Оданочување во Грција

Оданочувањето во Грција се заснова на директен и индиректен систем. Вкупните даночни приходи во 2017 година изнесувале 47,56 милијарди евра од кои 20,62 милијарди евра биле од директни даноци и 26,94 милијарди евра од индиректните даноци. Вкупните даночни приходи претставувале 39,4% од БДП во 2017 година.^[1] Даноците во Грција ги собира Независната управа за јавни приходи (грчки: Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων).

Оданочувањето на доходот во Грција е прогресивно. Данокот на доход го плаќаат сите поединци кои остваруваат приход во Грција, без разлика на државјанството или местото на постојан престој. Постојаните жители се оданочуваат на нивниот вкупен приход во Грција.^[2] Поединец во Грција е обврзан за данок на својот приход како вработен и на приходот како самовработено лице. Во случај на поединец кој е постојан жител на Грција, нивниот долг се пресметува на нивниот приход остварен во Грција и во странство. Поединецот кој остварува приходи само од плата, тој не е должен да поднесе годишна пријава. Работодавачот му одзема данок на работникот и го префрла на даночниот орган секој месец.^[3][4]

Даночните стапки за 2014 година биле:^[5]

На 9 мај 2016 година во Собранието биле изгласани нови вонредни мерки од страна на владата на СИРИЗА/АНЕЛ.^[6] Овие промени вклучуваат нови стапки на данок на доход, како и нови даночни стапки за солидарност. Даночните стапки што се применуваат на приходите остварени во 2016 година се како што следува:^[7]

Даночните стапки за солидарност се прогресивни и се движат од 2,2% до 10%. Тие се назначени на следниов начин:^[2]

Но, од 1 јануари 2020 година, даночната стапка за придонесот за солидарност била изменета како во табелата подолу:^[2]

Работодавачот е должен да одбие данок на платата од вработен и да направи дополнителни придонеси за социјалното осигурување какошто е во многу други земји-членки на ЕУ. Придонесот на работодавачот изнесува 24,56% од платата. Придонесот на работникот е 15,5%.

Основните придонеси за социјално осигурување изнесуваат 27,1% од вкупниот приход (по платен ДДВ, одземени квалификувани трошоци и пред платен данок на доход). Овој број може да се намали на 20,0% за јавното пензиско финансирање и 7,1% за јавниот здравствен систем.

Дополнителни 7,0% се наплаќаат за лицата пријавени во јавните пензиски модели за дополнителни придонеси. Дополнителни 4,0% се наплаќаат за луѓето кои се вклучени во јавните модели за бонуси за пензионирање. Така, вкупните придонеси можат да достигнат до 38,1% од приходот.

Опсегот на приходи за пресметка на данокот за социјално осигурување изнесува 4.923 - 70.330 евра годишно. Доколку годишниот приход е надвор од опсегот погоре, за пресметка ќе се земат предвид долните односно повисоките граници соодветно.

Ова се однесува посебно за земјоделските работници основниот придонес од 27,1% ќе биде помал до 2021 година и тоа:

• 21,1% во 2017 година
• 23,1% во 2018 година
• 25,1% во 2019 година
• 26,1% во 2020 година
• 26,6% во 2021 година
• 27,1% во 2022 година +

Специјално за лекарите, фармацевтите, инженерите, адвокатите и економистите, вкупниот придонес од 27,1-38,1% требалои да изнесува 5-50% помалку до 31.12.2020 година и тоа:

• За вкупен приход 0–7.000 евра 0% ж
• За вкупен приход 7.000-13.000 евра 50% помал
• За вкупен приход 13.000-14.000 евра 49% помал
• За вкупен приход 14.000-15.000 евра 48% помал
• За вкупен приход 56.000-57.000 евра 6% помал
• За вкупен приход 57.000-58.000 евра 5% помал
• За вкупен приход 58.000+ 0%

Корпорациите во Грција се оданочуваат според нивните остварени приходи во Грција и од странство. Странските компании во Грција се оданочуваат единствено за приходите што се остварени во Грција. Исто така, има 100% аконтација на даночниот износ на тековната фискална година и истата се балансира со финансиските податоци за секоја наредна фискална година.

Стапки на данок на добивка по години:

• 2007, 2008, 2009 година - 25%
• 2010 - 24%
• 2011, 2012 - 20%
• 2013, 2014 година - 26%
• 2015 - 29%
• 2019 - 28%

Стапката на данокот на добивка треба постепено да се намалува на следниов начин:

• крај на 2019 година - 24%
• 2020 - 20%

Планираното намалување не ја вклучува стапката на корпоративниот данок на доход на грчките кредитни институции и грчките филијали на нерезидентни кредитни институции, која треба да остане на 29%.

Капиталната добивка во Грција се додава на редовниот приход и се оданочува со иста стапка како редовниот приход за една компанија, освен во конкретни случаи како што е дефинирано во законот.

Капиталната добивка на поединец во Грција се оданочува со стапка од 15%. Нема данок во случај на капитална добивка од тргување на берзата се додека поединецот поседува помалку од 0,5% од јавно котираното друштво.^[8][9]

Почнувајќи од 1 јануари 2009 година, Грција наметнувала данок на задршка од 10% на корпоративните дивиденди, освен доколку дивидендата не се употреби за Директивата родител-подружница ЕЗ или ако се применува пониска стапка според важечкиот договор за двојно оданочување.^[10] Тој, исто така, наметнува задржан данок на камати и авторски права, но даночните стапки може да се намалат или елиминираат со важечки договор за двојно оданочување или доколку плаќањето се квалификува за примена на Директивата на ЕЗ за камати и авторски права.^[11][12]

Почнувајќи од 13 декември 2018 година, стапките на задржан данок се како што е дадено во табелата подолу:^[13]

Данокот на додадена вредност (ДДВ) бил имплементиран во грчкиот даночен систем во 1987 година со цел да се замени данокот на промет и другите индиректни даноци. Грчкиот систем за ДДВ е усогласен со системот за данок на додадена вредност на Европската унија.

