ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਓਮਾਰ ਖ਼ਿਲਜੀ

ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਓਮਾਰ ਖ਼ਿਲਜੀ ਖ਼ਿਲਜੀ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਤੀਜਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਚੌਦਵਾਂ ਸੁਲਤਾਨ ਸੀ। 1316 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਲਾਉੱਦੀਨ ਖ਼ਿਲਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਅਲਾਉੱਦੀਨ ਦੇ ਗੁਲਾਮ-ਜਨਰਲ ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਨਾਬਾਲਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠਾ। ਕਾਫੂਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਕੁਤੁਬ ਉੱਦ-ਦੀਨ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਖ਼ਿਲਜੀ ਰਾਜ-ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਬਣਨ ਲਈ ਗੱਦੀਓਂ ਲਾ ਦਿੱਤਾ।

16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਫਰਿਸ਼ਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਓਮਾਰ ਖ਼ਿਲਜੀ ਦੇਵਗਿਰੀ ਦੇ ਰਾਮਚੰਦਰ ਦੀ ਧੀ, ਝਾਟਿਆਪਾਲੀ ਤੋਂ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ^[1]

3-4 ਜਨਵਰੀ 1316 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਲਾਉੱਦੀਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ, ਕਾਫੂਰ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ( ਮਲਿਕਾਂ ਅਤੇ ਅਮੀਰਾਂ ) ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਈ, ਅਤੇ ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸੁਲਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਮਰੇ ਹੋਏ ਸੁਲਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਹਾਬੂਦੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ, ਸ਼ਾਦੀ ਖਾਨ, ਫਰੀਦ ਖਾਨ, ਉਸਮਾਨ ਖਾਨ, ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਬੂ ਬਕਰ ਖਾਨ - ਨੂੰ ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਦੇ ਪੈਰ ਚੁੰਮਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ^[2]

ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਕਾਫੂਰ ਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਦੀ ਖਾਨ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ^[2] ਉਸਨੇ ਅਲਾਊਦੀਨ ਦੀ ਰਾਣੀ ਮਲਿਕਾ-ਏ ਜਹਾਂ ਅਤੇ ਅਲਾਊਦੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਾਲਗ ਪੁੱਤਰ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਵੀ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ। 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਫਰਿਸ਼ਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਾਫੂਰ ਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੀ ਵਿਧਵਾ ਝਟਿਆਪੱਲੀ, ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਸੁਲਤਾਨ ਦਾ ਮਤਰੇਏ ਪਿਤਾ ਬਣਨਾ ਸ਼ਾਇਦ ਕਾਫੂਰ ਦਾ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸੀ। ^[2]

ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ( ਪੈਕਾਂ ) ਨੇ ਆਪਣੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮਾਲਕ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਫੂਰ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕਾਫੂਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ^[2] ਕਾਫੂਰ ਦੇ ਕਾਤਲਾਂ ਨੇ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੀਜੈਂਟ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ^[2] ਅਪ੍ਰੈਲ 1316 ਵਿੱਚ, ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਸ਼ਿਹਾਬੁਦੀਨ ਨੂੰ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

1. ↑ Kishori Saran Lal 1950.
2. ↑ ^{2.0 2.1 2.2 2.3 2.4} Banarsi Prasad Saksena 1992.