Каханавічы

Аграгарадок Каханавічы Краіна Беларусь Вобласць Віцебская Раён Верхнядзвінскі Сельсавет Каханавіцкі Каардынаты 55°52′11″ пн. ш. 28°07′51″ у. д.HGЯO Насельніцтва ▼490 чал. (2019)[1] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2151 Паштовыя індэксы 211625 Аўтамабільны код 2 СААТА 2210847066 Каханавічы на карце Беларусі ±

Каханавічы на Вікісховішчы

Каха́навічы^[2] — аграгарадок у Беларусі, каля рэк Бярозаўка і Водзьга^[3]. Цэнтр сельсавета Верхнядзвінскага раёна Віцебскай вобласці. Насельніцтва 600 чал. (2010). Знаходзяцца за 20 км на паўночны ўсход ад Верхнядзвінска, за 194 км ад Віцебска^[4], на скрыжаванні аўтамабільных дарог на Верхнядзвінск, Расоны, граніцу з Расіяй.

Упершыню Каханавічы згадваюцца ў XVII стагоддзі як уладанне Лавейкаў. Мясцовасць уваходзіла ў склад Полацкага ваяводства. Каля 1628 года Крысціна Лавейка выйшла замуж за Яўстаха Храпавіцкага. Пазней Каханавічы перайшлі да Навачынскіх. У 1694 годзе Фларыян і Эва Навачынскія фундавалі тут царкву Святых апосталаў Пятра і Паўла. Пасля 1710 года іхняя адзіная дачка Марыяна выйшла замуж за Аляксандра Рудаміну-Дусяцкага. Апошні прадаў Каханавічы Дамініку Храпавіцкаму. Ад Дамініка мясцовасць перайшла да яго сына Яўстаха, які разам са сваёй маці Ружай з Рыпінскіх у 1750 годзе збудаваў тут новую царкву на месцы старой.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Каханавічы апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, у Дрысенскім павеце Віцебскай губерні. Мястэчка знаходзілася ва ўладанні Храпавіцкіх. У 1823 годзе Яўстах Храпавіцкі пабудаваў тут каталіцкую капліцу Маці Божай. У другой палове XIX стагоддя ў мястэчку было 26 двароў, працавалі бальніца і школа.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Каханавічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 года згодна з пастановай I з’езда КП(б) Беларусі Каханавічы ўвайшлі ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня паселішча было перададзена ў склад РСФСР. У 1924 годзе Каханавічы вярнулі БССР, дзе яны сталі цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. У 2009 годзе Каханавічы атрымалі афіцыйны статус аграгарадка.

• XIX стагоддзе: 1838 год — 359 чал. (177 муж. і 182 жан.), з іх шляхты 36 муж. і 38 жан., духоўнага саслоўя праваслаўнага 2 муж. і 3 жан., купцоў-хрысціян 6 муж. і 5 жан., мяшчан-хрысціян 2 муж. і 3 жан., мяшчан-іўдзеяў 76 муж. і 87 жан., сялян памешчыцкіх 37 муж. і 29 жан., аднадворцаў 14 муж. і 11 жан., адстаўных салдатаў 4 муж. і 6 жан.^[5]; 1883 год — 272 чал.^[6]
• XX стагоддзе: 1904 год — 24 чал.^[7]; 1998 год — 276 двароў, 609 жыхароў^[4].
• XXI стагоддзе: 2010 год — 600 чал.

У Каханавічах працуюць сярэдняя школа-сад, амбулаторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.

• У Каханавічах знаходзіцца магіла І. Я. Храпавіцкага.
• Помнік землякам, загінуўшым у гады Вялікай Айчыннай вайны.
• Магіла ахвяр фашызму.

• Капліца (1823)
• Сядзібна-паркавы комплекс Храпавіцкіх (XIX ст.)
• Царква Святых апосталаў Пятра і Паўла (1878)

• Ігнат Храпавіцкі (1817—1894) — беларускі фалькларыст, грамадскі дзеяч.

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Верхнядзвінскага р-на. У 2 кн. Кн. 2. — Мн.: Паліграфафармленне, 2000. — С. 354. — 395, [1] с. — ISBN 985-6351-07-3.
• Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7. — С. 416.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 189. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
• Kochanowicze // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 224.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Каханавічы