Казіміра Буйвід

Казіміра Буйвід
Kazimiera Bujwid, Kazimiera Bujwidowa
Імя пры нараджэнні	Kazimiera Klimontowicz
Род дзейнасці	эсперантыст, актывіст за права жанчын
Дата нараджэння	16 кастрычніка 1867(1867-10-16)[1]
Месца нараджэння	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Дата смерці	8 кастрычніка 1932(1932-10-08)[1] (64 гады)
Месца смерці	Кракаў, Польская Рэспубліка
Месца пахавання	Ракавіцкія могілкі
Грамадзянства	Польшча
Муж	Ода Буйвід
Дзеці	Zofia Mostowska[d] і Helena Jurgielewicz[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Казіміра Буйвід, часам Казіміра Буйвідова (польск.: Kazimiera Bujwid, Kazimiera Bujwidowa; 16 кастрычніка 1867, Варшава — 8 кастрычніка 1932, Кракаў, Польшча) ― польская публіцыстка, грамадская дзяячка, феміністка і атэістка.

Была дачкой Людвікі Шчэснеўскай і Казіміра Клімантовіча з дробнай літоўскай шляхты. Рана згубіла маці і пераехала жыць да цёткі Караліны Петранелі Клімантовіч, удзельніцы Студзеньскага паўстання. Скончыла пансіянат для дзяўчат у Варшаве, здала іспыт і стала хатняй настаўніцай. Таксама яна скончыла курсы кравецтва і вывучала біялагічныя навукі ў Лятучым універсітэце^[2].

У 1886 годзе яна выйшла замуж за Ода Буйвіда і адначасова стала лабаранткай у майстэрні свайго мужа. У 1893 годзе сям’я пераехала ў Кракаў, дзе Ода пачаў працаваць у Ягелонскім універсітэце, і Казіміра спачатку ўзяла на сябе адміністрацыйную працу, а з 1918 года — кіраванне Zakład Produkcji Surowic i Szczepionek (Zakład Produkcji Surowic i Szczepionek), заснаваным ейным мужам. Падчас Першай сусветнай вайны разам з мужам і старэйшай дачкой, лекаркай, кіравала шпіталем для параненых салдат польскіх легіёнаў^[3].

Казіміра Буйвід памерла ў 1932 годзе. Радавая магіла Буйвідаў знаходзіцца на Ракавіцкіх могілках у Кракаве^[4].

З 1893 г. працавала ў Таварыстве народных школ, была суарганізатаркай і прэзідэнткай Кракаўскай жаночай чытальні, заснавала бясплатныя хаты-чытальні для моладзі. У 1890-я гады яна афіцыйна выйшла з Рымска-каталіцкай царквы і заявіла пра свой неканфесійны, атэісцкі статус, што прывяло да сацыяльнага астракізму ў адносінах да Буйвідаў у кансерватыўным кракаўскім асяроддзі^[5]. Разам з мужам не хавалі сваіх сімпатый да ідэй сацыялізму^[6].

У 1896—1906 гадах яна ўзначальвала Таварыства гімназійнай жаночай школы, заснавала першыя ў Польшчы гімназіі для дзяўчынак з праграмай і выпускным іспытам, эквівалентным у мужчынскіх гімназіях. Яна ініцыявала кампаніі па напісанні індывідуальных і калектыўных жаночых заяў на права на вучобу — гэта прывяло да прыёму першых студэнтак на навучанне ў 1896 годзе^[5].

У 1904 годзе яна падала петыцыю ў Нацыянальны сойм, а ў 1910 годзе ў Дзяржаўны савет у Вене аб роўнасці жанчын ва ўніверсітэтах. У 1908 годзе яна ўдзельнічала ў перадвыбарчай кампаніі Марыі Дулембы — першай жанчыны, якая балатавалася ў Нацыянальны парламент^[5].

У 1910 годзе ў якасці дэлегаткі ад Галіцыі ўдзельнічала ў з’ездзе па жаночых справах у Парыжы. У 1912 годзе была дэлегаткай Першага Аўстрыйскага кангрэса па пытаннях выбарчага права жанчын^[5].

Падчас Першай сусветнай вайны яна адмовілася ад актыўнай грамадскай дзейнасці, у тым ліку з-за хранічнага захворвання^[6].

У 1919 г. яна апублікавала Праграмную дэкларацыю жанчын напярэдадні выбараў у заканадаўчы сойм^[7].

У 1902—1907 гадах супрацоўнічала з перыядычным выданнем «Nowa Reforma», а ў 1907—1911 гадах з выданнем «Ster» і друкавалася ў Nowym Słowie^[5].

Была аўтаркай шматлікіх фемінісцкіх брашур, прысвечаных жаночаму выбарчаму права, роўнасці палоў, правоў студэнтак і настаўніц^[2].

• Prawa nauczycielek 1903,
• Domy ludowe 1903,
• Reformę wychowania i ochronę dziecka 1905,
• Czy kobieta powinna mieć takie same prawa co mężczyzna 1909,
• U źródeł kwestii kobiecej 1910,
• O postępowym i niepostępowym ruchu kobiecym w Galicji 1913^[8].

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Казіміра Буйвід