2024 லெபனான் தொலையழைப்பி குண்டுவெடிப்பு
செப்டம்பர் 17,2024 அன்று, உள்ளூர் நேரப்படி, பிற்பகல் 3.30 மணியளவில் லெபனான் அரசியல் கட்சியும் போராளிக் குழுவும் ஹிஸ்புல்லா பயன்படுத்தும் ஆயிரக்கணக்கான கையடக்க தொலையழைப்பிகள் ஒரே நேரத்தில் லெபனான் மற்றும் சிரியா முழுவதும் வெடித்தன.[6][7][8] ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்கள் மற்றும் பொதுமக்கள் உட்பட குறைந்தது ஒன்பது பேர் கொல்லப்பட்டனர் மற்றும் 2,750 க்கும் மேற்பட்டோர் காயமடைந்தனர்.[4][9][5][8][10][11] ஹிஸ்புல்லா அதிகாரி ஒருவர் தேசிய செய்தி நிறுவனத்திடம் இந்தச் சம்பவம் அமைப்பின் "இதுவரை நடந்த மிகப்பெரிய பாதுகாப்பு மீறல்" என்று கூறினார்.[12] இந்தக் குண்டுவெடிப்புகள் லெபனானில் பெய்ரூத் புறநகர்ப் பகுதி, தெற்கு லெபனான் மற்றும் ஹிஸ்புல்லா அமைப்பினர் இருப்பதாகக் கருதப்படும் பெக்கா பள்ளத்தாக்கு உள்ளிட்ட பல பகுதிகளை பாதித்தன.[13][14] கூடுதலாக, சிரியாவின் டமாஸ்கஸில் குண்டுவெடிப்புகள் பதிவாகியுள்ளன. ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்கள் மட்டுமே தொலையழைப்பிகளை எடுத்துச் சென்றார்களா என்பது தெளிவாகத் தெரியவில்லை.[15] லெபனான் முழுவதும் சுமார் 150 மருத்துவமனைகள் தாக்குதலில் பாதிக்கப்பட்டவர்களைப் பெற்றன, இது குழப்பமான காட்சிகளைக் கொண்டிருந்தது.[16][17] கொல்லப்பட்டவர்களில் இரண்டு ஹிஸ்புல்லா செயல்பாட்டாளர்கள் மற்றும் ஹிஸ்புல்லா செயற்பாட்டாளரின் 10 வயது மகளும் அடங்குவர். [12][18] பிப்ரவரி 2024 இல், ஹிஸ்புல்லாவின் பொதுச்செயலாளர் ஹசன் நஸ்ரல்லா, குழுவின் உறுப்பினர்களிடம் அலைபேசிகளுக்குப் பதிலாக தொலைஅழைப்பிகளைப் பயன்படுத்துமாறு கூறினார், இசுரேல் தங்கள் அலைபேசி வலையமைப்பில் ஊடுருவியதாகக் கூறினார்.[19] ஹிஸ்புல்லா பின்னர் கோல்டு அப்பல்லோ ஏஆர்-924 மாதிரிகள் என்ற புதிய நிறுவன தொலையழைப்பிகளை வாங்கியது, அவை சமீபத்தில் லெபனானுக்கு இறக்குமதி செய்யப்பட்டன.[10][20][21][22] அசோசியேட்டட் பிரெசு கூற்றுப்படி, லெபனானுக்கு வருவதற்கு முன்பு சாதனங்கள் வெடிபொருட்களால் மோசடி செய்யப்பட்டிருக்கலாம் என்று நிபுணர்கள் நம்புகின்றனர்.[23] பின்னணிஹமாஸ் அதன் அக்டோபர் 7 தாக்குதல்களை இஸ்ரேல் மீது தொடங்கிய ஒரு நாள் கழித்து, ஈரானிய ஆதரவு போராளி அமைப்பு ஹிஸ்புல்லா, பின்னர் தூண்டப்படாமல், ஹமாஸுக்கு ஆதரவாக இஸ்ரேலிய நகரங்களான சஃபெட் மற்றும் நகாரியா மற்றும் பிற இஸ்ரேலிய நிலைகள் மீது துப்பாக்கிச் சூடு நடத்தியது.