Тоне Павчек
Тоне Павчек (29 септември 1928 – 21 октомври 2011) бил еден од највлијателните словенечки поети, преведувачи и есеисти од првата повоена генерација. Објавил голем број збирки поезија, добро прифатени и од читателите и од критичарите. Исто така превел голем број руски дела на словенечки јазик. БиографијаРан животТоне Павчек бил роден на 29 септември 1928 година во Шентјуриј во југоисточна Словенија. Прво одделение учел во основното училиште во Мирна Печ, но набрзо бил испратен во интернат во Љубљана. Таму завршил класична гимназија, и продолжил со студирање право, дипломирал во 1954 година, иако никогаш не вршел правни услуги. Професионална кариераВо 1955 година Павчек започнал со неговата работа како новинар во дневните весници Љубљански дневен весник (сло: Ljubljanski dnevnik) и Народна правда (сло: Ljudska pravica). Во 1958 година сѐ уште работел како новинар, и подоцна станал и програмски директор во РТВ Словенија, на функцијата што ја извршувал до 1972 година.[1] Во доцните 1960-ти тој бил дел од словенизацијата на националната телевизија, учествувал во продукции на добро прифатени детски серии како што биле Братство на Синиот галеб и Еразмо и скитникот , исто така значајната серија за пошироката јавност Мали огласи и Декамерон, и незаборавниот телевизиски филм Андреј Хиенг, глув човек на граница.[2] Од 1972 година до неговото пензионирање во 1990 година, тој бил главниот уредник на Цанкарјева Заложба печат, кој бил главен издавач во тоа време во Словенија. Во период од четири години, започнувајќи од 1963 година, исто така бил уметнички директор на Словенечкиот младински театар во Љубљана. Тој претседавал со Друштвото на писателите на Словенија од 1979 до 1983 година.[1] Политички ангажманОд 1986 до 1990 година, Павчек бил член на Националното собрание. Исто така бил член на работната група на Друштвото на писателите на Словенија и на Словенечкото социолошко здружение кои ја создале основата за првиот словенечки устав, денес наречен „Устав на писателите“. Бил објавен во 1988 година во списанието за критика на науката, за имагинација и нова антропологија.[3] Павчек учествувал на јавен митинг на Конгресниот плоштад на 8 мај 1989 година, каде што ја прочитал Мајската декларација, првиот јавен документ со кој се барало независност на Словенија од Југославија. Доцен животВо 1990 година Павчек се повлекол од јавниот живот. Тој останал чест гостин на литературни и културни настани, посетувајќи библиотеки, училишта и други јавни институции. Во 1996 година станал амбасадор на добра волја на УНИЦЕФ, а во 2001 година станал дел на Словенечката академија на науките и уметностите. Исто така бил добитник на Златен орден за заслуги на Република Словенија во 2009 година.[1] Тоне Павчек починал на 21 октомври 2011 година, на 83-годишна возраст во Љубљана. Бил погребан со воени почести на гробиштата Жале.[4] ПишувањеВо текот на својот живот бил посветен на литературата како поет, автор на книги за деца и преведувач. Од неговите први објавени поеми во Поемите на четворицата (1953) до неговите последни страници на Ангели (2012) неговата поезија била испреплетена со витализам и позитивни ставови кон животот.[5] Неговата поезија за деца добила широка публика поради нејзините оригинални бајковити мотиви, во кои што биле интегрирани фантастичните и народни елементи.[6] Посебно важни биле неговите преводи на руската литература.[5] Како високо продуктивен писател, делото на Павчек било препознаено од голем број институции. Поради придонесот во литературата за деца тој бил трикратен добитник на наградата Левстик (1958, 1961, 2005),[1] двапати бил номиниран за наградата Ханс Кристијан Андерсен (2010, 2012).[7] За стихозбирките Заробен океан ја освоил наградата Прешерен (1965) и Гранд Прешернова награда (1986 година) и Наследство.[1] За книгата Каснувања: лица од нашето секојдневие ја освоил наградата Вероника (2007). Неговите преводи биле признати со наградата „Совр“ во 1979 година. За возрасниПавчек ја објавил својата прва поема Сонет за Иван Цанкар (сло:„Sonet Ivanu Cankarju") на 18 години во современото младинско литературно списание Младинска Ревија. Неговата прва стихозбирка, Песните на четворицата, во коавторство на Кајетан Кович, Цирил Злобец и Јанез Менарт, била објавена во 1953 година. Тоа укажала значителна промена кон интимизмот во словенечката поетска традиција од 20 век. Во неговите следни колекции, Заробен океан, 1964 и Пагански химни, 1976, неговото лирско изразување останало виталистичко, идолизирајќи ја природата и селата.[1] Неговиот поетски развој го достигнал својот врв во неговите две стихозбирки со наслов Наследство, 1983 и Пуста земја, 1988. Трогнат од трагичната смрт на неговиот син, тој разговарал за прашањата на животот и смртта, идентификувајќи поединец како и заедница во процесот. Неговите дела со наслов Забави, 1998), Подароци, 2005 и Каснувања (2006) го означувале враќањето во родната Долењска, каде што бил роден, и словенечка Истра, каде што живеел.[1] Стихозбирката Ангели, 2012, која ја завршил на смртната постела и била објавена постхумно, добила големо јавно и критичко признание, што ја направила најпродавана книга во Словенија во 2012 година.[8] За децаВо неговите бројни бајки, сликовници и стихови, детската поезија на Павчек е исклучително популарна кај помладите читатели. Преку зборови и ритам, блескајќи со духовитост и оптимизам, тој е во состојба да комуницира со своите читатели на лично ниво, повикувајќи ги повторно да ги преживеат сопствените искуства.[9] Една од неговите најпознати книги за деца е Јуриј Мури во Африка: За момчето што не сакаше да се мие (сло: Jurij Muri v Afriki: o fantu, ki se ni maral umivati 1958), кое имала три продолженија: последното насловено Јури Мури околу Словенија (сло: Jurij Muri po Sloveniji) во 2011 година. ПреводиПавчек е познат по преводите на неговите современици, особено на руските поети како што биле Сергеј Есенин, Владимир Мајаковски, Ана Ахматова, Борис Пастернак, Марина Цветаева и Николај Заболоцки.[3] Наводи
|
||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
