Зінаіда Міхайлаўна Тусналобава-Марчанка
Зінаіда Міхайлаўна Тусналобава-Марчанка (народжаная Марозава; 23 лістапада 1920, хутар Шаўцова, Полацкі павет, Віцебская губерня[2] — 20 мая 1980) — савецкі ваенны ўрач, удзельніца Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза (1957). За 8 месяцаў знаходжання на фронце старшыня медыцынскай службы З. М. Тусналобава вынесла з поля бою 123 параненых. 2 лютага 1943 года ў баі за станцыю Гаршэчнае Курскай вобласці была цяжка паранена, абмарожана, суткі праляжала сярод трупаў. З прычыны абмаражэння страціла рукі і ногі. Пасля звароту Зінаіды да рабочых, публікацыі адкрытага ліста воінам Першага Прыбалтыйскага фронту, лозунг «За Зіну Тусналобаву!» з’явіўся на бартах многіх савецкіх танкаў, самалётаў і гармат. БіяграфіяНарадзілася 23 лістапада 1920 года на хутары Шаўцова Полацкага павета Віцебскай губерні (цяпер Расонскага раёна Віцебскай вобласці Беларусі) у сялянскай сям’і Марозавых. Руская[3]. У 1930-я гады бацька, баючыся рэпрэсій, выехаў у Сібір і памяняў прозвішча. Яго брат, Сямён Міхайлавіч Марозаў (1890—1937), інвалід першай сусветнай вайны, Георгіеўскі кавалер, старшыня калгаса «Другая пяцігодка» Расонскага раёна быў рэпрэсаваны[4]. Адукацыя няпоўная сярэдняя. Працавала ў Ленінску-Кузнецкім Кемераўскай вобласці лабарантам-хімікам трэсту «Ленінсквугаль»[3]. У РККА з 1942 года, у дзеючай арміі — з красавіка 1942 года. Член ВКП(б) з 1942 года. Скончыла курсы медсясцёр[3]. 6 лістапада 1942 года за выратаванне 25 байцоў у перыяд з 19 па 23 ліпеня санітарка 849-га стралковага палка 303-й стралковай дывізіі 60-й арміі Варонежскага фронту гвардыі старшына медыцынскай службы З. М. Тусналобава была прадстаўлена камандзірам палка да ордэна Айчыннай вайны I ступені, але была ўзнагароджана ордэнам Чырвонай Зоркі. За гэты ж подзвіг праз некаторы час яна была ўзнагароджана ордэнам Чырвонага Сцяга. Усяго за 8 месяцаў на фронце вынесла з поля бою 123 параненых[3]. У лютым 1943 года ў баі за станцыю Гаршэчнае Курскай вобласці З. М. Тусналобава спрабавала аказаць дапамогу параненаму камандзіру ўзвода. Пакуль яна паўзла да лейтэнанта, сама была цяжка параненая: ёй перабіла ногі. У гэты час немцы перайшлі ў контратаку. З. М. Тусналобава паспрабавала прыкінуцца мёртвай, але адзін з нямецкіх салдат заўважыў яе, і ўдарамі ботаў і прыклада паспрабаваў дабіць санітарку. Ноччу падаючая прыкметы жыцця санітарка была выяўленая разведгрупай, перанесеная ў размяшчэнне савецкіх войскаў і на трэці дзень дастаўлена ў палявы шпіталь. Ад моцнага абмаражэння ўсіх канечнасцяў развілася гангрэна. За некалькі месяцаў лячэння перанесла восем аперацый, якія выратавалі ёй жыццё. Але з прычыны абмаражэння былі ампутаваныя рукі і ногі.
Аўтар ліста-закліку да воінаў 1-га Прыбалтыйскага фронту (май 1944). З. М. Тусналобава атрымала на яго больш за 3000 водгукаў, і неўзабаве лозунг «За Зіну Тусналобаву!» з’явіўся на бартах многіх савецкіх танкаў, самалётаў і гармат. У прыватнасці, на фюзеляжы самалёта Героя Савецкага Саюза Пятра Андрэева быў надпіс — «За Зіну Тусналобаву». Пасля вайны інвалід Вялікай Айчыннай вайны першай групы З. М. Тусналобава жыла ў Полацку, працавала дыктарам мясцовага радыё, была членам гаркама КПСС, вяла грамадскую працу[3]. Восенню 1965 года Міжнародны Камітэт Чырвонага Крыжа ўзнагародзіў З. М. Тусналобаву-Марчанка медалём Флорэнс Найтынгейл, такім чынам, яна стала трэцяй савецкай медсястрой, узнагароджанай гэтай ганаровай узнагародай[3]. Памерла 20 мая 1980 года ў Полацку[3]. Пахаваная ў Полацку на Чырвоных могілках. Сям’я
Муж — Іосіф Пятровіч Марчанка, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, лейтэнант. Пасля вайны працаваў у арцелі «Харчавік» начальнікам цэха, галоўным інжынерам, а затым — дырэктарам. У іх двое дзяцей[3]:
Узнагароды і званні
Ганаровы грамадзянін горада Полацка[3]. Памяць
Зноскі
Літаратура
СпасылкіЗінаіда Міхайлаўна Тусналобава-Марчанка на сайце «Героі краіны»
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