[24] [25] அப்போதிருந்து, ஹிஸ்புல்லாவும் இஸ்ரேலும் எல்லை தாண்டிய இராணுவப் பரிமாற்றங்களில் ஈடுபட்டுள்ளன, இது இஸ்ரேல் மற்றும் லெபனானில் உள்ள அனைத்து சமூகங்களையும் இடம்பெயரச் செய்துள்ளது, எல்லையில் உள்ள கட்டிடங்கள் மற்றும் நிலங்களுக்கு குறிப்பிடத்தக்க சேதம் ஏற்பட்டுள்ளது. சூலை 5,2024 நிலவரப்படி, இஸ்ரேலில் சுமார் 366 ஹிஸ்புல்லா செயல்பாட்டாளர்களைக் கொன்றதாகத் தெரிவிக்கிறது. ஐக்கிய நாடுகள் சபையின் கூற்றுப்படி, லெபனானில் 90,000 க்கும் மேற்பட்ட மக்கள் தங்கள் வீடுகளை விட்டு வெளியேற வேண்டிய கட்டாயத்தில் உள்ளனர், அதே நேரத்தில் இஸ்ரேலில் 60,000 பொதுமக்கள் வெளியேற்றப்பட்டுள்ளனர்.[26] இஸ்ரேலும் ஹிஸ்பொல்லாவும் தங்கள் தாக்குதல்களை ஒரு முழு அளவிலான போராக விரிவடையாமல் குறிப்பிடத்தக்க தீங்கு விளைவிக்கும் மட்டத்தில் பராமரித்து வருகின்றன. அக்டோபர் 7,2023 முதல் ஜூன் 21,2024 வரை இஸ்ரேல் 6,124 முறை லெபனான் மீது தாக்குதல் நடத்தியது. ஹிஸ்புல்லா மற்றும் பிற லெபனான் படைகள் இஸ்ரேலை 1,258 முறை தாக்கின. சில ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்கள் அக்டோபர் 7 தாக்குதல்களுக்கு முன்னர் பல ஆண்டுகளாக தொலையழைப்பிகளைப் பயன்படுத்தினர், ஆனால் தாக்குதல்களுக்குப் பிறகு அதிகமான உறுப்பினர்கள் அவற்றைப் பயன்படுத்தத் தொடங்கினர், ஏனெனில் ஹிஸ்புல்லாவின் பொதுச்செயலாளர் ஹசன் நஸ்ரல்லா இஸ்ரேல் தங்கள் அலைபேசி வலையமைப்பிற்குள் ஊடுருவியதாக அவர்களிடம் கூறினார். பிப்ரவரி 2024 இல், இஸ்ரேலின் ஊடுருவல் திறனை மேற்கோள் காட்டி திறன்பேசிகளைப் பயன்படுத்துவதை நிறுத்துமாறு உறுப்பினர்களுக்கு அழைப்பு விடுத்தார்.[19] இந்த அறிக்கைக்குப் பிறகு, ஹிஸ்புல்லா தொலையழைப்பிகளை வாங்கியது, அவை ஒரு புதிய நிறுவன அடையாளமாக இருந்தன, அவை சமீபத்தில் லெபனானுக்கு இறக்குமதி செய்யப்பட்டன.[20][10] கூடுதலாக, லெபனானுக்கு அனுப்பப்படுவதற்கு முன்பு சாதனங்கள் ஈரானில் சமரசம் செய்யப்பட்டதாக தெரிவிக்கப்பட்டது. தொலையழைப்பிகள் தைவானிய நிறுவனமான கோல்ட் அப்பல்லோவின் ஏஆர்-924 மாதிரியாகும்.[21][22] இருப்பினும், கோல்ட் அப்பல்லோவின் நிறுவனர் ஐரோப்பாவில் பி. ஏ. சி என்ற நிறுவனத்தால் அவை ஒருங்கிணைக்கப்பட்டிருப்பதாகக் கூறினார், அவை கோல்ட் அப்போலோவின் நிறுவனத்திற்கு உரிமை கொண்டிருந்தன. முன்னதாக 2024 செப்டம்பர் 17 அன்று, குண்டுவெடிப்புகளுக்கு சில மணி நேரங்களுக்கு முன்பு, இஸ்ரேலின் பாதுகாப்பு அமைச்சரவை ஒரு புதிய போர் நோக்கத்தை நிறுவியது. இடம்பெயர்ந்த குடியிருப்பாளர்கள் வடக்குப் பகுதிக்கு பாதுகாப்பாகத் திரும்புவது. இந்த இலக்கு தற்போதுள்ள இரண்டு நோக்கங்களுடன் சேர்க்கப்பட்டது-ஹமாஸை அகற்றுவது மற்றும் அக்டோபர் 7 தாக்குதல்களின் போது எடுக்கப்பட்ட பணயக்கைதிகளை விடுவிப்பது.