ਮੁਈਨ ਅਲ-ਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ

ਖ਼ਵਾਜਾ ਮੋਇਨੁੱਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ
ਖ਼ਵਾਜਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਾਵਨ ਦਰਗਾਹ
ਨਿੱਜੀ
ਜਨਮ	1141 ਖੁਰਾਸਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ
ਮਰਗ	1236 ਅਜਮੇਰ
ਧਰਮ	ਇਸਲਾਮ
ਹੋਰ ਨਾਮ	ਹਜ਼ਰਤ ਖ਼ਵਾਜਾ ਗਰੀਬ ਨਵਾਜ਼
ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਡਰ
Based in	ਅਜਮੇਰ, ਭਾਰਤ
Period in office	12ਵੀ ਅਤੇ 13ਵੀਂ ਸਦੀ
Predecessor	`ਹਜ਼ਰਤ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਹਾਰਵਨੀ
ਵਾਰਸ	ਕੁਤਬੁਦੀਨ ਬਖਤਿਆਰ ਕਾਕੀ
Post	ਸੂਫ਼ੀ

ਖ਼ਵਾਜਾ ਮੋਇਨੁੱਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ ਸਾਹਿਬ (ਉਰਦੂ/معین الدین چشتی) (Persian: چشتی,Urdu: چشتی - Čištī) (Arabic: ششتى - Shishti) ਦਾ ਜਨਮ 1142 ਈ: ਨੂੰ ਸੱਯਦ ਗਿਆਸਉਦੀਨ ਦੇ ਘਰ ਸੰਜਰਿਸਥਾਨ ਦੇ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਦੀਨੀ ਤੇ ਦੁਨਿਆਵੀ ਤਾਲੀਮ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅੱਲਾ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਰਫਤ ਦੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਤੈਅ ਕਰਦਿਆਂ ਪੀਰਾਂ ਦੇ ਪੀਰ ਵਜੋਂ ਪੂਜੇ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੁਰਸ਼ਦ ਹਜ਼ਰਤ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਹਾਰਵਨੀ ਦੇ ਫ਼ਰਮਾਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਅਨੇਕ ਮੁਰੀਦਾਂ ਨਾਲ ਅਜਮੇਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਦਾ ਜਲਵਾ ਸਭ ਪਾਸੇ ਛਾ ਗਿਆ। ਅਜਮੇਰ ^[1] ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਖਾਵਤ ਦਾ ਆਲਮ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਆਪ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਆਉਂਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੀਨ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਦੀਆਂ ਰਮਜ਼ਾਂ ਸਮਝਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਮੁਰਾਦਾਂ ਵੀ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ 1236 ਈ: ਨੂੰ ਅਜਮੇਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ।^[2] ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਦੀਪ ਦੀ ਚਿਸ਼ਤੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਤ ਸਨ। ਮੋਇਨੁੱਦੀਨ ਚਿਸਤੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਦੀਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਪਰਦਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਅਜਮੇਰ, ਜਿਸ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ਵਾਜਾ ਮੋਈਨ-ਉਦ-ਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਾਵਨ ਦਰਗਾਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਅਜਮੇਰ ਸ਼ਰੀਫ਼