Санкт-Пецярбург

Горад федэральнага значэння Санкт-Пецярбург руск.: Санкт-Петербург Герб Сцяг Галоўнае адміралцейства, Медны коннік, Зімні палац, Рака Фантанка, Ісакіеўскі сабор, Петрапаўлаўская крэпасць Краіна  Расія Горад Санкт-Пецярбург Каардынаты 59°57′ пн. ш. 30°19′ у. д.HGЯO Унутранае дзяленне 18 раёнаў Кіраўнік Аляксандр Дзмітрыевіч Бяглоў[1] Заснаваны 27 мая 1703 Ранейшыя назвы Петраград (1914—1924), Ленінград (1924—1991) Плошча 605,8 км² Вышыня цэнтра 3 м Водныя аб’екты Нява, Фінскі заліў, Канал Грыбаедава, Абводны канал, Охта, Вялікая Неўка, Екацерынгофка[d], Кронверкскі праліў, Крукаў канал, Малая Нява, Вялікая Нява[d], Славянка (прыток Нявы), Krestovka[d], Акервіль, Фантанка, Мойка і Сярэдняя Неўка Афіцыйная мова руская Насельніцтва 5 377 503 чалавек (2022) Нацыянальны склад рускія, украінцы, беларусы Канфесійны склад праваслаўе Часавы пояс MSD, UTC+03:00 і Еўропа/Масква[d][2] Тэлефонны код 812 Паштовыя індэксы 190000–199406 Аўтамабільны код 78, 98, 178 і 198 Афіцыйны сайт gov.spb.ru (руск.) Санкт-Пецярбург на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Санкт-Пецярбург^[3] (руск.: Санкт-Петербург) — горад федэральнага значэння і другі па велічыні горад у Расіі, цэнтр Паўночна-Заходняй федэральнай акругі Расіі, месца знаходжання вышэйшых органаў улады Расіі^[4] і адміністрацыйны цэнтр Ленінградскай вобласці. Ляжыць на рацэ Няве на ўсходнім узбярэжжы Фінскага заліва Балтыйскага мора.

Насельніцтва горада складае 5 мільёнаў жыхароў, разам з агламерацыяй — 6 мільёнаў. Горад з’яўляецца самастойным суб’ектам Расійскай Федэрацыі, яго плошча складае 1439 км².

Санкт-Пецярбург быў заснаваны царом Пятром I 27 мая 1703 года, і на працягу больш за дзвесце гадоў (1712—1728, 1732—1918) быў сталіцай Расійскай імперыі. Падчас Першай сусветнай вайны горад быў перайменаваны ў Петраград (руск.: Петроград), а ў часы савецкай улады — у Ленінград (руск.: Ленинград).

Сёння Санкт-Пецярбург з’яўляецца важным культурным цэнтрам і расійскім портам на Балтыйскім моры.

Датай заснавання Санкт-Пецярбурга лічыцца 16 мая (27 мая) 1703 года. Гэтым днём датуецца заклад царом-рэфарматарам Петрапаўлаўскай крэпасці — першага будынка горада — у вусці ракі Нявы на Заечым востраве, пасля таго як Рускае Царства ў ходзе Паўночнай вайны захапіла навакольныя тэрыторыі, што ў той час належалі Швецыі. Пётр I даў гораду імя, прысвечанае яго нябеснаму заступніку — Святому апосталу Пятру. Паводле легенды, у той дзень пасля літургіі цар з’явіўся з рыдлёўкай у руках для закладу горада, і калі ён схапіўся за яе, з вышыні спусціўся арол і пачаў круціцца над астравамі. Адышоўшы ў бок, Пётр I зрубіў дзве тонкія бярозкі і, з’яднаўшы і верхавіны, паставіў у выкапаныя працоўнымі ямы. Гэтыя дзве бярозкі мусілі азначаць будучую браму крэпасці. Арол, які круціўся ў небе, спусціўся і сеў на «браму», пасля чаго, перавязаўшы яму ногі, цар пасадзіў яго на плячо, усцешаны шчаслівай прыкметай^[5]. Новая крэпасць сваёй зброяй мусіла перакрываць фарватары па двух найбольш буйных рукавах дэльты ракі — Няве і Вялікай Неўцы. У 1704 годзе для абароны марскіх межаў Расіі на востраве Котлін была заснавана крэпасць Кранштат. Новаму гораду Пётр I надаваў вялікае стратэгічнае значэнне для забеспячэння марскога шляху з Расіі ў Заходнюю Еўропу. Тут, на стрэлцы Васільеўскага вострава, пад прыкрыццём Петрапаўлаўскай крэпасці, быў заснаваны першы гандлёвы порт Санкт-Пецярбурга.