[27][28] இஸ்ரேலின் உள்நாட்டு பாதுகாப்பு நிறுவனமான ஷின் பெட், முன்னாள் மூத்த பாதுகாப்பு அதிகாரியை வெடிக்கும் சாதனத்தைப் பயன்படுத்தி கொலை செய்வதற்கான ஹிஸ்புல்லா சதியை முறியடித்ததாக அறிவித்தது.[29] வெடிப்புகள்செப்டம்பர் 17,2024 அன்று உள்ளூர் நேரப்படி சிரியா மற்றும் லெபனான் முழுவதும் பல தகவல் தொடர்பு தொலையழைப்பிகள் எதிர்பாராத விதமாக ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்கள் மீது வெளிப்படையான ஒருங்கிணைந்த தாக்குதலில் வெடித்தன, அவர்களில் பலர் பலத்த காயமடைந்தனர்.[23][6][12] லெபனானில் குறைந்தது ஒன்பது பேர் கொல்லப்பட்டதாக உறுதிப்படுத்தப்பட்டது, அதே நேரத்தில் 2,750 பேர் காயமடைந்தனர்.[30] குடிமக்களும் கொல்லப்பட்டனர். [9][8][10][11] ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்கள் மட்டுமே தொலையழைப்பிகளை எடுத்துச் சென்றார்களா என்பது தெளிவாகத் தெரியவில்லை.[15] காயமடைந்தவர்கள் "முதன்மையாக" ஹிஸ்புல்லாவின் உறுப்பினர்கள் என்று அரசாங்கப் பாதுகாப்பு வட்டாரம் தெரிவித்துள்ளது. பாதிக்கப்பட்டவர்களில் பொதுமக்களும் அடங்குவதாக லெபனான் சுகாதார அமைச்சர் கூறினார். லெபனானுக்கு வருவதற்கு முன்பு சாதனங்களில் வெடிபொருட்கள் வைக்கப்பட்டு மோசடி செய்யப்பட்டிருக்கலாம் என்று அசோசியேட்டட் பிரஸ் அறிக்கை சுட்டிக்காட்டியது.[31] ஒரு குறியீட்டைப் பெற்றவுடன் மூன்று கிராம் வெடிபொருளை வெடிக்கச் செய்யக்கூடிய ஒரு பலகையை சாதனங்களில் செருகியதாகக் கூறி பெயர் அறியப்படாத லெபனான் ஆதாரத்தை ராய்ட்டர்ஸ் அறிவித்தது. சாதனம் அதிர்வுற்று திரையில் ஒரு பிழைச் செய்தியைக் காட்டும் என்றும், பிழையை அழிக்க பயனர் ஒரு பொத்தானை அழுத்தினால் மட்டுமே வெடிக்கிறது என்றும், சாதனத்தின் இயக்குநர் அதை வைத்திருக்கும் வாய்ப்பை அதிகரிக்கிறது என்றும், வேறு யாராவது அல்ல என்றும் பிற அறிக்கைகள் கூறுகின்றன.[31] ஹிஸ்புல்லா வலுவான இருப்பைக் கொண்ட பல பகுதிகளில் குண்டுவெடிப்புகள் நிகழ்ந்தன, பெய்ரூத் தெற்கு லெபனானில் உள்ள தஹியேவின் கோட்டையிலும், பெக்கா பள்ளத்தாக்கு உட்பட, அலி என் நஹ்ரி மற்றும் ரியாக் நகரங்களில் குண்டுவெடிப்பு பதிவாகியுள்ளது.[31] சிரியாவில், திமிஷ்கு அருகே தொலையழைப்பிகள் வெடித்ததாகவும் தெரிவிக்கப்பட்டது.