Данокот на додадена вредност (грчки: Φόρος Προστιθέμενης Αξίας) во Грција се состои од 3 стапки:

• стандардна стапка од 24%
• намалена стапка од 13%
• супер намалена стапка од 6%

Стапките на ДДВ кои се применуваат на егејските острови Лерос, Лезбос, Кос, Самос и Хиос се за 30% пониски од соодветните стапки што се применуваат на копното. Пониските стапки на ДДВ кои се применуваат на овие грчки острови се 4% (супер-намалена стапка), 9% (намалена стапка) и 17% (стандардна стапка). Пониските стапки на ДДВ биле во сила до 30.06.2019 година.^[14]

Стандардната стапка се применува за следните категории и за следните стоки и услуги:

• прехранбени производи, вода, фармацевтски производи, медицинска опрема за инвалиди, детски седишта за автомобили, книги, весници, периодични списанија, прием во забавни паркови, прием во културни услуги (освен билети за театар и концерт), прием на спортски настани, кабловска телевизија, писатели, композитори итн., социјални чисти и поправки на приватни прозори, реновирање на прозори за домаќинства, земјоделски инпути, ресторани и угостителски услуги, користење на спортски објекти, потрошен материјал од страна на гробари и услуги за кремирање, медицинска и стоматолошка нега, велосипеди, чевли и кожни производи, облека и постелнина за домаќинството.
• алкохолни пијалаци, лимонади и овошни сокови, облека, обувки, тутун, хифи-видео, компјутери, паметни телефони, е-книги, електрични апарати за домаќинство, мебел, накит, телекомуникациски услуги, енергетски производи (огревно дрво и дрва за индустриска употреба), нафтени деривати (безоловен бензин, дизел гориво, моторни возила за транспорт, ТНГ, гасови за домаќинство, внатрешен воден пат, железница и копнен пат), меѓународен превоз на патници (по воден пат, железница, копно), барови и кафулиња, недвижен имот, третман на отпад и отпадни води, услуги обезбедени од адвокати, уметност, колекционерски предмети и антиквитети.^[15]

Намалената стапка се однесува на следните категории и на следните стоки и услуги:

• прехранбени производи, снабдување со вода, фармацевтски производи, медицинска опрема за лица со посебни потреби, земјоделски инпути, хотелско сместување, социјални услуги, услуги за домашна нега.
• минерална вода, енергетски производи (природен гас, електрична енергија, парно греење), хотели ^[16]

Супер намалената стапка се однесува на следните категории:

• фармацевтски производи,
• весници,
• приеми во културни служби (билети за театар и концерт).^[17]

Пријавите за ДДВ се поднесуваат на квартална или месечна основа, во зависност од видот на книгите (еднописни или двојни книги) што ги води ДДВ обврзникот. Ослободени од ДДВ се оние даночни лица чиј годишен промет (без ДДВ) не е поголем од 10.000 евра од промет на стоки или/или услуги. Таквите лица може да се одлучат да бидат ослободени од ДДВ. Ослободувањето не се применува во однос на даночни обврзници кои не се регистрирани на грчка територија.^[18]

Данокот на недвижен имот се наплаќа на имот кој се наоѓа во Грција. Данокот се состои од два дела, главен данок и дополнителен данок. Вредноста на главниот данок зависи од големината, местоположбата, зонската цена, површината, староста, употребата и другите карактеристики на оданочениот имот. Дополнителниот данок се добива од вкупната даночна вредност на целиот имот на даночниот обврзник и се движи од 0,15% до 1,15% во зависност од вкупната вредност на имотот. Дополнителниот данок е на сила доколку вкупната вредност на оданочениот имот надминува 250.000 евра.^[19]

Данокот на наследство е различен за блиските роднини на починатиот и за другите наследници. Првиот се движи од 1% до 10% од „даночната вредност“ по одземањето на износот ослободен од данок, во зависност од односот на даночниот обврзник со оставителот. За другите наследници, стапката на данок на наследство се движи од 0% до 40% од даночната вредност.^[20]

Постојат неколку случаи на даночни ослободувања според грчкиот даночен систем, тие се како што следува:

• Приходи од продажба на акции со кои се тргува на Атинската берза.
• Приходи од бродови и превозот.
• Добиена дивиденда од грчка компанија.
• Капитална добивка од продажба на бизнис помеѓу членови на семејството, како што е дефинирано со закон.

Примерите за даночно одбивање во Грција се, како и со повеќето други карактеристики на грчкото оданочување, слични на оние на другите западноевропски и северноамерикански нации, односно, даночното одбивање за работи како што се добротворни цели и други работи како што е прикажано подолу:

• 15% кредит на хипотека за првиот станбен стан.
• 15% платена кирија на главниот станбен стан до максимум.
• Донации за јавни, верски и други институции.
• Задолжителни плаќања за социјално осигурување.

• Данокот за социјално осигурување се плаќа 12 пати годишно.
• Данокот на ДДВ се плаќа 3 пати годишно.
• Данокот на доход се плаќа еднаш годишно.