Пасля пачатку будаўніцтва Петрапаўлаўскай крэпасці працягвалася ўзвядзенне і іншых абарончых аб’ектаў. У снежні 1706 года Пётр I выдаў загад на будаўніцтва Кронверка з мэтай адгарадзіць Петрапаўлаўскую крэпасць ад артабстрэлу з супрацьлеглага берагу, а дзвюма гадамі раней было закладзена Адміралцейства.

У планах Пятра I была пабудова вялікага прыморскага цэнтру, таму будаўніцтва ішло з высокай інтэнсіўнасцю. Штогод на працы зганялі 30-40 тысяч сялян, таксама ў іх удзельнічалі ваеннапалонныя з Фінляндыі. Імі ў тым ліку быў пракладзены бульвар, які пазней стаў Неўскім праспектам^[6]:54-55.

У першыя дзесяць гадоў існавання галоўнай часткай горада быў Гарадскі востраў (цяпер Петраградскі востраў), тут знаходзіліся Гасціны двор, Траецкая царква, мноства службовых будынкаў, рамесныя слабоды і ваенныя часткі. Злучаўся востраў з Петрапаўлаўскай крэпасцю праз пад’ёмны мост. Пазней пачаў забудоўвацца Адміралцейскі бок (левы бераг Нявы), дзе знаходзіліся такія важныя збудовы, як Зімні палац і Летні палац Пятра I з Летнім садам. З 1712 года горад быў абвешчаны сталіцай Расіі, а ў 1713 годзе ўсе асобы, прыналежныя да царскага двара, мусілі былі сяліцца ў Пецярбургу, сюды ж пераехаў і Сенат. У 1712 годзе Пётр I выдаў указ аб стварэнні Генеральнага плана Санкт-Пецярбурга, згодна якому цэнтрам горада абіраецца Васільеўскі востраў. Менавіта тут будуюцца партавыя збудаванні, маякі, а таксама будынак Дванаццаці калегій, Кунсткамера і іншыя будынкі (да таго моманту на востраве быў толькі знакаміты Меншыкаўскі палац). У 1725 годзе заснаваная Пецярбургская Акадэмія навук, дзе 2 студзеня 1728 года была выдадзена першая расійская газета — «Санкт-Петербургские ведомости» (першы рэдактар — Герхард Фрыдрых Мілер).^[7]

У першай палове XVIII стагоддзя хутка расло насельніцтва горада. Каля 1710 года ў Санкт-Пецярбургу пражывала 8 тысяч жыхароў, праз 15 год іх колькасць узрасла да 40 тысяч, а ў 1750 годзе яго насельніцтва складала 95 тысяч. Большасць перасяленцаў былі з Расіі, але горад прыцягваў працоўную сілу таксама з Інгерманландыі і паўднёва-ўсходняй Фінляндыі. Найбуйнейшымі этнічнымі меншасцямі Санкт-Пецярбурга ў той час былі немцы і фіны^[6]:55.

