ਅਰਬ ਸਾਗਰ

ਅਰਬ ਸਾਗਰ (ਅਰਬੀ:بحر العرب ; ਉੱਚਾਰਨ: ਬਹਰਿ ਅਲਅਰਬ) ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪੂਰਬ ਚ ਭਾਰਤ; ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਨ; ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਅਰਬੀ ਪਠਾਰ; ਦਖਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਸੋਮਾਲੀਆ ਦੇ ਕੇਪ ਗਾਰਡਫੁਈ ਨਾਲ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਨਾਂ "ਸਿੰਧੂ ਸਮੁੰਦਰ" ਸੀ।ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਏਰੀਥ੍ਰੈਅਨ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਸਮੁੰਦਰ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਨਾਂਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸਦਾ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰ 3,862,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (1,491,000 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਹਿਰਾਈ 4,652 ਮੀਟਰ (15,262 ਫੁੱਟ) ਹੈ।ਅਰਬੀ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟਾਪੂ ਸੋਕੋਟਰਾ (ਯਮਨ), ਮਾਸਿਰਾਹ ਟਾਪੂ (ਓਮਾਨ), ਲਕਸ਼ਦੀਪ (ਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਅਸਟੋਲਾ ਟਾਪੂ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦੀ ਸਤਹ ਦਾ ਖੇਤਰ ਲਗਭਗ 3,862,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (1,491,130 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਹੈ^[1]। ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੌੜਾਈ ਲਗਭਗ 2,400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (1,490 ਮੀਲ) ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਹਿਰਾਈ 4,652 ਮੀਟਰ (15,262 ਫੁੱਟ) ਹੈ।ਅਰਬ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਵਹਿ ਰਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਨਦੀ ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ ਹੈ।ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ - ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਅਦਾਨ ਦੀ ਖਾੜੀ, ਲਾਲ-ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਬਾਬ-ਏਲ-ਮੈਡੇਬੇ ਦੀ ਸੰਕੀਰਣਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ; ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮ ਓਮਾਨ ਦੀ ਖਾੜੀ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਖਾੜੀ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ।

ਵਪਾਰਕ ਰੂਟ

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਯੁੱਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗ ਹੈ।ਜਿਸਨੂੰ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਮੀਲੀਅਨ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਜੂਲੀਅਸ ਸੀਜ਼ਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ, ਕਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਥਾਪਤ ਸਾਂਝੇ ਜ਼ਮੀਨ-ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਰੂਟਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭੂਮੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ।ਇਹ ਰੂਟ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਰ ਪੂਰਬੀ ਜਾਂ ਨੀਵੇਂ ਦਰਿਆ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਭੜੂਚ (ਭਿਰਕਚਚਾ) ਰਾਹੀਂ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲੇਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਦੇ ਇਰਾਨ ਦੇ ਅਜੀਬ ਕਿਨਾਰੇ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹਧਰਾਮੌਟ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੋ ਸਟ੍ਰੀਮਜ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਅਡੈਨੀ ਦੀ ਖਾੜੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਲੈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਦੀ ਖੁੱਡ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।