တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ

ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံတော်(ကိုရီးယား: 대한민국; ဟန်ဂျာ: 大韓民國; အင်္ဂလိပ်: Republic of Korea; ROK)၊ အများသိသော အမည်အားဖြင့် တောင်ကိုရီးယား(ကိုရီးယား: 남한; ဟန်ဂျာ: 南韓; အင်္ဂလိပ်: South Korea)၊ အတိုကောက်အားဖြင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံ(ကိုရီးယား: 한국; ဟန်ဂျာ: 韓國)သည် အရှေ့အာရှ၏ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် တောင်ပိုင်း၌ တည်ရှိသော ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။

ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ 대한민국 (ကိုရီးယား) ဒယ်ဟန်းမင်ဂူဂ်
အလံတော် အမှတ်တံဆိပ်
နိုင်ငံတော် သီချင်း:  "애국가" "အယ်ဂူဂ်ဂါ" "မျိုးချစ်သီချင်း"
နိုင်ငံတော်စည်းတံဆိပ် "국새"
တောင်ကိုရီးယားမှ ထိန်းချုပ်ထားသော မြေကို အစိမ်းရင့်ရောင်ဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး ပိုင်ဆိုင်သည်ဟု ဆိုထားပြီး မထိန်းချုပ်နိုင်သော မြေကို အစိမ်းနုဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။
မြို့တော် နှင့် အကြီးဆုံးမြို့	ဆိုးလ်မြို့ 37°33′N 126°58′E / 37.550°N 126.967°E / 37.550; 126.967
ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ	ကိုရီးယား (ဖျိုဂျွန်အော) ကိုရီးယား သင်္ကေတဘာသာစကား[၁]
တရားဝင်အရေးအသား	ကိုရီးယား
လူမျိုးစု (၂၀၁၉)	၉၅.၁% ကိုရီးယား ၄.၉% အခြား
ကိုးကွယ်မှု	၅၆.၁% ဘာသာမဲ့ ၂၇.၆% ခရစ်ယာန်ဘာသာ[မှတ်စု ၁] ၁၅.၅% ကိုရီးယားဗုဒ္ဓဘာသာ ၀.၈% အခြား
လူမျိုး	တောင်ကိုရီးယား ကိုရီးယား
အစိုးရ	တစ်ပြည်ထောင် သမ္မတ ဖွဲ့စည်းပုံ သမ္မတနိုင်ငံ
• သမ္မတ	ရီဂျူဟို (ယာယီ)
• ဝန်ကြီးချုပ်	ရီဂျူဟို (ယာယီ)
• အမျိုးသားလွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ	အူဝန်းရှစ်ဂ်
• တရားသူကြီးချုပ်	ချိုဟီးဒယ်
• အခြေခံဥပဒေခုံရုံး ဥက္ကဋ္ဌ	ဂင်မ်ဟျောင်းဒူ (ယာယီ)
ဥပဒေပြုလွှတ်တော်	အမျိုးသားလွှတ်တော်
တည်ထောင်ခြင်းသမိုင်း
• ပထမဆုံးနိုင်ငံ	ဘီစီ ၇ ရာစု
• လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း	၁ မတ်၊ ၁၉၁၉
• ယာယီအစိုးရ	၁၁ ဧပြီ၊ ၁၉၁၉
• ဂျပန်အင်ပါယာမှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခြင်း	၁၅ ဩဂုတ်၊ ၁၉၄၅
• ၃၈ အပြိုင်မျဉ်း၏ ကိုရီးယားတောင်ဘက်ခြမ်း အမေရိကန် အုပ်ချုပ်ခြင်း	၈ စက်တင်ဘာ၊ ၁၉၄၅
• တောင်ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံအား တည်ထောင်ခဲ့	၁၅ ဩဂုတ်၊ ၁၉၄၈
• လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံ	၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ၊ ၁၉၈၈
• UNသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့	၁၇ စက်တင်ဘာ၊ ၁၉၉၁
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း	၁၀၀,၃၆၃ km2 (၃၈,၇၅၀ sq mi) (အဆင့်: ၁၀၇)
• ရေထု (%)	၀.၃ (301 km2 / 116 mi2)
လူဦးရေ
• ၂၀၁၉ ခန့်မှန်း	၅၁,၇၀၉,၀၉၈[၂] (အဆင့် - ၂၇)
• သိပ်သည်းမှု	၅၀၇/km2 (၁,၃၁၃.၁/sq mi) (အဆင့် - ၁၃)
GDP (PPP)	၂၀၂၄ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	$၃.၂၅၈ ထရီလျံ[၃] (အဆင့် - ၁၄ ခုမြောက်)
• Per capita	$၆၂,၉၆၀[၃] (အဆင့် - ၂၈ ခုမြောက်)
GDP (nominal)	၂၀၂၄ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	$၁.၉၄၈ ထရီလျံ[၃] (အဆင့် - ၁၂ ခုမြောက်)
• Per capita	$၃၇,၆၇၅[၃] (အဆင့် - ၁၈ ခုမြောက်)
Gini (၂၀၂၁)	၃၃.၃[၄] အလယ်
HDI (၂၀၂၃)	၀.၉၃၇[၅] အလွန်မြင့် · ၂၀ ခုမြောက်
ငွေကြေး	တောင်ကိုရီးယား ဝမ် (₩) (KRW)
အချိန်ဇုန်	ကိုရီးယား စံတော်ချိန် (UTC+9)
ရက်စွဲပုံစံ	yyyy년 m월 d일 yyyy. m. d. (Common Era)
ယာဉ်ကြောစနစ်	ညာ
တယ်လီဖုန်းကုဒ်	+၈၂
Internet TLD	.kr .한국