У выніку пажараў і разводдзяў многія будынкі пятроўскага Пецярбурга да сярэдзіны XVIII стагоддзя апынуліся ў лядашчым стане ці былі знішчаныя. Так, улетку 1736 і 1737 гадоў у Пецярбургу адбыліся два пажары (выгарэла ўся драўляная Марская слабада і значная частка Адміралцейскага вострава). У 1737 годзе ўказам імператрыцы Ганны Іванаўны ствараецца Камісія аб Санкт-Пецярбургскім будаванні (якую ўзначальваў Пётр Яропкін), якая працавала над генеральным планам гораду.^[8] Па гэтым плане зацвярджалася ідэя трохпромневага развіцця Пецярбурга ад Адміралцейства, які мусіў стаць кампазіцыйным цэнтрам, а ролю галоўнай магістралі аддавалася Неўскаму праспекту. У 1762 годзе на змену гэтай камісіі прыйшла Камісія аб каменным будаўніцтве Санкт-Пецярбурга і Масквы, якая рэгулявала забудову малых узбярэжных малых рэк і каналаў, фарміраванне архітэктурных ансамбляў цэнтральных плошчаў. 29 ліпеня 1731 года адкрыўся Кадэцкі корпус, а ў 1759 — Пажаскі корпус. Ствараўся цэлы шэраг вучэльняў — Горнае вучылішча і гэтак далей. Санкт-Пецярбург становіцца адным з найбуйнейшых навуковых цэнтраў у Расіі. Развіваецца і культурнае жыццё ў Паўночнай сталіцы Расіі. 30 жніўня 1756 года выдаецца ўказ аб стварэнні першага ў краіне дзяржаўнага тэатра, 4 лістапада 1764 года лічыцца датай заснавання Імператарскай Акадэміі мастацтваў. Пад канец XVIII стагоддзя насельніцтва горада перавысіла 200 тысяч чалавек, у горадзе дзейнічалі больш за 60 праваслаўных цэркваў і 15 цэркваў іншых канфесій. На 1780 год налічвалася 1200 вуліц і завулкаў, 3,3 тысячы дамоў, уся цэнтральная частка гораду ўжо цалкам брукаваная і пакрытая папярочнымі дошкамі.^[7]

Люблю цябе, Пятра тварэнне, Люблю твой строгі, стройны від, Нявы дзяржаўнае цячэнне, Берагавы яе граніт, Узор тваіх чыгунных кратаў, Начэй задумлівых тваіх Празрысты змрок, бліск цемнаваты. Калі ў пакоі сярод кніг Пішу, чытаю без лямпады, Гляджу на сонныя грамады Пустынных вуліц, як блішчыць Адміралцейскі ў высях шпіц…

Да гэтага часу ўжо адбываецца бурнае развіццё прамысловасці — ужо да сярэдзіны 1830-х гадоў у Санкт-Пецярбургу дзейнічае каля 300 фабрык і заводаў. Адкрываюцца новыя водныя сістэмы — Марыінская і Ціхвінская, у 1828 годзе — Паўночна-Дзвінскі канал. Істотнай падзеяй становіцца адкрыццё першай чыгункі ў 1836 годзе паміж Пецярбургам і Царскім Сялом. Пецярбуржцы апрабавалі новы водны транспартны сродак: параход. Працягваецца развіццё Пецярбурга як палітычнага і навуковага цэнтра дзяржавы. У 1802 годзе заснаваныя міністэрствы і Дзяржаўны савет, узведзены будынак Сената і Сінода, абноўленая Акадэмія навук (у 1803 годзе быў прыняты новы статут), створаны Педагагічны інстытут, утвораныя некалькі гімназіяў і дазволеныя вольныя тыпаграфіі.^[5] Адкрываецца Пулкаўская абсерваторыя, у 1845 годзе — Рускае геаграфічнае таварыства. 18 жніўня 1851 года з Пецярбурга ў Маскву адправіўся першы цягнік, хутка зносіны паміж дзвюма гарадамі стане рэгулярным. Ужо ў 1850-х пабудаваныя Маскоўскі (Мікалаеўскі), Варшаўскі, Балтыйскі, а ў 1870 годзе — Фінляндскі вакзалы. Развіваецца і судаходства. У 1885 годзе скончылася збудаванне Марскога канала і Марскога порту.