[32] ஆரம்ப வெடிப்புகளைத் தொடர்ந்து 30 நிமிடங்கள் வரை குண்டுவெடிப்புகள் தொடர்ந்ததாகக் கூறப்படுகிறது, இதன் விளைவாக ஏற்பட்ட குழப்பம் தீவிரமடைந்தது.[13] லெபனானில் ஏறத்தாழ 150 மருத்துவமனைகள் பாதிப்பிற்குள்ளானவர்களை அனுமதித்துள்ளன. இவ்விடங்கள் யாவும் மிகவும் சோகமயமான காட்சிகளைக் கொண்டிருந்தன. [17][16] தெற்கு லெபனானில் உள்ள பெக்கா பள்ளத்தாக்கு மற்றும் பெய்ரூத்தின் தெற்கு புறநகர்ப் பகுதிகளில் பாதிப்பிற்குள்ளானவர்களால் நிரம்பி வழிகின்றன, இவர்களில் பெரும்பாலானோர் முகம், கைகள் மற்றும் வயிற்றுப் பகுதியில் காயத்தைக் கொண்டவர்காளாவர்.[33] இதற்குப் பதில்வினையாற்றும் விதமாக, லெபனானின் சுகாதார அமைச்சகம் தனிநபர்கள் தொலையழைப்பிகளை வைத்திருந்தால் அவற்றை வீசியெறியச் சொல்லியும் மருத்துவமனைகளை எதற்கும் தயார் நிலையில் இருக்க அறிவுறுத்தியும் உள்ளது.[14] லெபனானின் சுகாதார அமைச்சகம் விடுப்பில் உள்ள சுகாதாரப் பணியாளர்களைப் பணிக்கு உடனடியாக வருமாறு அழைப்பு விடுத்துள்ளதுடன் கம்பியில்லாக் கருவிகளைப் பயன்படுத்தாமலிக்கவும் கேட்டுக் கொண்டுள்ளது.[23][10] லபனான் அரசால் இயக்கப்படும் தேசிய செய்தி முகமை இரத்த தானமளிப்பதற்கான அழைப்பையும் விடுத்துள்ளது. [34] லெபனானின் வடபகுதி நகரமான திரிப்போலி போன்றவற்றிலிருந்து அவசர மருத்துவ ஊர்திக் குழுக்கள் பெய்ரூத் பகுதிக்கு பணியில் ஈடுபட அனுப்பி வைக்கப்பட்டுள்ளன.[10] உயிரிழப்புகள்தாக்குதல்களுக்குப் பிறகு ஒன்பது பேர் கொல்லப்பட்டனர், மேலும் 2,750 க்கும் மேற்பட்டோர் காயமடைந்தனர்.[35][36][37][5] குடிமக்களும் கொல்லப்பட்டனர். [9][8][10] ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்கள் மட்டுமே தொலையழைப்பிகளை எடுத்துச் சென்றார்களா என்பது தெளிவாகத் தெரியவில்லை.[15] அவசரகால அறைகளில் சிகிச்சை பெறுபவர்களில் பெரும்பாலோர் பொதுமக்கள் உடையில் இருப்பதாகவும், அவர்களின் ஹிஸ்புல்லா இணைப்பு தெளிவாக இல்லை என்றும் லெபனான் சுகாதார அமைச்சர் கூறினார்.[38] உயிரிழந்தவர்களில் முதியவர்களும் சிறு குழந்தைகளும் அடங்குவதாக அமைச்சர் மேலும் தெரிவித்தார். லெபனான் சுகாதார அமைச்சின் கூற்றுப்படி, சுகாதாரப் பணியாளர்களும் காயமடைந்துள்ளனர், மேலும் இது அனைத்து சுகாதாரப் பணியாளர்களுக்கும் தங்கள் தொலையழைப்பிகளை நிராகரிக்க அறிவுறுத்தியது. . லெபனானுக்கான ஈரானின் தூதர் மொஜ்தாபா அமினி, அவர் எடுத்துச் சென்ற பேஜர் வெடித்ததில் பலத்த காயமடைந்தார் மற்றும் ஒரு கண்ணை இழந்தார். மேலும் மருத்துவ சிகிச்சைக்காக அவர் தெஹ்ரானுக்கு கொண்டு செல்லப்படுவார் என்று இரண்டு ஐ. ஆர். ஜி. சி உறுப்பினர்கள் தெரிவித்துள்ளனர்.