Овчарска торбичка

Овчарска торбичка
Научна класификација [ у ]
Царство:	Растенија
клад:	Скриеносеменици
клад:	Евдикоти
клад:	Розиди
Ред:	Зелковидни
Семејство:	Зелки
Род:	Овчарска торбичка
Вид:	Овчарска торбичка
Научен назив
	Capsella bursa-pastoris; (L.) Medik.
Синоними
	Список Bursa abscissa (E.G.Almq.) Druce; Bursa alandica (Almq.) Druce; Bursa anglica (E.G.Almq.) Druce; Bursa astoris Weber; Bursa batavorum (Almq.) Druce; Bursa belgica (Almq.) Druce; Bursa bremensis (E.G.Almq.) Druce; Bursa brittonii (E.G.Almq.) Druce; Bursa bursa-pastoris (L.) Shafer; Bursa bursa-pastoris var. heteris Shull; Bursa bursa-pastoris var. integrifolia Farw.; Bursa bursa-pastoris var. minor Farw.; Bursa bursa-pastoris var. rhomboidea Shull; Bursa bursa-pastoris var. simplex (Hus) Shull; Bursa bursa-pastoris var. tenuis Shull; Bursa concava (E.G.Almq.) Druce; Bursa divaricata (Walp.) Kuntze; Bursa djurdjurae Shull; Bursa druceana (E.G.Almq.) Druce; Bursa gallica (E.G.Almq.) Druce; Bursa germanica (E.G.Almq.) Druce; Bursa grossa (E.G.Almq.) Druce; Bursa heegeri (Solms) Shull; Bursa hiatula (E.G.Almq.) Druce; Bursa integrella (E.G.Almq.) Druce; Bursa laevigata (E.G.Almq.) Druce; Bursa mediterranea (E.G.Almq.) Druce; Bursa occidentalis var. concava Shull; Bursa occidentalis subsp. madeirae Shull; Bursa orientalis Shull; Bursa origo (E.G.Almq.) Druce; Bursa patagonica (E.G.Almq.) Druce; Bursa penarthae Shull; Bursa pergrossa (E.G.Almq.) Druce; Bursa robusta (E.G.Almq.) Druce; Bursa segetum (E.B.Almq.) Druce; Bursa sinuosa (E.G.Almq.) Druce; Bursa sublaevigata (Almq.) Druce; Bursa trevirorum (E.G.Almq.) Druce; Bursa turoniensis (E.G.Almq.) Druce; Bursa viguieri (Blaringhem) Shull; Bursa viminalis (Almq.) Druce; Capsella abscissa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella acutifolia Raf.; Capsella aestivalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella agrestis Jord.; Capsella agrestis-rubella Paill.; Capsella alandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella algida (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella alpestris (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella altissima (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella amblodes Raf.; Capsella angermannica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella anglica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella angustiloba (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella apetala Opiz; Capsella austriaca Sennen; Capsella autumnalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella batavorum (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella belgica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella bicuspis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella bifida Raf.; Capsella biformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella bottnica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella bremensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella brevisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella brittonii (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella bursa Raf.; Capsella bursa-pastoris f. attenuata Hus; Capsella bursa-pastoris var. bifida Crép.; Capsella bursa-pastoris var. integrifolia DC.; Capsella bursa-pastoris var. minor DC.; Capsella bursa-pastoris var. pinnata Makino; Capsella bursa-pastoris f. pinnatifida (Schltr.) Jovan.-Dunj.; Capsella bursa-pastoris var. rubriflora Muschl.; Capsella bursa-pastoris var. stenocarpa Crép.; Capsella calmariensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella caucasica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella cavata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella collina (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella compacta (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella convexiformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella cordata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella coroncpus (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella cuneiformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella cuneolata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella curvisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella cuspidata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella dentata Raf.; Capsella denticulata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella difformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella diodonta (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella divaricata Walp.; Capsella druceana (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella elegans (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella emarginata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella erecta Walp.; Capsella exotica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella faucialis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella foliosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella frigida (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella fucorum (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella furcata Raf.; Capsella galicica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella gallica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella germanica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella gothica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella gotlandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella gracilescens (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella grossa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella grossotriangularis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella hanseatica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella heegeri Solms; Capsella helsingica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella herjedalica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella hians (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella hiatula (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella hiemalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella hispida Hobk.; Capsella humilis Rouy & Foucaud; Capsella hyrcana Grossh.; Capsella incisura (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella integrella (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella integrifolia Hegetschw.; Capsella integrifolia Raf.; Capsella jemtlandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella jeniseiensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella kyphosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lacerata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella laevigata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lanceolatocaspica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella latisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lenaensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella leptoloba (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella linearis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lingulata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lobulata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella longiracemosa Sennen; Capsella longirostris (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella longisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lulensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella lutetiana (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella macroclada (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella matura (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella mediterranea (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella microcarpa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella monasterialis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella nanella (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella nylandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella obovata (Östman) Almq.; Capsella obtusa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella odontophylla (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella oelandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella origo (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella oviculata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella ovifera (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella pastoralis Dulac; Capsella pastoris Rupr.; Capsella patagonica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella penarthae (Shull) Wilmott; Capsella perconcava (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella perdentata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella pergrossa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella perhians (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella perversa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella pinnata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella pinnatofoliosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella poimenobalantion St.-Lag.; Capsella polymorpha Cav.; Capsella praecox Jord.; Capsella praematura (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella prionophylla (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella provincialis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella querceti (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella ramselensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella rhenana Almq.; Capsella rhombea (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella robusta (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella rubella (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella rubelliformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella rubelloagrestis Paill.; Capsella rubiginosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella ruderalis Jord.; Capsella salinula (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella savonica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella scanica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella scoliocaspica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella segetum (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella seleniaca (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella semilobata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella semirubella (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella sinuatolinearis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella sinuosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella smolandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella stenocarpa (Crép.) Hobk.; Capsella stenocarpa Timb.-Lagr.; Capsella subalgida (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella subalpina (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella subarctica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella subbergiana (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella subcanescens (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella subcavata (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella subseleniaca (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella tenerescens (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella tibelensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella tjustiana (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella trevirorum (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella triangularis St.-Lag.; Capsella turoniensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella umensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella ursina (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella varia (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella vestrogothica (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella viguieri Blaringhem; Capsella viminalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Capsella virgata Jord.; Capsella viridis (E.B.Almq.) E.B.Almq.; Crucifera capsella E.H.L.Krause; Iberis bursa-pastoris Crantz; Lepidium bursa-pastoris Willd.; Nasturtium bursa-pastoris (L.) Roth; Opizia bursoides Raf.; Rodschiedia bursa-pastoris (Medik.) G.Gaertn., B.Mey. & Schreb.; Thlaspi bursa-pastoris L.; Thlaspi cuneatum Stokes; Thlaspi infestum Salisb.; Thlaspi schrankii J.F.Gmel.; ;