XX стагоддзе ўчыніла для Пецярбурга як шмат цяжкіх выпрабаванняў, так і грандыёзныя здзяйсненні. Па выніках перапісу 1897 года насельніцтва горада складала 1265 тыс. жыхароў, а на пачатак Першай сусветнай вайны перавысіла 2 мільёны (3-е месца ў Еўропе пасля Лондану і Парыжу). 29 верасня 1907 года пачаў курсаваць Санкт-Пецярбургскі трамвай.

Першым выпрабаваннем стала расійская рэвалюцыя 1905—1907 гадоў, пачаткам якой лічыцца Крывавая нядзеля, а вынікамі якой стала стварэнне першага ў гісторыі Расіі парламенту. Пачаўшаяся Першая сусветная вайна моцна паўплывала на лёс Санкт-Пецярбурга. Ужо ў жніўня 1914 года на хвалі антынямецкіх настрояў горад пераназваны ў Петраград, а да 1917 года пачаліся праблемы з аснадай — звычайнай з’явай становяцца чэргі. Хваляванні 23—27 лютага 1917 года ў горадзе зробяцца адной з галоўных прычын Лютаўскай рэвалюцыі. У гонар загінуўшых працоўных на Марсавым полі ў 1956 годзе быў запалены Вечны агонь.^[9] Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі, падчас Грамадзянскай вайны з-за блізкасці антырэвалюцыйных армій урад Леніна з’яжджае ў Маскву. Петраград часова пазбаўлены статусу сталіцы (5 сакавіка 1918 года), які пераходзіць да Масквы. Увесну 1919 года, пры падтрымцы англійскага флоту, пачаўся першы наступ арміі Мікалая Юдзеніча з Эстляндыі на Петраград, а пасля паразы, ужо ў кастрычніку, другі, які таксама будзе спынены. 22 студзеня 1920 года Юдзеніч абвясціў пра роспуск Паўночна-Заходняй арміі. 26 студзеня 1924 года, пасля смерці Уладзіміра Леніна Петраград рашэннем ЦК УКП(б) пераназываецца ў Ленінград.

Пасля катастрафічных падзей 1917—1919 гадоў насельніцтва горада скарачаецца, да 1920 года яно складае толькі 722 000 чалавек^[10], але дзякуючы НЭП жыццё ў горадзе паступова паляпшаецца. Працягваецца актыўная жытловая забудова. Так у 1924 годзе ствараецца праект цэнтру Нарваўскага раёна, паводле якога мусілі быць створаныя дзве плошчы — Стачак, дзе была ўзведзеная трыумфальная арка ў гонар перамогі над Напалеонам і плошчу, якую яшчэ мелася стварыць (цяпер Кіраўская плошча). Па ўсім горадзе ствараюцца Палацы культуры — да сярэдзіны 1930 гадоў яны маюцца ўжо ва ўсіх прамысловых раёнах.^[11]

Гераізм і стойкасць ленінградцаў выявіліся ў часы Вялікай Айчыннай вайны. Амаль 900 дзён ва ўмовах поўнай блакады горада жыхары не толькі выжылі, але і дапамаглі фронту. Так у выніку сустрэчнага наступу Ленінградскага і Волхаўскага франтоў 18 студзеня 1943 года блакаднае акружэнне было прарвана, але толькі 27 студзеня 1944 года блакада горада была цалкам знятая.

