ਬਹਾਰ ਬਾਨੂ ਬੇਗਮ

ਬਹਾਰ ਬਾਨੂ ਬੇਗਮ (Persian: بهار بانو بیگم; 9 ਅਕਤੂਬਰ 1590 - 8 ਸਤੰਬਰ 1653), ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਦਿ ਬਲੂਮਿੰਗ ਲੇਡੀ", ਇੱਕ ਮੁਗਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।^[1]

ਬਹਾਰ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1590 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕਰਮਸੀ ਸੀ, ਜੋ ਰਾਠੌਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਕੇਸ਼ਵ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।^[2] ਉਸੇ ਦਿਨ ਮਾਰਵਾੜ ਦੇ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੀ ਧੀ ਜਗਤ ਗੋਸੈਨ ਨੇ ਬੇਗਮ ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗਮ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਧੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।^[3] ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੱਤਵੀਂ ਅਤੇ ਪੰਜਵੀਂ ਧੀ ਸੀ, ਪਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਬੱਚੀ ਸੀ।

1625 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਿੰਸ ਦਾਨਿਆਲ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਅਕਬਰ ਦੇ ਪੋਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਤਹਮੁਰਸ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੁਸ਼ਾਂਗ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਬਹਾਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਤਹਮੁਰਸ ਨਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ ਖੁਸਰੋ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਧੀ ਹੋਸ਼ਮੰਦ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਸ਼ੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ।^[4]

28 ਅਕਤੂਬਰ 1627 ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਪ੍ਰਿੰਸ ਸ਼ਹਿਰਯਾਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਦਾ ਭਤੀਜਾ ਡਾਵਰ ਬਖ਼ਸ਼, ਖੁਸਰੋ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ 19 ਜਨਵਰੀ 1628 ਨੂੰ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਅਤੇ 23 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰਯਾਰ, ਬਹਾਰ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦੇ ਪਤੀ ਤਹਮੁਰਸ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਹੋਸ਼ਾਂਗ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਅਤੇ ਖੁਸਰੋ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾਵਰ ਬਖ਼ਸ਼ ਅਤੇ ਗਰਸ਼ਸਪ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।^[5]

ਬਹਾਰ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦੀ ਮੌਤ 8 ਸਤੰਬਰ 1653 ਨੂੰ 62 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਦਾਦੀ ਮਰੀਅਮ-ਉਜ਼-ਜ਼ਮਾਨੀ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।^[6][7]