[39] இந்த நடவடிக்கை ஹிஸ்புல்லா உறுப்பினர்களிடையே மனச்சோர்வை ஏற்படுத்துவதாகவும், அவர்களின் ஆட்சேர்ப்பு முயற்சிகளை குறைமதிப்பிற்கு உட்படுத்துவதாகவும், ஹிஸ்புல்லாவின் தலைமை மற்றும் அதன் நடவடிக்கைகள் மற்றும் பணியாளர்களைப் பாதுகாக்கும் திறன் மீதான நம்பிக்கையை பலவீனப்படுத்துவதாகவும் சி. என். என் பரிந்துரைத்தது.[40] சிஎன்என் இன் தலைமை சட்ட அமலாக்க மற்றும் புலனாய்வு ஆய்வாளர் ஜான் மில்லர், ஹிஸ்புல்லாவுக்கான செய்தி பின்வருமாறு. "நாங்கள் எங்கும், எப்போது வேண்டுமானாலும், நாங்கள் தேர்ந்தெடுத்த நாள் மற்றும் தருணத்தில் உங்களை அணுகலாம், அதை ஒரு பொத்தானை அழுத்தி செய்யலாம்".[40] தி அட்லாண்டிக்கில் பங்களிக்கும் லெபனான் பத்திரிகையாளர் கிம் கட்டாஸ், சிஎன்என் உடன் பேசினார், இந்த சம்பவம் "ஹிஸ்புல்லாவை அடிபணியச் செய்வதற்கான ஒரு முயற்சியாக இருக்கலாம், மேலும் இஸ்ரேலுக்கு எதிரான அவர்களின் தாக்குதல்களின் அதிகரிப்பு இன்னும் வன்முறையை எதிர்கொள்ளும் என்பதை தெளிவுபடுத்துகிறது" என்று அவர் குறிப்பிட்டார்.[40] எதிர்வினைகள்லெபனான்லெபனானின் மூத்த பாதுகாப்பு வட்டாரம் அல்-ஹதாத், தனிப்பட்ட சாதனங்களின் தகவல் தொடர்பு அமைப்புகளில் இஸ்ரேல் ஊடுருவியதாகவும், அவை வெடிக்க வழிவகுத்ததாகவும் கூறினார்.[13] இந்த சம்பவம் இஸ்ரேலின் லெபனான் இறையாண்மையை மீறிய குற்றமாகும் என்று பிரதமர் மிகாதியின் அலுவலகம் தெரிவித்துள்ளது.[19] லெபனான் அரசாங்கம் ஐக்கிய நாடுகள் சபை மற்றும் சில நாடுகளைத் தொடர்புகொண்டு, தாக்குதலுக்கு இஸ்ரேலை பொறுப்பேற்கச் சொன்னது.[10] லெபனானில் பள்ளிகள் செப்டம்பர் 18 அன்று மூடப்படும்.[10] ஹிஸ்புல்லா இந்த குண்டுவெடிப்புகளுக்கு இஸ்ரேலை குற்றம் சாட்டியது, இது "குற்றவியல் ஆக்கிரமிப்பு" என்று விவரித்தது மற்றும் "நியாயமான பழிவாங்கும்" உறுதிமொழியை அளித்தது.[33] ஹிஸ்புல்லா அதிகாரி ஒருவர் தேசிய செய்தி நிறுவனத்திடம் இந்த சம்பவம் அமைப்பின் "இதுவரை நடந்த மிகப்பெரிய பாதுகாப்பு மீறல்" என்று கூறினார்.[12] இசுரேல்அசோசியேட்டட் பிரெசு நிறுவனம் இசுரேலிய பாதுகாப்புப் படைகளை அணுகிய போது கருத்து தெரிவிக்க மறுத்துள்ளது.[31] இசுரேலிய அலுவலர் எர்சி அலேவி இசுரேலிய தளபதிகளுடன் அனைத்து வகையான தற்காப்பு மற்றும் தாக்குதல் நடவடிக்கைகளை அனைத்து நிலைகளிலும் முன்னெடுக்கத் தயாரிப்பது தொடர்பான கலந்துரையாடுவதற்காக ஒரு கூட்டத்தை நடத்தினார்.