Пачынаючы з 1947 года ў Ленінградзе развіваюцца як аднаўляльныя, гэтак і інтэнсіўныя будаўнічыя працы. 7 кастрычніка 1955 года ў метро быў запушчаны першы абкатачны электрацягнік, а ўжо 5 лістапада быў падпісана акт аб здачы ў эксплуатацыю першай чаргі ленінградскага метрапалітэна. У 1990 годзе гістарычны цэнтр горада ўнесены ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

У 1991 годзе па выніках рэферэндуму 54 % ленінградцаў выказаліся за вяртанне спрадвечнай назвы горада Санкт-Пецярбург. 6 верасня 1991 года ўказам Прэзідыума Вярхоўнага Савета РСФСР яна была адноўлена,^[12] 21 красавіка 1992 года ўнесеная ў Канстытуцыю РФ.^[13] 26 чэрвеня 1991 быў абраны першы і апошні мэр Санкт-Пецярбурга, 13 сакавіка 1996 года выканаўчая ўлада была перададзена Адміністрацыі Санкт-Пецярбурга, якая ствараецца губернатарам Санкт-Пецярбурга, пасада мера была скасавана. Істотнай падзеяй для Пецярбурга сталі Гульні добрай волі 1994 года, якія праходзілі ў складаны для горада час. У 1991—2007 гадах было ўсталявана шмат помнікаў, сярод якіх — Фёдару Дастаеўскаму, маршалу Георгію Жукаву, Сяргею Ясеніну і іншыя. Адрэстаўраваныя і адноўленыя — Канстанцінаўскі палац, храм Спасу-на-Крыві і шмат якія іншыя. Упершыню 25 мая 1991 года, пасля вялікага перапынку, царкоўная служба адбылася ў Казанскім саборы. У 2001 годзе пачынаецца будаўніцтва Кальцавой дарогі вакол Пецярбурга, 15 снежня 2004 адкрываецца Вялікі Абухаўскі мост, вядомы як «Вантавы мост». Працягваецца развіццё метрапалітэну: у 1998 годзе ўведзены ў эксплуатацыю ўчастак Правабярэжнай лініі ад станцыі «Чкалаўская» да станцыі «Старая Дзярэўня», у 2005 годзе адкрытая станцыя «Каменданцкі праспект» і іншыя. У 2000 годзе быў пабудаваны Лядовы палац, у якім прайшоў чэмпіянат свету па хакеі 2000 года. У 2008 годзе пецярбургскі футбольны клуб «Зеніт» выйграў прэстыжны Кубак УЕФА і Суперкубак УЕФА.

• Званне Горад-герой (8 мая 1965 года) з уручэннем медалі «Залатая зорка» — «за выбітныя заслугі перад Айчынай, мужнасць і гераізм, праяўленыя працоўнымі Ленінграда ў барацьбе з нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў цяжкіх умовах працяглай варожай блакады, і ў адзначэнне 20-годдзя перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Ордэн Леніна (26 студзеня 1945 года) — «за мужнасць і адвагу ва ўмовах блакады і барацьбы супраць фашысцкіх захопнікаў».
• Ордэн Леніна (21 чэрвеня 1957 года) — «у адзначэнне 250-годдзя Ленінграда».
• Ордэн Кастрычніцкай рэвалюцыі (21 лістапада 1967 года) — «у адзначэнне 50-годдзя Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі».
• Ордэн Чырвонага Сцяга РСФСР (5 снежня 1919 года) — «за гераізм і самадданасць петраградскага пралетарыята, за абарону Петраграда ў Грамадзянскую вайну».

Санкт-Пецярбург — адзін з найважнейшых эканамічных цэнтраў Расійскай Федэрацыі. Эканоміка гораду базуецца ў асноўным на прамысловасці і турызме. Па выніках 2004 года горад заняў чацвертае месца ў Расіі (пасля Масквы, Цюменскай і Маскоўскай вобласці) па аб’ёму сукупнага рэгіянальнага прадукту (СРП). У 2007 годзе гэты паказчык склаў 1 109,3 млрд руб. (38 млрд долараў), ці 3,92 % ад агульнарасійскага СУП.^[14] У 2011 годзе, па прагнозах, СРП складзе 2 трыльёны 413 мільярдаў 6 мільёнаў рублёў.^[15] У 2006 годзе ў Санкт-Пецярбургу адбыўся саміт «Вялікай васьмёркі». Саміт праходзіў у Канстанцінаўскім палацы ў Стрэльне з 15 па 17 ліпеня 2006 года. З 1997 года ў Санкт-Пецярбургу праводзіцца штогадовы эканамічны самі Расіі і краін СНД — Пецярбургскі міжнародны эканамічны форум — найважнейшае міжнароднае эканамічнае і палітычнае мерапрыемства ва Усходняй Еўропе, якое атрымала неафіцыйную назву «Расійскі Давос».