အလံတော်မှာ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံအလံဥပဒေနှင့် အညီဖြစ်သော အလံဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်သီချင်းမှာ အယ်ဂူဂ်ဂါ၊ အမျိုးသားပန်းသည် ခေါင်ရမ်းပန်းဖြစ်သည်။ ရုံးသုံးဘာသာစကားသည် ကိုရီးယားဘာသာနှင့် ကိုရီးယားလက်ဟန်ပြဘာသာဖြစ်သည်။ မြို့တော်မှာ ဆိုးလ်ဖြစ်သည်။ လူဦးရေမှာ ၅၁.၆သန်းခန့်ရှိပြီး စုစုပေါင်းလူဦးရေ ထက်ဝက်ခန့်(၂၆.၁၁သန်းခန့်)သည် ဆိုးလ်အထူးမြို့တော်တွင် နေထိုင်ကြသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် အလွန်ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး အာရှနှင့် သမုဒ္ဒရာပိုင်းဒေသတွင် လူသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုညွှန်းကိန်း (HDI) တွင် ပဉ္စမအမြင့်ဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် အဆင့်သတ်မှတ်ခံရသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တတိယမြောက် သက်တမ်းအမြင့်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း နိုင်ငံသည် သက်ကြီးရွယ်အိုဦးရေနှင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကလေးမွေးဖွားနှုန်း အနိမ့်ဆုံးနိုင်ငံနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ၎င်း၏စီးပွားရေးသည် အမည်ခံ GDP ဖြင့် ကမ္ဘာ့ဆယ်ခုမြောက် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်း၏နိုင်ငံသားများသည် ကမ္ဘာ့အမြန်ဆုံးအင်တာနက်ချိတ်ဆက်မှုအမြန်နှုန်းနှင့် အသိပ်သည်းဆုံး မြန်နှုန်းမြင့်ရထားလမ်းကွန်ရက်ကို နှစ်သက်ကြသည်။ နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် နဝမမြောက် အများဆုံး တင်ပို့သူဖြစ်ပြီး နဝမမြောက် အများဆုံး တင်သွင်းသူဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို ကမ္ဘာ့အင်အားအကြီးဆုံး စစ်တပ်များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးဆုံး ရပ်တည်နေသည့် တပ်မတော်ဖြစ်သည့် တပ်မတော်နှင့် အရံတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ပါဝင်သည်။ ၂၁ ရာစုကတည်းက တောင်ကိုရီးယားသည် ၎င်း၏ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း လွှမ်းမိုးမှုရှိသော ပေါ့ပ်ယဉ်ကျေးမှု၊ အထူးသဖြင့် ဂီတ (ကေပေါ့ပ်)၊ တီဗီဒရာမာများ (ကေဒရာမာ) နှင့် ရုပ်ရှင်များတွင် ကိုရီးယားလှိုင်းဟု ရည်ညွှန်းသည့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် OECD ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အထောက်အကူပြုကော်မတီ၊ ဂျီ ၂၀၊ IPEF နှင့် ပါရီကလပ် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည်။

ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံအား အမေရိကန်အစိုးရက စီးပွားရေးနှင့် စစ်ရေး အကူအညီများ ပေးခဲ့သည်။ ၁၉၇ဝ-၇၁ခုနှစ်မှ အစပြု၍ တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံတွင် အခြေစိုက်ခဲ့သော အမေရိကန် စစ်တပ်များကို တဖြည်းဖြည်းပြန်လည် လျှော့ချပေးခဲ့သည်။ တောင်နှင့်မြောက် ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးနှင့် ကွဲကွာနေသော မိသားစုများအား ပြန်လည်တွေ့ဆုံနိုင်ရေးအတွက် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံနှင့် ဆွေးနွေးနေဆဲ ဖြစ်သည်။

ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုသည် ပြီးခဲ့သော ဆယ်စုနှစ် လေးခုအတွင်း ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ကိုရီးယား၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ပက်သတ်၍ ဟန်မြစ်ဝှမ်းမှ အံ့ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ဟု တင်စားကြပြီး နိုင်ငံတကာ ပတ်ဝန်းကျင်၌ အာရှကျားလေးကောင်တွင် အပါအဝင်အဖြစ် လေးစားခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် တောင်ကိုးရီးယား၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများအတွက် စံနမူနာပြ ဖြစ်ခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် သယံဇာတများ နည်းပါး၍ နိုင်ငံပိုင်နက် နယ်နမိတ် ကျဉ်းမြောင်းသော်လည်း ၎င်း၏ စီးပွားရေးသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အင်အားအကောင်းဆုံးအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ တောင်ကိုရီးယား၏ စီးပွားရေးသည် အာရှတွင် စတုတ္ထမြောက်နှင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် (၁၃) ခုမြောက် အင်အား အကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်၏ အဓိက ကုန်သွယ်ဘက်နိုင်ငံများတွင်လည်း အပါအဝင် ဖြစ်သည်။

စစ်ရေးအင်အားကိုကြည့်လျှင် တောင်ကိုရီးယားသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆဋ္ဌမမြောက် အင်အားအကြီးဆုံး စစ်တပ်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ကမ္ဘာ့ ဒုတိယမြောက် တိုက်ပွဲဝင် အရံအင်အားများ ရှိကာ စစ်ရေးအသုံးစရိတ်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ထိပ်ဆုံး (၁၀) နိုင်ငံ စာရင်းဝင်ဖြစ်သည်။ တောင်ကိုရီးယား၏ စစ်ရေးအင်အားတွင် ကြည်းတပ် (Army)၊ ရေတပ်(Navy)၊ လေတပ် (Air Force) နှင့် ကမ်းတပ်တပ်ဖွဲ့ (Marine Corps) နှင့် အရံတပ်ဖွဲ့များ ပါဝင်သည်။ ၎င်း၏ တပ်ဖွဲ့အများစုကို ကိုရီးယား စစ်မဲ့ဇုံ ၏ အနီးအနားတွင် ချထားလျက် ရှိသည်။ တောင်ကိုရီးယား၏ အရွယ်ရောက်သည့် ယောက်ျားလေးတိုင်းသည် စစ်မှုမထမ်းမနေရ စနစ်ဖြင့် (၂) နှစ်ကြာ စစ်မှုထမ်းရသည်။