ਅਸਾਵੇਰੀ

ਅਸਾਵੇਰੀ (ਆਸਾਵੇਰੀ) ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (8ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹਨੂਮਾਟੋਦੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸਕੇਲ)।ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯਾ ਸਕੇਲ ਹੈ,ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਅਰੋਹ(ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹਨ,ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ (ਉਤਰਦੇ ਸਕੇਲ) ਵਿੱਚ ਸੁਰ ਵਕ੍ਰ(ਜ਼ਿਗਜ਼ੇਗ) ਰੂਪ ,ਚ ਲਗਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਂਗਾ ਰਾਗਮ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਅਵਰੋਹਣਮ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਗ ਤੋੜੀ ਦੇ ਮੂਲ ਪੈਮਾਨੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਵਰਮ ਹੈ। ਅਸਵੇਰੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਾਗ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੰਗੀਤ ਰਤਨਾਕਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸਾਵੇਰੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਕੋਮਲ ਅਸਾਵਰੀ ਅਤੇ ਆਸਾ ਤੋੜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਰਾਗ ਆਸਾਵਰੀ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰਾਗ ਨਟਭੈਰਵੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਹੈ।^[1][2]

ਅਸਵੇਰੀ ਇੱਕ ਅਸਮਿਤ, ਭਾਸਗ ਰਾਗਮ, ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰਲੇ ਸੁਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਓਡਵ-ਵਕਰਾ-ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਓਡਵ ਰਾਗਮ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ(ਅਰੋਹ)) ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ) ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈਃ

ਅਰੋਹ : ਸ ਰੇ 1 ਮ 1 ਪ ਧ 1 ਸ

ਅਵਰੋਹ: ਨੀ 2 ਸ ਪ ਧ 1 ਮ1 ਪ ਰੇ 2 ਗ 2 ਰੇ 1 ਸ

ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੁਰ ਹਨ ਸ਼ਡਜਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ, ਪੰਚਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਧੈਵਤਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਸਿਕੀ ਨਿਸ਼ਧਮ, ਸਾਧਾਰਣ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ "ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ" ਅਵਰੋਹੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੰਕੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ, ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ।

ਅੰਨਿਆ ਸਵਰਮ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ *ਰੇ 2/ਸ਼ੁੱਧ ਗੰਧਾਰਮ *ਗ1 ਅਤੇ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤਿ ਧੈਵਤਮ * ਧ 2/ਸ਼ੁਧ ਨਿਸ਼ਾਦਮ * ਨੀ 1 ਹਨ।ਵੀਨਾ ਵਿੱਚ, ਅੰਨਿਆ ਸਵਰਮ ਸ਼ੁੱਧ ਗੰਧਾਰਮ ਗ 1 ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨੀ 1 ਤੋਂ ਗਾਏ-ਵਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਅਸਵੇਰੀ ਰਾਗ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਇਹ ਹਨ।

• ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਮਾਪਲਾ ਵੇਲਾਸੀ, ਦਸ਼ਰਥ ਨੰਦਨ ਅਤੇ ਰਾਰਾ ਮਯੰਤੀਦਕ
• ਚੰਦਰਮ ਭਜਮਾਨਸਾ ਅਤੇ ਕੁਮਾਰਸਵਾਮੀਨਮ-ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ
• ਰਾਮਚੰਦਰੂਲੂ ਨਾਪਾਈ ਭਦਰਚਲ ਰਾਮਦਾਸੁ ਦੁਆਰਾ
• ਅਰੁਣਾਚਲ ਕਵੀ ਦੁਆਰਾ ਕਦਾਈਕਨਾਲ
• ਪੈਰੀਆਸਾਮੀ ਥੂਰਨ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰਨਮ ਸਰਨਮਪੇਰੀਆਸਾਮੀ ਥੂਰਨ

1. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ragas
2. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named raganidhi