Рәшит Шәкүр
Рәшит Шәкүр (псевдоним), тулы исеме Рәшит Закир улы Шәкүров (баш. Рәшит Шәкүр, Рәшит Закир улы Шәкүров, 1937 елның 11 гыйнвары, СССР, РСФСР, БАССР, Әлшәй районы, Яңа Габдрахман ― 2024 елның 23 июне, РФ, БР, Уфа) ― язучы, шагыйрь, БАССР атказанган мәдәният хезмәткәре (1988), БР атказанган фән эшлеклесе (1997), БР мәгариф отличнигы (1997), филология фәннәре докторы (1998), профессор (2012). ССРБ журналистлар (1961) һәм язучылар (1979) берлекләре әгъзасы. Салават Юлаев премиясе лауреаты (2012). «Урал» милли үзәк рәисе (1989―1991). Башкортстанның халык шагыйре (2021). Әкрәм Биишев, Нияз Мәҗитов, Марат Колшәрипов белән бер рәттән башкортларның татарлар тарафыннан йотылуы куркынычы авторы.[2] Тәрҗемәи хәле1937 елның 11 гыйнварында БАССР Әлшәй (хәзер Стәрлетамак) районы Яңа Габдрахман авылында туган. Авыргазы районы Морадым мәктәбен, Октябрьскида нефть техникумын (1956), Уфада дәүләт университетын (1965), Мәскәүдә тел гыйлеме институтында аспирантура (1972) тәмамлый. Кандидатлык (1974), Урал топонимиясе буенча докторлык (1998) диссертацияләре яклый.[3] Техникум тәмамлагач, Әлмәт нефть промыселларында эшли. Армиядә хезмәт итеп кайта. Уфада радиокомитетта хәбәрче (1960), «Совет Башкортстаны» газетасында (1965-1969) хәбәрче, бүлек мөдире, Уфа Тарих, тел һәм әдәбият институтында (1972-1977) фәнни хезмәткәр, «Агыйдел» (1977), «Ватандаш» (1998) журналларында эшли. Уфа педагогия институтында (1998-2012) укыта. 2024 елның 23 июнендә 87 яшендә Уфада озакка сузылган авырудан соң вафат. Уфаның Мөселман зиратында җирләнә[4] ИҗатыБеренче шигырьләр җыентыгы — «Йөрәгемдә — кояш» (1970). «Тауларым, далаларым» (1982), «Малин-кала» (1997), «Заманалар юлында» (1988) исемле китапларында милли горурлык, туган якны сөю хисләре белән өретелгән шигырь һәм хикәятләре урын алган. «Гасырлар әманәты» (2002), «Рухилык нигезләре» (2009) китапларында БР рухи тормышы мәсьәләләрен күтәрә. «Бишегем — чал дала» (2003), «Лачыннар биектә оча» (2007) китапларын язды. Равил Бикбаев белән берлектә БР дәүләт гимны текстын язды. Фәнни эшчәнлеге1969 елда Шәкүров Рәшит Закир улы «Куныр буга» эпосынең тагын бер вариантын Аскар авылында М. Мирхәйдәрова язып ала. Гыйльми кызыксынулары фольклор, диалектология, топонимика өлкәсендә. 1973 елдан башлап БАССР, Курган өлкәсе авылларына оештырылган гыйльми экспедицияләрдә катнаша. 1992 елда «Башкорт энциклопедиясе» бүлеген оештырып, яңа фән тармагын башлап җибәрә. Сүзлекләр, белешмәлекләр төзүдә катнаша: «Башкортстан» (1996) кыскача белешмәлегенең баш мөхәррире. Мифтахетдин Акмуллага багышланган «Шигърият йолдызы» (Звезда поэзии) (1981) монографиясен язды. «Җырлаучы торналар илендә» (1996), «Атаклы башкортлар» (1998) җыентыкларында танылган шәхесләр турында очерклар тупланган. 6 томлык «Башкорт әдәбияты тарихы»н (1990-1996) языша. «Җирнең хәтер китабы» (1984), «Географик атамалар эзеннән» (1986, (рус.)) хезмәтләре Көньяк һәм Урта Урал топонимикасына багышланган. 370 фәнни хезмәте бар.[3]
Башкортстан территориясе белән чикләнмичә, 2004 елда «Башкиры в Татарстане. О судьбе мензелинских и бугульминских башкир» дигән бәхәсле китабын язды.[6]. Бүләкләре, мактаулы исемнәре
ГаиләсеХатыны Марина Нәби ҡызы. Кызлары Шәүрә, Гөлдәр.[10] Хәтер
Искәрмәләр
Әдәбият
Сылтамалар
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
