ਤੀਆਨਾਨਮੇਨ ਚੌਕ

ਤੀਆਨਾਨਮੇਨ ਚੌਕ ਬੀਜਿੰਗ, ਚੀਨ, ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੌਕ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਇਸਨੂੰ ਵਰਜਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਕਰਦੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਤੀਆਨਾਨਮੇਨ ਗੇਟ (ਭਾਵ ਸਵਰਗੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਗੇਟ) ਤੋਂ ਪਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਰ ਪੱਖੋਂ ਇਸ ਚੌਕ ਦਾ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚੋਂ ਤੀਜਾ ਨੰਬਰ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਖੇਤਰਫਲ (440,000 ਮੀ² – 880×500 ਮੀ ਜਾਂ 109 ਏਕੜ – 960×550 ਗਜ) ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇਹ ਚੌਕ 4 ਜੂਨ 1989 ਦੇ ਤੀਆਨਾਨਮੇਨ ਚੌਕ ਹੱਤਿਆਕਾਂਡ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਫੌਜ਼ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਿਹੱਥੇ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।^[1][2]

ਡਾਕਟਰ ਸਨ-ਯਾਤ-ਸੇਨ ਦੀ ਅਗੁਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1911 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਚੌਕ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਲ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਸੀ। 1911 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਚੀਨ ਦੇ ਆਖ਼ਿਰੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹਟਾਏ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਲੋਂ ਇਸ ਚੌਕ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਰਾਜਨੀਤਕ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਹੋਣ ਲਗਾ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਚੌਕ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਹਿਮੀਅਤ ਉਦੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਸਾਲ 1949 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖ਼ੂਨੀ ਖਾਨਾਜੰਗੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ . ਇੱਕ ਅਕਤੂਬਰ 1949 ਨੂੰ ਤੀਆਨਾਨਮੇਨ ਚੌਕ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਜਨਤਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਚੇਅਰਮੈਨ ਮਾਓ ਨੇ ਚੀਨੀ ਲੋਕ-ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।