Віктар Вацлаў Стажэнскі

Віктар Вацлаў Стажэнскі
Віктар Вацлаў Стажэнскі
маршалак шляхты Гродзенскай губерні
	21 кастрычніка 1861 — 10 верасня 1863
Пераемнік	Юльян Крывіцкі
Нараджэнне	26 верасня 1826; Страбля[d], Гміна Вышкі, Бельскі павет, Беластоцкае ваяводства, Польская Рэспубліка;
Смерць	31 мая 1882 (55 гадоў) ці 17 чэрвеня 1882 (55 гадоў); Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя;
Род	Стажэнскія[d]
Бацька	Мацей Ігнацы Стажэнскі[d]
Маці	Марыя з Бавароўскіх[d]
Жонка	Maria Aurora de Bezzi[d]
Член у	Белыя, паўстанне 1863—1864 гадоў;
Адукацыя	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна;
Бітвы	Паўстанне 1863—1864 гадоў;

Віктар Вацлаў Стажэ́нскі, у расійскай традыцыі Віктар Мацвеевіч Старжынскі (польск.: Wiktor Wacław Starzeński; 26 верасня 1826, маёнтак Страбля, Падляскае ваяводства, Польшча — 31 мая 1882, паводле іншых звестак 17 чэрвеня 1882) — беларускі грамадскі дзеяч ліберальнага кірунку 1860-х гадоў^[2].

Біяграфія


Бацькі Мацей Ігнацы Стажэнскі і Марыя з Бавароўскіх

Нарадзіўся ў сям’і Мацея Ігнацыя Стажэнскага і Марыі з Бавароўскіх.

Вучыўся ў езуіцкім пансіёне ў Швейцарыі і Мюнхенскім універсітэце. У 1847—1850 гадах у расійскай арміі. 3 1861 года гродзенскі губернскі маршалак шляхты. Вёў перагаворы з царскімі ўладамі наконт аўтаноміі Беларуска-Літоўскага краю, аднаўлення Віленскага ўніверсітэта^[2].

У час паўстання 1863—1864 гадоў адзін з кіраўнікоў партыі «белых» у Беларусі і Літве^[2]. 16 сакавіка 1863^[3] года згодна з загадам паўстанцкага ўрада падаў у адстаўку і звярнуўся з адпаведным цыркулярам да павятовых маршалкаў шляхты Гродзенскай губерні^[2]^[3]:

Я на працягу двух мінулых гадоў імкнуўся прымірыць народ з урадам, спадзеючыся, што буду ў стане выклапатаць такія ўстановы і пераўтварэнні, якія кожны, з нават самымі ўмеранымі жаданнямі, грамадзянін лічыць істотнымі і неабходнымі. Пры ўсім гэтым гэтую шчырую і ўмераную праграму не ацанілі належным чынам.

У той жа час Старжынскі заявіў, што дваране Літвы і Беларусі на з’ездзе ў Вільні пастанавілі процідзейнічаць паўстанню. Ён лічыў, што пры першых беспарадках сяляне апынуцца на баку ўрада і адвернуцца супраць паўстанцаў^[3].

Да гонару павятовых правадыроў дваранства ў сакавіку 1863 года ў знак падтрымкі Старжынскага ад сваіх пасадаў адмовіліся 6 павятовых правадыроў дваранства з 9 існуючых паветаў Гродзенскай губерні^[3].

Паводле звестак, пададзеных у кнізе падарожніка Seven Months' Residence in Russian Poland in 1863, 5 сакавіка 1863 года Віктар Стажэнскі сустракаўся з Аляксандрам Ксавер’евічам Друцкім-Любецкім у ягоным доме падчас неафіцыйнай вячэры.

У маі 1863 арыштаваны, зняволены ў Віленскую цытадэль і засуджаны да высылкі ў Сібір. Пазней пакаранне зменшана: адсядзеў паўтара года ў Бабруйскай крэпасці, потым высланы ў Варонежскую губерню^[2].

У 1869—1875 гадах жыў у Галіцыі, потым у Пецярбургу^[2].

Зноскі

↑ Wiktor Wacław Starzeński // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Г. В. Кісялёў. Стажэнскі (Старжынскі) Віктар Вацлаў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
↑ ^а ^б ^в ^г Мікалай Быхаўцаў. Паўстанне 1863 года і Ваўкавышчына. — Гародня, 2014.

Літаратура

Г. В. Кісялёў. Стажэнскі (Старжынскі) Віктар Вацлаў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 128. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
Раюк, А. Р. Нефармальныя сувязі паміж дваранствам Гродзенскай губерні ў 1801—1863 гг. / А. Р. Раюк // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі; навук. рэд. А. І. Лакотка. — Мінск : Права і эканоміка, 2016. — Вып. 21. — С. 240—246.
Смирнов А. Ф. Восстание 1863 г. в Литве и Белоруссии. — М., 1963. (руск.)
Macmillan and Co. Seven months' residence in Russian Poland in 1863. — London,Cambridge, 1864. — С. 13—14.