ਮੈਸੂਰ ਚੰਦਨ ਦਾ ਤੇਲ

ਮੈਸੂਰ ਸੈਂਡਲਵੁੱਡ ਤੇਲ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Mysore Sandalwood Oil) ਇੱਕ ਟ੍ਰੇਡਮਾਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤਰ ਤੇਲ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੈਂਟਲਮ ਐਲਬਮ ਕਿਸਮ ਦੇ ਚੰਦਨ ਦੇ ਰੁੱਖ (ਜਿਸਨੂੰ "ਸ਼ਾਹੀ ਰੁੱਖ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[1]

ਵਰਤੋਂ

ਤੇਲ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਚੰਦਨ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਤਣੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।^[2]

ਇਸ ਤੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਬਣ, ਧੂਪ, ਖੁਸ਼ਬੂਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਇਸਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ, ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਈ ਉਪਯੋਗ ਹਨ। ਚੰਦਨ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੈਸੂਰ ਚੰਦਨ ਦੇ ਤੇਲ ਨੂੰ 1938 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।^[3] 1996 ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਚੰਦਨ ਦਾ ਤੇਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਚੰਦਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ 70% ਸੀ^[4] ਇਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਰਫਿਊਮਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਿੱਚ "ਬਲੈਂਡਰ ਫਿਕਸੇਟਿਵ" ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[4] 1942 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 90% ਸੈਂਟਾਲੋਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੰਦਨ ਦੇ ਤੇਲ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮਿਆਰੀ ਸੀ।^[5]

ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੈਸੂਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਚੰਦਨ ਦੀ ਲੱਕੜ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਰਬ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਸਮੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਸੀ। ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਸ ਲੱਕੜ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ"।^[6]

ਇਸ ਰੁੱਖ ਦੀ ਲੱਕੜ, ਜੋ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫਰਨੀਚਰ ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਤੇਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਮੋਧਕ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਐਂਡਰੋਸਟੀਰੋਨ, ਇੱਕ ਮਰਦ ਹਾਰਮੋਨ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ।^[7] ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ, ਚੰਦਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲੀ ਦੀ ਲਾਗ, ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਨਪੁੰਸਕਤਾ, ਦਸਤ, ਕੰਨ ਦਰਦ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਚੀਨੀ ਦਵਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈਜ਼ਾ, ਸੁਜਾਕ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦਰਦ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।^[7]