Овчарска торбичка или рибини коски (науч. Capsella bursa-pastoris) — двегодишно, а поретко едногодишно тревно растение од семејството на зелките (Brassicaceae).

Опис на растението

Коренот е по тип аксијален.

Стеблото е тревно, исправено, неразгрането или разгрането, високо до 50 см. Има фини бразди и најчесто е голо или има ретки влакна во долниот дел. Листовите на стеблото се неподвижни, но долните листови кои се сместени во розета се перјесто раздвоени. Тие се многу променливи по форма, цели или засечени на различни начини. Тие се покриени со ѕвездести и едноставни влакна.

Цветовите се со бела боја и ситни, собрани во едноставни, расфрлани, кластери соцветија. Листовите на чашката се овални, а круната е тркалезна. Круната е бела. Пестилката се состои од два листа. Примарно е едноок, а секундарно станува двоочен со растот на септумот (калај или реплум ). Растението цвета од април до октомври. Плодовите се ситни тркалезно-срцести лушпи.

Живеалиште

Овој космополитски вид расте во различни живеалишта, од низините до планинските појаси а потеклото е непознато.^[2]

Примена во медицината

Како лековито растение, овчарската чанта им била позната дури и на лекарите од Стара Грција и Рим, кои ги користеле нејзините семиња. Во средниот век низ Европа, растението се користело како хемостатско средство. На почетокот на 21 век, во медицината во многу земји, тревата од овчарска чанта се користи како хемостатик за внатрешно крварење. Постојат експериментални податоци за диуретичкото и хипотензивното дејство на лековите од овчарската чанта, за неговата можна употреба за лекување на белодробна туберкулоза. Клинички е докажано дека инфузијата на растението дава добар терапевтски ефект во третманот на акутен и хроничен пиелонефритис. Се користи како лек надземниот дел на растението.Се употребува проти сите видови на крварења( на желудник,од нос,црева, хемороиди и од рани кога не може да им се запре крвавењето. Наоѓа примена и за лекување на тумори (фиброма) на матка, како и за регулирање на крвниот притисок. Овчарската торбичка наоѓа примена и за болести на зглобовите и мускулите,слабост на мускулите на завршното дебело црево,пролапс(испаѓање на дебелото црево),кила и матка.

Се употребува во форма на чај, облоги, купки и тинктура.

Собирањето на тревата се врши во јуни - јули, на суво време, сечејќи ја со нож или ножица или извлекувајќи ја за стеблото; стеблото потоа се сече, оставајќи ја розетата.

Предупредување: Не се препорачува употреба на заболени или оштетени листови од овчарската торбичка, бидејќи габите што ги инфицираат често се отровни.

Во исхраната

Листовите на младото растение во пролет се богати со витамини, се користат за правење супи, борш, салати и како фил за пити. Во Кина, овчарската торбичка се одгледува како непретенциозно растение од зеленчук во сиромашно пусто земјиште, а има различни сорти. Во овој поглед, дури и едно од имињата на растението на англиски е (кинески крес),^[3] Во Јапонија и Индија, листовите од овчарската торбичка се динстаат со месо и се додаваат во чорбите. Старите билки додадени во исхраната им даваат вкус на чорбите. Пирето се прави од варени листови. Сушените и мелените листови додаваат како вкус на јадењата со месо и риба. На Кавказ, веднаш по топењето на снегот, се берат млади листови, од кои се подготвуваат салати, кои се користат во чорби како спанаќ. Во Франција, нежните зелени листови на ова растение се незаменлива компонента на зачинетите салати.

Меленото семе може да се користи наместо сенф.^[4]