Астрожскія

Астрожскія
Краіна паходжання	Вялікае Княства Літоўскае
Тытул	князі
Прызнаныя ў	Вялікае Княства Літоўскае

Астро́жскія — княжацкі род уласнага герба, прадстаўнікі якога займалі высокія дзяржаўныя пасады ў Вялікім Княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай, мелі вялізныя зямельныя ўладанні на тэрыторыі сучасных Беларусі і Украіны.

Паходжанне не высветленае з дакладнасцю, і пытанне пра іх пачынальнікаў вырашаецца па-рознаму. М. Стрыйкоўскі выводзіў Астрожскіх з роду князёў Друцкіх (нашчадкі полацкіх князёў)^[1], некаторыя даследчыкі — з галіцка-валынскіх Рурыкавічаў або Гедзімінавічаў, аднак найбольш імавернай^[2]</ref> з’яўляецца версія ўкраінскага гісторыка М. Максімовіча пра іх паходжанне ад Турава-Пінскіх князёў^[3] (паводле памінальніка Астрожскіх, дзе яны значацца як «Благоверніи князи Туровскіи»).

Першым гістарычна вядомым князем Астрожскім быў Даніла, уладальнік горада Астрог на Валыні ў сяр. XIV ст. (адсюль прозвішча)^[4].

Галіна Астрожскіх — Заслаўскія, да якіх пасля згасання ў XVII ст. роду перайшлі асноўныя маёнткі.

1. Даніла (узг. 1341), кн. астрожскі, удзельнік паўстання 1341 супраць караля Казіміра III Вялікага
   1. Фёдар (? — 1441), кн. астрожскі, староста луцкі
      1. Іван Красны (Васіль; 1392—1461), кн. астрожскі
         1. Іван (Ян; 1427—1465), кн. астрожскі; ж. — Васіліса Глінская
            1. Канстанцін Астрожскі (1460—1530), гетман літоўскі; 1-я ж. — ад 1509 Таццяна (? — 1522), д. кн. Сямёна Аляксандравіча Гальшанскага; 2-я ж. Аляксандра, д. кн. Сямёна Міхайлавіча Слуцкага
               1. Канстанцін-Васіль (1526—1608); ж. — Соф’я Тарноўская
                  1. Кацярына (? — 1579); м. — Крыштаф Мікалай Радзівіл
                  2. Януш (1554—1620), кн. астрожскі, ваявода валынскі, кашталян кракаўскі; 1-я ж. — 1582 Сусана Серада (? — 1593); 2-я ж. — Кацярына Любамірская; 3-я ж. — з 1612 Тэафілія Тарло (? — 1635)
                     1. (ад 1-й ж.) Еўфрасіння (? — 1628); м. — 1622 кн. Аляксандр Заслаўскі (? — 1629)
                     2. (ад 1-й ж.) Элеанора (? — 1617); 1-ы м. — Геранім Язлавецкі (? — 1607); 2-гі м. — з 1609 кн. Ян Юрый Радзівіл (1588—1625)
                     3. (ад 2-й ж.) Іван (1607—1618)
                  3. Канстанцін (1563—1588)
                  4. Лізавета (1560—1599); м. — Ян Кішка
                  5. Аляксандр (1570—1603) ваявода валынскі; ж. — Ганна Костка (1575—1635)
                     1. Соф’я (1590—1610); м. — Станіслаў Любамірскі
                     2. Кацярына (? — 1642); м. — Тамаш Замойскі (1594—1638)
                     3. Іван (? — 1618), кн. астрожскі
                     4. Канстанцін Павел (? — 1618), кн. астрожскі
                     5. Ганна (1600—1654); м. — з 1620 Ян Караль Хадкевіч (1561—1621)
               2. Ілья (? — 1539), кн. астрожскі; ж. — з 1537 Беата Касцялецкая (1496 — п. 1539), пазашлюбная дачка Жыгімонта Старога
                  1. Лізавета (1539—1582); 1-ы м. — з 1553 Дзмітрый Фёдаравіч Сангушка (? — 1554); 2-гі м. — з 1555 граф Лукаш Гурка (? — 1573); 3-ці м. — з 1559 кн. Сямён Юр’евіч Слуцкі (? — 1560; гвалтоўна выдадзеная маці, законны муж скраў яе праз колькі дзён)
               3. Юры, кн. астрожскі
            2. Міхаіл (1456—1501), староста луцкі
               1. Раман, кн. астрожскі
            3. Марыя (1458 — ?); м. — Андрэй Сангушка
         2. Юрый Заслаўскі (? — 1500) — заснавальнік князёў Заслаўскіх; ж. — Ганна Заслаўская
      2. Даніла (? — п. 1420)
         1. Фёдар (Феадосій; да 1433 — каля 1490)
      3. Андрэй (? — п. 1436)
      4. Аляксандр (? — п. 1390), кн. чацвярцінскі — заснавальнік князёў Святаполк-Чацвярцінскіх
   2. Міхаіл (? — 1399), загінуў у бітве на р. Ворскле
   3. Дзмітрый (? — 1399), загінуў у бітве на р. Ворскле
   4. Аляксандр
   5. Анастасія; м. — кн. Іван Аляксандравіч Глінскі

У 2014 годзе вуліца ў мікрараёне Міхалова-2 ў Мінску атрымала назву «вуліца Астрожскіх»^[5].

• Пазднякоў В. Астрожскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 262. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1993. — 494 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2.
• Астрожскія // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 53. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

• Юрка Копцік. Да пытання паходжання князёў Астрожскіх. Архівавана з арыгінала 3 снежня 2019. Праверана 30 лістапада 2019. (бел.)

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Астрожскія