[19] இசுரேலிய எதிர்க்கட்சித் தலைவர் யாயர் லாபிட் தனது அமெரிக்கப் பயணத்தை திட்டமிட்டதற்கு முன்பாக முடித்துக் கொண்டு இசுரேல் திரும்பத் திட்டமிட்டார்.[10] ஐக்கிய நாடுகள் சபைஐக்கிய நாடுகள் அவையின் லெபனானுக்கான சிறப்பு ஒருங்கிணைப்பாளர் ஜெனி என்னிஸ் பிளாஸ்சார்ட், இந்தத் தாக்குதல் குறித்து “பொதுமக்கள் ஒரு போதும் இலக்காக இருக்கக்கூடாது, அவர்கள் எப்போதும் பாதுகாக்கப்பட வேண்டும்” என்று குறிப்பிட்டுத் தனது கண்டனத்தைப் பதிவு செய்துள்ளார். [41] இசுடீபன் டுஜ்ஜாரிக், ஐக்கிய நாடுகள் அவையின் பொதுச்செயலாளரின் சார்புப் பேச்சாளர் இந்த நிகழ்வு குறித்து அவை படைப்பிரிவைச் சார்ந்திராத பொதுமக்களின் உயிரிழப்புகளுக்குத் தனது வருத்தத்தைப் பதிவு செய்ததோடு தாக்குதல் நடைபெற்றுள்ள பகுதிகளிலிருந்து உயிரிழப்புகளின் எண்ணிக்கை அதிகரிக்கக்கூடுவதற்கான அபாயம் இருப்பது குறித்து எச்சரிக்கவும் செய்துள்ளது என்றார்.[42][43] இதர அரசுகள்ஹமாஸ் இந்தத் தொலையழைப்பி வெடிகுண்டுத் தாக்குதலுக்கு இசுரேலைக் குற்றஞ்சாட்டியுள்ளது. ஹமாஸ் இத்தாக்குதலை “அனைத்து சட்டங்களுக்கும் அறைகூவல் விடுக்கும் குற்றம்” என்று அழைத்துள்ளது. ஒரு அறிக்கையில், ஹமாஸ் தலைவர் ஹிஸ்புல்லாவின் முயற்சிகள் மற்றும் தியாகங்கள் குறித்துப் பாராட்டுத் தெரிவித்துள்ளதோடு இந்தத் தீவிரவாதச் செயல் இப்பகுதியின் மீதான “சியோனிய எதிரியின் வலியச் சண்டைக்கிழுக்கும் செயல்” என்றும் குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது.[44] ஈரான் இத்தாக்குதலை இசுரேலியத் தீவிரவாதம் என்று குறிப்பிட்டதோடு பாதிக்கப்பட்டோருக்குத் தேவையான மருத்துவ உதவிகளை வழங்குவதற்கும் உறுதியளித்துள்ளது.[10] ஜோர்தானும் மருத்துவ உதவிகள் வழங்குவதாகத் தெரிவித்துள்ளது.[10] பாரிய குண்டுவெடிப்புகளில் ஈடுபடவில்லை என்று அமெரிக்கா மறுத்துள்ளது மற்றும் தாக்குதல்கள் பற்றி முன்கூட்டியே தெரியாது என்றும் கூறியது. பாரிய வெடிப்புகளுக்குப் பதிலடி கொடுப்பதைத் தவிர்க்குமாறு ஈரானை அமெரிக்கா வலியுறுத்தியது.[45] வெள்ளை மாளிகையின் செய்தித் தொடர்பாளர் கரீன் ஜீன்-பியர், இஸ்ரேலுக்கும் ஹிஸ்புல்லாவுக்கும் இடையே அரசியல் தீர்வுக்கான அவசியத்தை வலியுறுத்தினார்.[44] தனியார் நிறுவனங்கள்ஏர் பிரான்சு மற்றும் லுஃப்தான்சா டெல் அவீவிற்கான விமானங்களை தாக்குதலால் விளைந்துள்ள பாதுகாப்புக் காரணங்களைச் சுட்டிக்காட்டி தற்காலிகமாக நிறுத்தி வைத்துள்ளதாக அறிவித்துள்ளது.[10] மேற்கோள்கள்
|
||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
