ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਂਕ

ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਂਕ ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 19 ਨਵੰਬਰ 2013 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ 96ਵੀਂ ਜਯੰਤੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।^[1] ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਤੱਕ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਬੈਂਕ ਦਾ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2017 ਨੂੰ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ।^[2]

ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਧਾਰ ਦੇਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਬੈਂਕ ਨੇ ਹਰੇਕ ਤੋਂ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਤੀਜਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਬੈਂਕ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।^[3]

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 46% ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਿਰਫ਼ 26% ਔਰਤਾਂ ਕੋਲ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਖਾਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ-ਧਨ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ - ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 60% ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ, ਇੱਕ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਯੂਨੀਅਨ, ਇੱਕ ਸਹਿਕਾਰੀ, ਡਾਕਘਰ ਜਾਂ ਇੱਕ ਮਾਈਕ੍ਰੋਫਾਈਨੈਂਸ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਖਾਤਾ।^[4] ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਹੈ।^[5]

ਬੈਂਕ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਫੰਡਿੰਗ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ 'ਤੇ ਮਾਮੂਲੀ ਰਿਆਇਤ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[6]

ਬੈਂਕ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉੱਦਮੀ ਹੁਨਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਖਿਡੌਣੇ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਟਰੈਕਟਰ ਚਲਾਉਣ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਮੁਰੰਮਤ ਵਰਗੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ।^[7]

ਬੈਂਕ ਦੇ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਗਾਹਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।^[8] ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।^[9]

ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ 103 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਮੁੰਬਈ-ਨਰੀਮਨ ਪੁਆਇੰਟ, ਸੈਂਟਰਲ ਮੁੰਬਈ-ਘਾਟਕੋਪਰ, ਠਾਣੇ, ਪੁਣੇ, ਪਟਨਾ, ਨੋਇਡਾ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ, ਪੰਚਕੂਲਾ, ਕੋਚੀ, ਵਡੋਦਰਾ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ, ਇੰਦੌਰ, ਭੋਪਾਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਨਹਿਰੂ ਪੈਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਸਨ। ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਗੁੜਗਾਉਂ, ਪਟਨਾ, ਰਾਂਚੀ, ਰਾਏਪੁਰ, ਗੁਹਾਟੀ, ਸ਼ਿਮਲਾ, ਸ਼ਿਲਾਂਗ, ਗੰਗਟੋਕ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ, ਚੇਨਈ, ਕੋਇੰਬਟੂਰ, ਮਦੁਰਾਈ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ, ਮੰਗਲੌਰ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ, ਜੈਪੁਰ, ਅਲਵਰ, ਧੌਲਪੁਰ, ਕੋਮਰਗਿਰੀ, ਕਾਕੀਨਾਡਾ, ਗੋਆ-ਪੰਜੀਨ, ਅਗਰਤਲਾ, ਆਗਰਾ, ਹਰਿਦੁਆਰ, ਕਾਨਪੁਰ, ਲਖਨਊ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਡੋਡਾਪਾਲਿਆ, ਕੁਟੀਆਤੂ, ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਅਤੇ ਮੈਸੂਰ।

ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਐਸ.ਬੀ.ਆਈ. ਵਿੱਚ ਰਲੇਵੇਂ ਦਾ ਮਤਲਬ 103 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।^[10]

1. ↑ "Prime Minister of India Inaugurated the system". Thehindubusinessline.com. Retrieved 2013-11-20.
2. ↑ "Bharatiya Mahila Bank to be merged with SBI from April 1". The Economic Times. 21 March 2017. Retrieved 18 July 2018.
3. ↑ "Bharatiya Mahila Bank: All you need to know about first all-women bank". Firstpost. 2013-03-07. Retrieved 2013-11-20.
4. ↑ "BBC News – India PM Singh opens bank for women". Bbc.co.uk. Retrieved 2013-11-20.
5. ↑ Our Bureau. "Now open, the first bank for women | Business Line". Thehindubusinessline.com. Retrieved 2013-11-20.
6. ↑ FP Staff (2013-03-07). "Bharatiya Mahila Bank: All you need to know about first all-women bank". Firstpost. Retrieved 2013-11-20.
7. ↑ "Women's Bank will inspire people with entrepreneurial skills, says CMD". Livemint. Retrieved 2013-11-20.
8. ↑ "Govt to seek Cabinet approval for Rs 1,000 cr Bhartiya Mahila Bank". Entrepreneurindia.com. Archived from the original on 10 June 2015. Retrieved 2013-11-20.
9. ↑ "Property Ownership & Inheritance Rights of Women for Social Protection– The South Asia Experience: Synthesis report of three studies" (PDF). ICRW. Archived from the original (PDF) on 3 September 2013. Retrieved 2013-11-20.
10. ↑ "Bharatiya Mahila Bank to be merged with SBI from April 1". The Economic Times. 21 March 2017. Retrieved 18 July 2018.