Гомельграмадзянпраект

Гісторыя нашага інстытута пачынаецца з 1935 года, калі ў адпаведнасці з пастановай Савета народных камісараў БССР № 1536 ад 25.08.1935 г. у г. Гомелі быў створаны філіял Беларускага дзяржаўнага праектнага інстытута «Белдзяржпраект». Датай нараджэння інстытута можна лічыць 20 кастрычніка 1935 г., што адлюстравана ў загадзе па «Белдзяржпраекце» ад 26 верасня 1935 г. Кіраўніком Гомельскага філіяла «Белдзяржпраекта» быў прызначаны інжынер Р. Ханін.

Усе нарастаючыя аб’ёмы прац і ўсё большыя і большыя патрабаванні да праектавання патрабавалі прытоку спецыялістаў, у якіх арганізацыя востра мела патрэбу. У гэтыя гады калектыў філіяла адчуваў пастаянную дапамогу і падтрымку вядучых спецыялістаў Мінска і Масквы. Для кансультацый у Гомель часта прыязджалі архітэктары: І. А. Сяргееў, У. А. Кароль, Волкаў, Вараксін; інжынеры: Адэльскі, Пераплётчыкаў.

У 1938—1939 гг. Гомельскім філіялам «Белдзяржпраект» з удзелам шэрагу спецыялістаў інстытута «Дзіпрагар» (г. Масква) пад кіраўніцтвам архітэктара І. А. Сяргеева была выканана карэктоўка генеральнага плана Гомеля. Шматлікія будынкі, збудаваныя ў тыя гады па праектах Гомельскага філіяла «Белдзяржпраекта», і сёння па годнасці ўпрыгожваюць Гомель і іншыя гарады і сельскія населеныя пункты вобласці. Сярод іх дом спецыялістаў (на вугле вуліц Кірава і Камсамольскай), па вул. Пушкіна (на рагу з вул. Арцёма) так званы «шэры дом», дом культуры ў г.п. Чачэрску і іншыя.

Да 1941 годзе Гомельскі філіял «Белдзяржпраекта» стаў даволі значнай праектнай арганізацыяй, якая налічвае больш 60 спецыялістаў. Далейшаму яго развіццю перашкодзіла вайна.

26 лістапада 1943 г. Гомель быў вызвалены ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Вызвалены Гомель уяўляў сабой суцэльныя руіны і папялішчы. У горадзе былі разбураны амаль усе капітальныя будынкі, выведзены з ладу водаправод, каналізацыя, электразабеспячэнне, тэлефонная сувязь, масты і іншыя інжынерныя збудаванні.

У адраджэнні разбуранага Гомеля вялікую ролю згуляў распрацаваны Гомельскім філіялам «Белдзяржпраекта» ў 1946—1947 гг. генеральны план горада. У працы над ім таксама прыняла ўдзел група маскоўскіх горадабудаўнікоў на чале з архітэктарам І. А. Сяргеевым. Праект прадугледжваў аднаўленне і далейшае развіццё разбуранага горада на найбліжэйшыя 10-15 гадоў.

Асноўныя горадабудаўнічыя пазіцыі генплана адказвалі галоўнаму патрабаванню таго часу — найскарэйшаму аднаўленню разбуранага горада, прадугледжваючы ансамблевую забудову асноўных плошчаў і галоўных гарадскіх магістраляў, будаўнічага занавання, інжынернага абсталявання і шматлікія іншыя пытанні перспектыўнай забудовы горада.

Акрамя прац па Гомелі і іншым гарадам вобласці Гомельскім філіялам «Белдзяржпраект» была распрацавана праектная дакументацыя аднаўлення і рэканструкцыі шэрагу фанера-запалкавых фабрыкаў у Злынцы Бранскай вобласці, Рызе, Ліепаі, Таліне, Каўнасе, Пінску і ў шэрагу іншых гарадоў.

З артыкулам цяпер актыўна працуе ўдзельнік Чаховіч Уладзіслаў. Калі ласка, не ўносьце ў яго змен, пакуль не знікне гэта аб’ява, каб не здарыўся канфлікт правак. Папярэджанне ўстаноўлена 56 дзён таму, не пажадана трымаць артыкул больш за двое сутак. Для аўтаматычнага ўказання ўдзельніка і даты ўстаноўкі папярэджання карыстайцеся канструкцыяй {{subst:L}}

Значнай падзеяй у жыцці арганізацыі стаў 1964 г., калі яна ўсялілася ў новае 4-павярховы будынак па вул. Першамайскай, 6. У наступныя гады да гэтага будынка быў прыбудаваны 6-павярховы корпус са спартзалай.

У гэтыя гады ў краіне рэзка ўзраслі аб’ёмы прамысловага, жыллёва-камунальнага і культурна-бытавога будаўніцтва, таму ўжо ў 1960-х гадах Гомельскі філіял «Белдзяржпраекта» прыступіў да распрацоўкі новага праекта планіроўкі горада, які ў 1964 г. быў зацверджаны Саўмінам БССР.

Ён вырашаў асноўную задачу — прывядзенне планіровачнай структуры горада ў адпаведнасці з патрабаваннямі новых горадабудаўнічых формаў, прынцыпамі горадабудаўнічай навукі і практыкі планіроўкі гарадоў СССР. Аднак рэалізацыя запланаванага паказала, што і ў гэтым дакуменце не ўдалося пазбегнуць памылак папярэдняга праекта па тэрытарыяльным кірунку і лікавым параметрам развіцця. У сувязі з гэтым у 1972 г. пачаліся працы над новым генеральным планам горада, які ў 1977 г. быў зацверджаны Саветам Міністраў БССР, У аўтарскі калектыў увайшлі архітэктары: С. Ф. Паўлаў, С. П. Крывашэеў, А. М. Падабедаў; інжынеры: І. Л. Дубаў, М. А. Найшулер, Л. А. Калашнікаў. Гэтай працы папярэднічала распрацоўка «Тэхніка-эканамічных абгрунтаванняў магчымасці выкарыстання поймавых тэрыторый ракі Сож для масавага жыллёва-грамадзянскага будаўніцтва ў г. Гомелі».

У першыя ў рэспубліцы гэтай працай, якая ўзначальваецца дырэктарам інстытута А. С. Карамышавым, была даказана мэтазгоднасць выкарыстання шырокіх поймавых тэрыторый для гарадскога будаўніцтва. Гэта распрацоўка атрымала распаўсюджванне ў рэспубліцы і ў прыватнасці ў Магілёве і Брэсце.

У наступныя гады ў інстытуце былі распрацаваны: комплексная схема развіцця ўсіх відаў гарадскога транспарту, комплексная схема азелянення горада, схема выкарыстання падземнай прасторы, комплексная схема аховы навакольнага асяроддзя, праект планіроўкі прыгараднай зоны г. Гомеля і шэраг іншых асноватворных дакументаў.

Пастановай Савета Міністраў БССР з 1 студзеня 1975 г. на базе Гомельскага філіяла «Белдзяржпраект» быў створаны праектны інстытут па комплексным праектаванні аб’ектаў жыллёва-грамадзянскага прызначэння «Гомельграмадзянпраект» падпарадкаваны Гомельскаму аблвыканкаму.

Узрослыя аб’ёмы праектных прац абумовілі неабходнасць стварэння іншагародніх структурных падраздзяленняў інстытута. І такія праектныя падраздзяленні на правах комплексных аддзелаў былі арганізаваны ў гарадах Светлагорску, Рэчыцы і Жлобіне, якія ўзялі на сябе значны аб’ём праектных прац у гэтых гарадах і прылеглых да іх зонах.

Працы інстытута па клеедраўляных канструкцыях (КДК) атрымалі прызнанне і шырокую вядомасць далёка за межамі Гомеля. Трохшарнірныя клеедраўляныя аркі пралётам 48-60 м, запраектаваныя ў інстытуце «Гомель- грамадзянпраект», выкарыстаны пры будаўніцтве аэрапорта «Мінск-2», Алімпійскага манежа ў Стайках, лёгкаатлетычнага манежа «Дынама» і Цэнтральнага рынку ў Гомелі і шэрагу іншых аб’ектаў.

Забудова большасці мікрараёнаў на Гомельшчыне сёння вядзецца па праектах, распрацаваным у сценах інстытута. Тут таксама распрацаваны генпланы Мазыра, Рэчыцы, Рагачова, Жыткавічаў, Хойнікаў, Чачэрска, Буда-Кашалёва, Лоева, Калінкавічаў і іншых гарадоў і гарадскіх пасёлкаў вобласці.

Інстытут з’яўляецца ініцыятарам пераходу на масавае 9-павярховае буйнапанэльнае жыллёвае будаўніцтва. У наш час праводзіцца вялікая праца па ўкараненні ў праекты энергазахавальных матэрыялаў, абсталяванні, канструктыўных і тэхналагічных рашэнняў. У інстытуце запраектаваны і пабудаваны першы ў рэспубліцы энергазахавальны 9-павярховы жылы дом, дзе ўжыты каркас з утоеным рыгелем, якія агароджваюць канструкцыі з павышаным супраціўленнем цеплаперадачы і ўпершыню з пакватэрным ацяпленнем. Да цяперашняга часу ў Гомелі і іншых гарадах Рэспублікі Беларусь пабудаваны дзясяткі такіх дамоў.

Засвоена будаўніцтва дамоў з маналітнага жалезабетону.

Інстытут «Гомельграмадзянпраект» актыўна ўдзельнічае ў дзяржаўнай праграме адраджэння беларускай вёскі. У апошнія гады праца інстытута запатрабавана за межамі рэспублікі. Па яго праектнай дакументацыі сёння ўзводзяцца жылыя дому і іншыя грамадскія будынкі ў Маскве, Калузе, Кастраме, Калінінградскай вобласці і іншых рэгіёнах Расійскай Федэрацыі.

Сёння АКУП «Інстытут Гомельграмадзянпраект» з’яўляецца вядучай праектнай арганізацыяй на Гомельшчыне і адной з самых магутных сярод праектных арганізацый Рэспублікі. Шматлікія спецыялісты, якія прайшлі школу праектнай працы ў інстытуце, узначальваюць ці з’яўляюцца вядучымі спецыялістамі амаль ва ўсіх праектных арганізацыях вобласці, шэраг з іх паспяхова абаранілі навуковыя ступені доктара і кандыдата тэхнічных навук і працуюць у вну і навукова-даследчых арганізацыях.

Пра прафесіяналізм і аўтарытэце арганізацыі гаворыць і такі факт, што праектна-каштарысная дакументацыя амаль усіх найбуйнейшых праектаў па забудове мікрараёнаў і кварталаў, усіх самых значных аб’ектаў жыллёва-грамадзянскага прызначэння, якія ўзводзіліся ў горадзе і вызначаюць яго цяперашняе аблічча, распрацоўвалася ў інстытуце «Гомельграмадзянпраект».

Дзякуючы працы інстытута, у горадзе захаваны і ўладкаваны зоны адпачынку з прыроднымі вадаёмамі, якія надаюць Гомелю аблічча «блакітнавокага» горада.

У апошнія гады актыўна вядзецца праца па развіцці магістральнай вулічна-дарожнай сеткі Гомеля. Гэта рэканструкцыя вул. Барыкіна з пашырэннем да 6-ти палос руху, рэканструкцыя пад’езда да жылога раёна «Пралетарскі Луг», магістральная вуліца «Поўнач-Поўдзень», а таксама падыходы да моста цераз р. Сож па вул. Фрунзэ і пад’езд да мікрараёна № 21. У перспектыве плануецца будаўніцтва другой прывакзальнай плошчы, падаўжэнне пешаходнага тунэля з выхадам на вул. Украінскую пад чыгуначнымі шляхамі, рэканструкцыя вул. Украінскай, Свабоды, Хімакова з пашырэннем да 4-х палос руху.

Інстытутам была распрацавана і ўвасоблена ў жыццё новая канструктыўная сістэма будынкаў з шырокім крокам жалезабетонных апорных папярочных сцен. Па такой канструктыўнай схеме пабудаваны і працягваюць будавацца жылыя дамы ў Гомелі, Мазыры, Светлагорску, Жлобіне, Рэчыцы, Добрушы, Хойніках, Пінску, Калінкавічах.

Пачынаючы з 2008 г. Інстытут сумесна з Інстытутам НДПТІБ імя Алтаева распрацаваў для горада і вобласці праект энергаэфектыўнага жылога дому з павышанымі цеплатэхнічнымі характарыстыкамі і сістэмай рэкуперацыі. На сённяшні дзень пабудавана 2 жылых дому ў мікрараёнах № 16 і № 20 г. Гомеля. Вядзецца будаўніцтва яшчэ 2-х дамоў у Гомелі і Жлобіне.

За выдатныя дасягненні ў вобласці праектавання супрацоўнікі інстытута атрымлівалі званні ганаровых будаўнікоў, адзначаліся граматамі, дыпламамі, прэміямі.

Міжрэспубліканскі конкурс на ўзвядзенне манумента на граніцы Расіі, Украіны і Беларусі прынёс перамогу архітэктару Стукачову Л. А.; забудова жылога раёна «Аэрадром» — архітэктару Я. К. Казлову (1-е месца); забудова цэнтральнай часткі г. Віцебска — архітэктарам Я. К. Казлову, К. С. Патапаву, Л. А. Стукачову (2-е месца); забудова паўднёвага раёна горада Брэста — архітэктарам Я. К. Казлову, Л. А. Стукачову, С. П. Крывашэеву (3-е месца); праект планіроўкі і забудовы пасёлка Крынічны ў г. Мазыры — архітэктару С. П. Крывашэеву (сярэбраны медаль ВДНГ СССР). Цэнтр радыялогіі і гігіены чалавека ў г. Гомелі (арх. В. М. Бяспалаў, В. І. Сухоцкая, інж. С. А. Раманенка) ганараваны Гран-пры рэспубліканскага агляду архітэктуры 2003 г.; рэканструкцыя Цэнтральнага стадыёна ў г. Гомелі (арх. С. А. Кацора, інж. Бухцілаў, М. Лапата) — 1-е месца ў намінацыі; паркава-рэкрэацыйны комплекс «Валатава» (арх. В. Н. Бяспалаў, Талочка В. П.) — 1-е месца ў намінацыі на аглядзе 2000 г.; фізкультурна-аздараўленчы цэнтр у г. Жлобіне (арх. Бяспалаў В. Н., Талочка В. П., инж Белаш В. Г., Старавойтаў А. Г., Раманенка С. А.) — 1-е месца ў намінацыі на аглядзе архітэктуры 2005 г. і цэлы шэраг іншых прац па забудове і добраўпарадкаванню.

У 2007 г. калектыў Інстытута атрымаў падзяку Гомельскага абласнога выканаўчага камітэта за эфектыўную дзейнасць у вобласці будаўніцтва ў 2006 годзе. Інстытут з’яўляецца ўладальнікам ганаровых дыпламоў пераможца ў намінацыях «Лепшая праектная арганізацыя 2006—2007 года» і «Лепшая праектная арганізацыя 2009 года». Па выніках працы за 2009 год Гомельскі абласны выканаўчы камітэт прыняў рашэнне пра ўнясенне Інстытута на Дошку пашаны Гомельскай вобласці.

2012 год — Дыплом пераможца VII Міжнароднага конкурсу на лепшую будаўнічую і праектную арганізацыю, прадпрыемства будаўнічых матэрыялаў будіндустрыі.

26 лістапада 2013 года — АКУП «Інстытут Гомельграмадзянпраект» рэарганізаваны ў форме пераўтварэння ў ААТ «Інстытут Гомельграмадзянпраект» на заснаванні сведчання ад 26.11.2013 рэгістрацыйны нумар № 400011073.

За ўсю гісторыю свайго існавання калектыў інстытута ўнёс годны ўнёсак у горадабудаўнічае развіццё горада, выйшаў на новы межы ў эфектыўным асваенні вынікаў навукова-тэхнічнага прагрэсу — адно з умоў, якія вызначаюць сучасны ўзровень архітэктурна-будаўнічай дзейнасці.