ਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ
ਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ, ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ।[2][3] ਉਹ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਰਾਣੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[1] ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਹਠੀਲੀ ਦੁਲਹਨ, ਅਲੀ ਬਾਬਾ 40 ਚੋਰ, ਨਲ ਦਮਯੰਤੀ, ਦਿਲ ਕੀ ਪਿਆਸ, ਆਖ ਕਾ ਨਸ਼ਾ, ਮੁਫਲਿਸ ਆਸ਼ਿਕ ਅਤੇ ਚਤਰਾ ਬਕਾਵਾਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[4][5] ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ ਦਾ ਜਨਮ 1901 ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੁਖਤਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸਨ। ਮੁਖਤਾਰ ਦੀ ਇਕ ਭੈਣ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਫਰੀਦਾ ਖਾਨਮ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣਾ ਦੇ ਕਲਾਸਿਕ ਸੰਗੀਤ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਥੇ ਉਸਤਾਦ ਮੀਆਂ ਮੇਹਰਬਾਨ ਖਾਂ ਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਪਸੰਦ ਆਈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸਤਾਦ ਆਸ਼ਿਕ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਕੈਰੀਅਰ1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਰਦੂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਕਵੀ ਆਗਾ ਹਸ਼ਰ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ। ਮੁਖ਼ਤਾਰ ਬੇਗਮ ਬੰਬਈ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਉਸਨੇ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਥੀਏਟਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਮੂਕ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1931 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਨਲ ਦਮਯੰਤੀ, ਦਿਲ ਕੀ ਪਿਆਸ, ਆਂਖ ਕਾ ਨਸ਼ਾ ਅਤੇ ਮੁਫਲਿਸ ਆਸ਼ਿਕ ਸਮੇਤ ਹਿੰਦੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਦੋਵਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ ਨੇ ਦੋ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਗਾਣੇ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਕੀ ਆਗ ਅਤੇ ਭੇਸ਼ਮ ਸਮੇਤ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। [6] ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਨੂਰ ਜਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਨੂਰ ਜਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਆਗਾ ਹਸ਼ਰ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ।[7] ਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ, ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਈ[8][9] ਉਸਨੇ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਾਸਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਗਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।[10][11][12] ਮੁਖਤਾਰ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੇਡੀਓ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਗਾਏ। [13][14][15] ਮੁਖ਼ਤਰ ਬੇਗਮ ਨੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਗਾਇਕਾ ਨਸੀਮ ਬੇਗਮ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਫਰੀਦਾ ਖਾਨਮ ਨੂੰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਗਾਇਕੀ ਅਤੇ ਗਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਨਿਜੀ ਜੀਵਨਮੁਖਤਾਰ ਨੇ ਉਰਦੂ ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਟਕਕਾਰ ਆਗਾ ਹਸ਼ਰ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੁਖਤਾਰ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਫਰੀਦਾ ਖਾਨਮ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।[16][9][17] ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤਮੁਖਤਾਰ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਅਧਰੰਗ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ 25 ਫਰਵਰੀ 1982 ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ 80 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[18][19][9] ਫਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀਫਿਲਮਾਂ
ਹਵਾਲੇ
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
