Персиска митологија

Дел од темата
Историја на Иран
Митолошка историја Пишдади Кајаниди
Антички период п.н.е. Праисторија на Иран античко време – 4000 Кура-Аракс 3400–2000 Протоелами 3200–2700 Рлсми 2700–539 Акадско Царство 2400–2150 Касити c. 1500 – 1155 Новоасирско Царство 911–609 Урарту 860–590 Манејци 850–616
Царски период Медијанско Царство 678–550 п.н.е (Скитско Царство) 652–625 Ново Вавилонско Царство 626 п.н.е –539 п.н.е Ахеменидско Царство 550–330 BC Кралство Ерменија 331 п.н.е – 428 Атропатена 320-ти п.н.е – 3 век  Кралство Кападокија 320-ти п.н.е – 17 Селевкидско Царство 312–63 п.н.е Кралство Понт 281–62 п.н.е Династија Фратарака 3 век&п.н.е. – 222 Партско Царство 247 п.н.е – 224 Кралство Сурен 119 п.н.е – 240 Сасанидско Царство 224–651 Зармихриди 6 век – 785 Каринванди 550-ти – 11 век
Среден век Праведен Калифат 632-661 Омејади 661–750 Абасиди 750–1258 Дабујиди 642–760 Бавандиди 651–1349 Дамаванд 651–760 Папуспаниди 665–1598 Џустаниди 791 – 11 век Алавиди 864 – 14 век Тахириди 821–873 Саманиди 819–999 Сафариди 861–1003 Гуриди pre-879 – 1141 Саџиди 889–929 Салариди 919–1062 Зијариди 930–1090 Илисиди 932–968 Бујиди 934–1062 Газнавиди 977–1186 Кукуиди 1008–1141 Насриди 1029–1236 Шабанкара 1030–1355 Селџуци 1037–1194 Хорезмијци 1077–1231 Илдигзиди 1135–1225 Atabegs of Yazd 1141–1319 Салгуриди 1148–1282 Хазараспиди 1155–1424 Михрабаниди 1236–1537 Куртиди 1244–1396 Илканат 1256–1335 Чобаниди 1335–1357 Музафариди 1335–1393 Џалаириди 1337–1376 Сарбедари 1337–1376 Инџуиди 1335–1357 Афрасијаби 1349–1504 Марашиди 1359–1596 Тимуриди 1370–1507 Каркиди 1370s–1592 Каракојунлу 1406–1468 Аккојунлу 1468–1508
Рана модерна ера Сефевиди 1501–1736 (Хотакиди) 1722–1729 Авшариди 1736–1796 Талиши 1747–1826 Занди 1751–1794 Каџари 1789–1925
Модерна ера Династија Пахлави 1925–1979 Привремена влада на Иран 1979–1980 Историја на Исламска Република Иран 1980–денес
Поврзани статии Име Владетели Економска историја Воена историја Војни
Хронологија Портал: „Иран“
п р у

Персиска митологија или иранска митологија — претставува збир од митови и преданија поврзани со древниот Голем Иран. Нејзиното оформување започнува уште во времето на индоиранската заедница (II — првата половина на I илјадалетие пр. н. е.).^[1]

Клучното дело што ја обликува оваа митологија е „Шахнаме“ на поетот Фирдуси, напишано на преминот меѓу X и XI век. Во ова епско дело се користат теми и ликови од зороастризмот — не само од „Авеста“, туку и од подоцнежни текстови како што се „Бундахишн“ и „Денкард“.

Најважниот извор за реконструкција на иранската митологија е токму „Авеста“.

Иранската, односно персиската митологија, е тесно поврзана со ведската митологија на Индија (околу 1000 г. пр. н. е.), и двете црпат вдахновение од заедничко индоевропско наследство. Многу имиња од најстарите слоеви на иранската митологија имаат заеднички корени со ликови од ведските химни. Така, Јима, кој подоцна станува познат како Џамшид во персиската традиција, е всушност ведскиот бог на мртвите Јама. Приказната за Џамшид е една од најцелосните и најбогати легенди на староиранската митологија.

Иранската и ведската митологија споделуваат бројни заеднички мотиви: постоење на седум главни божества; борба за космичка власт помеѓу две сродни, но спротивставени групи богови; херојски двобои со змееви; спуштање на небеските води на земјата; два посмртни патишта на душата; волшебен мост кон задгробниот свет; божествата Митра и Апам Напат; како и митскиот змеј — Ажи Дахака кај Иранците и Ахи Будхња кај Ведите.

Исто така, еврејската митологија, претставена преку Агадата, покажува сродности со персиската митолошка традиција.^[2]

Најважното дело поврзано со персиската митологија е Шахнамето („Книгата на кралевите“) на Фирдуси од X век, кое содржи елементи на маздаизам и зороастризам не само од Авестата, туку и од подоцнежни текстови како што се Бундахишн, Денкард и бројни други.

• Зороастризам
• Шахнаме
• Авеста

„Персиска митологија“ на Ризницата ?

• Iranian Mythology by Albert J. Carnoy
• Indo-Iranian Mythology
• Iran Almanac 2006 Архивирано на 15 април 2021 г.