Марыінскі тэатр, Міхайлаўскі тэатр, Вялікі драматычны тэатр імя Г. А. Таўстаногава, Тэатр на Васільеўскім, Тэатр на Ліцейным.

• Дзяржаўны Эрмітаж
• Кунсткамера
• Расійскі дзяржаўны музей Арктыкі і Антарктыкі
• Дзяржаўны Рускі музей
• Дзяржаўны Літаратурна-мемарыяльны музей Ф. М. Дастаеўскага

Пётр I задумваў горад паводле еўрапейскага ўзору: з прамымі перпендыкулярнымі вуліцамі, шырокімі «прашпектамі». Такая планіроўка бачна на прыкладзе Васільеўскага вострава і «трызубцы» Адміралцейства — Неўскі праспект, Гарохавая вуліца, Вазнясенскі праспект. Самы шырокі мост — Сіні.

• Троіца-Ізмайлаўскі сабор
• Казанскі сабор, Санкт-Пецярбург
• Ісакіеўскі сабор
• Смольны манастыр
• Уладзімірскі сабор
• Царква Прападобнай Ефрасінні Полацкай

• Сянная плошча
• Плошча Паўстання
• Плошча Перамогі
• Беларуская вуліца
• Віцебскі праспект
• Ліцейны праспект
• Уладзімірскі праспект

• Аляксандрына
• Парк Авіятараў
• Занеўскі парк
• Нова-Арлоўскі лесапарк
• Парк імя 300-годдзя Санкт-Пецярбурга
• Паўднёва-Прыморскі парк
• Піскароўскі парк
• Піянерскі парк (Санкт-Пецярбург)

• Санкт-Пецярбургскі метрапалітэн
• Санкт-пецярбургскі трамвай
• Санкт-Пецярбургскі тралейбус
• Санкт-Пецярбургскі аўтобус

• Балтыйскі вакзал
• Віцебскі вакзал
• Ладажскі вакзал
• Маскоўскі вакзал
• Фінляндскі вакзал

• Санкт-Пецярбургская дзяржаўная мастацка-прамысловая акадэмія імя А. Л. Штыгліца
• Санкт-Пецярбургская дзяржаўная кансерваторыя імя М. А. Рымскага-Корсакава
• Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны політэхнічны ўніверсітэт
• Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт
• Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт шляхоў зносін
• Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны тэхналагічны інстытут
• Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт прамысловых тэхналогій і дызайну

Пецярбург стаў важным цэнтрам беларускай культуры яшчэ ў XIX ст. У 1844—1846 гг. Ян Баршчэўскі піша тут знакаміты твор Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях. У 1893 годзе тут Антон Неманцэвіч. Паводле расійскага перапісу 1897 г. у Пецярбургу пражывала 66,5 тыс. беларусаў. У пачатку XX ст. яны сталі другой па колькасці іншаэтнічнай супольнасцю ў горадзе. У 1906—1912 гг. тут вучылася выбітны альголаг Вольга Дзмітрыеўна Акімава. У 1906—1916 гг. працавала Загляне сонца і ў наша аконца, у 1914 г. — Акцыйная суполка друкарскай штукі, у 1914 годзе выйшаў нумар часопіса «Раніца». У 1918 дзейнічала Таварыства ахвотнікаў беларускага народнага штукарства. У 1930—1937 вучыўся беларускі мастак Яўген Аляксеевіч Зайцаў. У 1926—1936 гг. дзейнічала Беларускае студэнцкае зямляцтва. У 1938-39 рэктарам Ленінградскага ўніверсітэта быў беларускі вучоны Канстанцін Ігнатавіч Лукашоў. У 1938 у Ленінградзе нарадзіўся беларускі геахімік Валянцін Лукашоў. З першых дзён Вялікай Айчыннай вайны беларусы ўдзельнічалі ў абароне Ленінграда, сярод іх — Фядосій Арцёмавіч Смалячкоў. У 1973—1975 гг. у горадзе над Нявой працуе беларускі мастак Аляксандр Анатольевіч Ісачоў. Дзейнічае Беларускае грамадска-культурнае таварыства (Санкт-Пецярбург).

• Андрэй Іпалітавіч Вількіцкі
• Эдвард Вайніловіч
• Іосіф Антонавіч Гашкевіч
• Валянцін Грыцкевіч
• Вацлаў Леанардавіч Іваноўскі
• Барыс Кіт (1910—2018) — беларускі грамадскі дзеяч, педагог, матэматык, фізік, канструктар амерыканскай ракетнай тэхнікі
• Марыя Мікалаеўна Косіч
• Янка Купала
• Сцяпан Міхайлавіч Некрашэвіч
• Пётр Міхайлавіч Стэфаноўскі
• Аляксандр Нічыпаравіч Шыманоўскі
• Браніслаў Ігнатавіч Эпімах-Шыпіла
• Пятро Шалахонаў

Памылка Lua: not enough memory.

• Oxxxymiron (* 1985) — рэп-выканаўца.
• Андрэй Сяргеевіч Аршавін (* 1981) — расійскі футбаліст.
• Барыс Уладзіміравіч Асаф’еў (1884—1949) — рускі музыказнавец, кампазітар, педагог.
• Восіп Іванавіч Бавэ (1784—1834) — расійскі архітэктар, знакаміты рэканструкцыяй Масквы пасля пажару 1812 года.
• Аляксандр Парфіравіч Барадзін (1833—1887) — рускі кампазітар і навуковец-хімік.
• Міхаіл Сяргеевіч Баярскі (* 1949) — савецкі і расійскі акцёр тэатра і кіно, спявак, тэлевядучы.
• Іосіф Аляксандравіч Бродскі (1940—1996) — расійскі і амерыканскі паэт, эсэіст, драматург, перакладчык.
• Карл Паўлавіч Брулоў (1799—1852) — рускі мастак, жывапісец, манументаліст, акварэліст, малявальшчык, прадстаўнік акадэмізму.
• Яўген Якаўлевіч Веснік (1923—2009) — савецкі акцёр. Народны артыст СССР (1989).
• Якаў Якаўлевіч Гакель (1901—1965) — савецкі акіянограф.
• Барыс Барысавіч Галіцын (1862—1916) — рускі фізік і геафізік.
• Ілья Сяргеевіч Глазуноў (* 1930) — савецкі і расійскі мастак-жывапісец, педагог.
• Георгій Міхайлавіч Грэчка (* 1931) — савецкі касманаўт, двойчы Герой Савецкага Саюза.
• Мікалай Сцяпанавіч Гумілёў (1886—1921) — рускі паэт Срэбнага веку.
• Пятро Драчоў (1937—2005) — беларускі графік.
• Іван VI (1740—1764) — расійскі імператар (1740—1741) з дынастыі Раманавых.
• Сяргей Барысавіч Іваноў (* 1953) — расійскі дзяржаўны дзеяч, міністр абароны Расіі (2001—2007).
• Мікалай Паўлавіч Ігнацьеў (1832—1908) — дзяржаўны дзеяч Расійскай імперыі, дыпламат, граф, міністр унутраных спраў (1881—1882).
• Міхаіл Міхайлавіч Казакоў (1934—2011) — рускі артыст, савецкі, расійскі і ізраільскі рэжысёр, акцёр тэатра і кіно.
• Аляксандра Міхайлаўна Калантай (1872—1952) — дзеяч міжнароднага і расійскага рэвалюцыйнага сацыялістычнага руху.
• Аляксандр Васільевіч Калчак (1874—1920) — расійскі адмірал, камандуючы белым рухам падчас грамадзянскай вайны ў Расіі.
• Георг Кантар (1845—1918) — нямецкі матэматык.
• Леанід Кантаровіч (1912—1986) — савецкі матэматык і эканаміст, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па эканоміцы (1975).
