муслимани, православни и католици), почнале да се стремат кон национално единство и самоопределување. Ова движење било делумно инспирирано од слабостите на Отоманската Империја и независните движења на соседните балкански народи (Срби, Грци, Бугари).

Клучни настани што го поставиле теренот за независноста вклучуваат:

  • Албанските востанија (1908–1912): По Младотурската револуција во 1908 година, Албанците се соочиле со зголемен притисок за асимилација од страна на османлиските власти. Ова предизвикало низа востанија, особено во северните и централните делови на Албанија, каде што албанските лидери барале автономија, заштита на јазикот и културата, и признавање на нивниот национален идентитет.
  • Првата балканска војна (1912): Оваа војна, започната од Балканската лига (Србија, Црна Гора, Грција и Бугарија) против Отоманската Империја, создала можност за Албанците да ја прогласат независноста. Како што османлиската власт се распаѓала на Балканот, Албанците се плашеле дека нивните територии ќе бидат поделени меѓу соседните држави.

Прогласување на независноста (28 ноември 1912)

На 28 ноември 1912 година, во Влора, Исмаил Ќемали, истакнат албански политичар и дипломат, ја прогласил независноста на Албанија на Собрание составено од 83 делегати од различни делови на земјата. Овој настан се смета за раѓање на модерната албанска држава. Клучни аспекти од прогласувањето вклучуваат:

  • Собранието во Влора: Делегатите, кои ги претставувале сите региони населени со Албанци, едногласно ја поддржале декларацијата за независност. Исмаил Ќемали бил избран за шеф на привремената влада, а Иса Бољетини, воен лидер од Косово, и други истакнати личности одиграле важна улога во мобилизацијата.
  • Привремената влада: Била формирана привремена влада со цел да управува со новата држава. Оваа влада вклучувала Совет на старешини и неколку министерства, но нејзините можности биле ограничени поради недостаток на финансии, администрација и меѓународно признавање.
  • Знамето: За национално знаме било усвоено црвениот двоглав орел на црвена позадина, симбол на албанскиот национален идентитет, инспириран од знамето на Ѓерѓ Кастриоти Скендербег.

Меѓународен контекст и Лондонската конференција (1912–1913)

Исмаил Ќемали и неговиот кабинет за време на прославата на првата годишнина од независноста во Валона на 28 ноември 1913 година

Иако Албанија ја прогласила својата независност, нејзината судбина во голема мера зависела од одлуките на големите европски сили. Лондонската конференција, одржана од декември 1912 до август 1913 година, била свикана за да се реши исходот од Првата балканска војна и да се утврдат границите на новите држави на Балканот. На 29 јули 1913 година, големите сили (Велика Британија, Франција, Германија, Австро-Унгарија, Русија и Италија) официјално ја признале независноста на Албанија. Ова било голема победа за албанските аспирации, но дошло со компромиси. Лондонскиот договор значително ги намалил териториите што Албанците ги сметале за свои. Значителни делови населени со Албанци, особено Косово, делови од западна Македонија, Чамерија (во денешна Грција) и делови од јужна Црна Гора, биле доделени на Србија, Црна Гора и Грција. Ова предизвикало незадоволство кај Албанците и поставило темели за идни конфликти.

Членовите на Меѓународната контролна комисија

Големите сили одлучиле Албанија да биде кнежевство под европски принц, а не република. Земјата била ставена под надзор на Меѓународна контролна комисија (МКК), составена од претставници на големите сили и еден Албанец.

Новата албанска држава се соочила со огромни предизвици во консолидирањето на својата независност. Привремената влада на Исмаил Ќемали имала ограничена контрола над земјата. Различни региони биле под влијание на локални водачи (бегови) и племиња, особено во северна Албанија, каде што католичките племиња имале силна автономија. Албанија немала развиена економија, инфраструктура или административен систем. Финансиите биле ограничени, а земјата зависела од странска помош.

Соседните држави, особено Србија и Грција, продолжиле да вршат притисок врз албанските територии. Во 1913 година, српските сили окупирале делови од северна и источна Албанија, додека грчките сили го окупирале јужниот дел (т.н. „Северен Епир“). Овие окупации биле привремени, но предизвикале значителна нестабилност. Албанското општество било поделено по регионални, религиозни и социјални линии. Муслиманите, православните и католиците имале различни интереси, а јужните Албанци (Тоски) и северните (Геги) често имале различни политички приоритети.

Пристигнувањето на принцот Вилхелм фон Вид (1914)

Пристигнувањето на принцот Вилхелм фон Вид, кнезот на Албанија во Драч на 7 март 1914

Според одлуката на големите сили, германскиот принц Вилхелм фон Вид бил избран за прв кнез на Албанија. Тој пристигнал во Драч на 7 март 1914 година, означувајќи го почетокот на Кнежевството Албанија. Неговото владеење, сепак, било краткотрајно и полно со предизвици. Вилхелм немал вистинска контрола над земјата. Неговата влада зависела од Меѓународната контролна комисија и од локалните албански лидери, од кои некои, како Есад Паша Топтани, имале свои амбиции за моќ.

Во мај 1914 година избувнало востание во централна Албанија, предводено од муслимански водачи кои биле незадоволни од христијанскиот принц и странското мешање. Востанието било делумно поддржано од Отоманската Империја, која сè уште имала влијание кај некои албански муслимани. Грчките сили продолжиле да го окупираат јужниот дел на Албанија, тврдејќи дека регионот „Северен Епир“ е грчки. Ова дополнително ја ослабило позицијата на Вилхелм.

Падот на Кнежевството и избувнувањето на Првата светска војна

Владеењето на Вилхелм фон Вид завршило на 3 септември 1914 година, кога тој ја напуштил Албанија поради внатрешните востанија и недостатокот на поддршка. Ова го означило крајот на првиот обид за воспоставување стабилна албанска држава. Со избувнувањето на Првата светска војна во јули 1914 година, Албанија влегла во период на хаос.

Земјата била окупирана од различни сили, вклучувајќи ги Србија, Црна Гора, Грција, Италија и Австро-Унгарија, во различни региони. Централната власт се распаднала, а локалните водачи и племиња ја презеле контролата во многу делови на земјата

Наводи

  1. Kuçaj, Kreshnik (2 June 2018). „Kur Shqipëria cilësohej "Babiloni monedhash"!“. Shqiperia.com. Посетено на 1 December 2024.
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya