Дзярэга звычайная

	Дзярэга звычайная
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Ясноткакветныя
Сямейства:	Заразіхавыя
Трыба:	Rhinantheae
Род:	Дзярэга
Від:	Дзярэга звычайная
Міжнародная навуковая назва
	Odontites vulgaris Moench, 1794, nom. nov.
ITIS	565327
NCBI	1540561
EOL	577998
GRIN	t:467987
IPNI	806466-1
TPL	kew-2397081

Дзярэ́га звычайная^[1]^[2] (Odontites vulgaris) — від кветкавых раслін роду Дзярэга (Odontites) сямейства Заразіхавыя (Orobanchaceae).

Назва

Дзярэга позняя, дзярэча^[3]^[4].

Батанічнае апісанне

Аднагадовая травяністая расліна, 15—40 (60) см вышынёй, цалкам з прыціснутымі белымі валасінкамі. Карані слаба развітыя, з гаўсторыямі^[5]. Сцёблы часта галінастыя ад сярэдзіны і апікальна, вышэй чатырохкутныя. Прыкветкі карацей кветак ці роўныя ім. Лісце супраціўнае, простае, суцэльнае, сядзячае, ланцэтнае, 1—4,5 × 0,3—1 см, каля асновыя трохі звужанае, аддалена-зубчастае. Чашачка 5—6 мм даўжынёй, з трохкутнымі, карацей трубкі зубчыкамі. Вяночак коратка апушчаны, у 1,5 або 2 разы даўжэй чашачкі, 8—10 мм даўжынёй, верхняя губа трохі даўжэй ніжняй. Каробачка вузка-прадаўгаватая, злёгку сціснутая, 4—7 мм, апікальна валасатая. Насенне эліпсоіднае, прыкладна 1,5 мм^[2]^[6], з белаватымі рэбрамі^[5].

Расліна ядавітая^[7].

Распаўсюджанне

Распаўсюджаны ў Еўропе і ўмеранай Азіі^[8]^[9]. Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт, мезатроф^[7]. Паўпаразіт.

Ва Украіне від расце на лугах, на схілах, каля дарог — на ўсёй тэрыторыі акрамя высакагор’я Карпат^[2]. На тэрыторыі Беларусі сустракаецца паўсюдна^[5].

Гаспадарчае значэнне

Лекавая і меданосная расліна^[5]. Пустазелле^[5].

Зноскі

↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 88. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ ^а ^б ^в Доброчаева Д. Н., Котов М. И., Прокудин Ю. Н., и др. Определитель высших растений Украины. — К.: Наукова думка, 1987. — С. 291. (руск.) (укр.)
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.
↑ efloras.org (нявызн.). (англ.)
↑ ^а ^б Зубчатка обыкновенная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
↑ plantsoftheworldonline.org (нявызн.). (англ.)
↑ bgbm.org (нявызн.). (англ.)

Літаратура

Дзярэга // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 191.

Спасылкі

Зубчатка обыкновенная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Odontites vulgaris Moench // ИАС «ООПТ России» (руск.)