ਦਿਲੀਪ ਚਿਤਰੇ

ਦਿਲੀਪ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਚਿਤਰੇ (17 ਸਤੰਬਰ 1938 - 10 ਦਸੰਬਰ 2009) ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰਨ ਵਾਲੇ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਮਰਾਠੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦੋਭਾਸ਼ੀ ਲੇਖਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਇੱਕ ਪੇਂਟਰ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵੀ ਸੀ।

ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਬੜੌਦਾ ਵਿੱਚ 17 ਸਤੰਬਰ 1938 ਨੂੰ ਮਰਾਠੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕੇ ਪੀ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਚਿਤਰੇ ਅਭਿਰਚੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਆਪਣੀ ਉੱਚ, ਸਮਝੌਤਾ ਰਹਿਤ ਬੇਕਿਰਕੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ, ਕਾਸ਼ੀਨਾਥ ਗੁਪਤੇ, ਤੁਕਾਰਾਮ ਦੇ ਮਾਹਰ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਚਿਤਰੇ ਦੀ ਕਵੀ ਨਾਲ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ।^[1] ਦਿਲੀਪ ਚਿਤਰੇ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ 1951 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 1960 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਸੱਠ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ "ਛੋਟਾ ਰਸਾਲਾ ਅੰਦੋਲਨ" ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅਰੁਣ ਕੋਲਾਟਕਰ ਅਤੇ ਰਮੇਸ਼ ਸਮਰਥ ਨਾਲ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 1975 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟਸ ਵਿੱਚ ਆਇਯੋਵਾ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਆਇਯੁਵਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਖਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੱਲੋਂ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਮਲਟੀ ਆਰਟਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਭਾਰਤ ਭਵਨ ਵਿਖੇ ਇੰਡੀਅਨ ਕਵਿਤਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਪੁਰਾਲੇਖ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕਵਿਤਾ ਮੇਲਾ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।

ਉਸ ਦੀ ਏਕੂਨ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਖੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। As Is, Where Is ਚੋਣਵੀਆਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ (1964–2007) ਅਤੇ ਸ਼ੇਸ਼ ਚੁਣੀਆਂ ਮਰਾਠੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਪੋਇਟਰੀਵਾਲਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਦੋਵੇਂ 2007 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਖਰੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਐਨ ਐਨਥੋਲੋਜੀ ਆਫ਼ ਮਰਾਠੀ ਪੋਇਟਰੀ (1945–1965) ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਨਿਪੁੰਨ ਅਨੁਵਾਦਕ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵਾਰਤਕ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਨੁਵਾਦ 17 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਰਾਠੀ ਭਗਤੀ ਕਵੀ ਤੁਕਾਰਾਮ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਕਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਬਾਰ੍ਹਵੀ ਸਦੀ ਭਗਤੀ ਕਵੀ ਦਨਯਾਨੇਸ਼ਵਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਵੀ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਇੰਡੀਅਨ ਸਕੂਲ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।