• Пётр Леанідавіч Капіца (1894—1984) — савецкі фізік, акадэмік АН СССР.
• Тамара Платонаўна Карсавіна (1885—1978) — вядомая руская балерына.
• Кірыл (1946) — Свяцейшы Патрыярх Маскоўскі ўсяе Русі — прадстаяцель РПЦ.
• Мікалай Васільевіч Клейгельс (1850—1916) — дзяржаўны дзеяч Расійскай імперыі, губернатар Санкт-Пецярбурга (1895—1904).
• Габрыэль Корбут (1862—1936) — польскі гісторык літаратуры, бібліёграф, мовазнавец.
• Надзея Канстанцінаўна Крупская (1869—1939) — савецкая грамадская дзеячка, педагог. Жонка У. Леніна.
• Міхаіл Іларыёнавіч Кутузаў (1745—1813) — расійскі палкаводзец, генерал-фельдмаршал, святлейшы князь. Герой вайны 1812 года.
• Міхаіл Якаўлевіч Ленсу (* 1924) — савецкі і беларускі філосаф.
• Рыгор Якаўлевіч Перэльман (* 1966) — расійскі матэматык, першым даказаў гіпотэзу Пуанкарэ.
• Аляксандр Уладзіміравіч Рагожкін (* 1949) — савецкі і расійскі рэжысёр і сцэнарыст.
• Ігар Севяранін (1887—1941) — рускі паэт «Срэбнага веку».
• Канстанцін Міхайлавіч Сіманаў (1915—1979) — савецкі пісьменнік, грамадскі дзеяч.
• Васіль Васілевіч Струвэ (1889—1965) — савецкі ўсходазнавец (егіптолаг і асірыёлаг).
• Аляксей Данілавіч Тацішчаў (1699—1760) — дзяржаўны дзеяч Расійскай імперыі, генерал-аншэф, сапраўдны камергер, сенатар.
• Раман Львовіч Трахтэнберг (1968—2009) — расійскі шоумен, тэле- і радыёвядучы, акцёр, пісьменнік.
• Карл Фабержэ (1846—1920) — расійскі ювелір.
• Канстанцін Міхайлавіч Фафанаў (1862—1911), рускі паэт.
• Юлій Барысавіч Харытон (1904—1996), савецкі і расійскі фізік-тэарэтык і фізікахімік.
• Віктар Робертавіч Цой (1962—1990) — савецкі музыкант.
• Яўген Аляксандравіч Чычваркін (* 1974) — расійскі бізнесмен.
• Дзмітрый Дзмітрыевіч Шастаковіч (1906—1975) — рускі савецкі кампазітар, піяніст, педагог і грамадскі дзеяч.
• Сяргей Іосіфавіч Юткевіч (1904—1985) — савецкі рэжысёр, тэарэтык кінамастацтва, народны артыст СССР.
• Аляксей Канстанцінавіч Ягудзін (* 1980) — рускі фігурыст.
• Мікалай Іванавіч Яжоў (1895—1940) — савецкі дзяржаўны і палітычны дзеяч.

• Охта
• Лахта
• Аўтава
• Amatory

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме [[Commons:Category:Памылка Lua: not enough memory.|Санкт-Пецярбург]]
• Карта Санкт-Пецярбурга Архівавана 15 верасня 2007.
• Надвор’е Санкт-Пецярбурга
• Беларусы ў Пецярбургу : Архівавана 18 жніўня 2014. віртуальная выстаўка на сайце Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Я.Коласа НАН Беларусі

Памылка Lua: not enough memory. Памылка Lua: not enough memory. Памылка Lua: not enough memory. Памылка Lua: not enough memory. Памылка Lua: not enough memory.