Каэфіцыент цеплавога расшырэння

Каэфіцыент цеплавога расшырэння
${\displaystyle \beta ={\frac {1}{V}}\left({\frac {dV}{dT}}\right)_{p}}$
Размернасць	Θ−1
Адзінкі вымярэння
СІ	К−1
СГС	К−1

Каэфіцыент цеплавога расшырэння - фізічная велічыня, якая характарызуе адноснае змяненне аб'ёму або лінейных памераў цела з павелічэннем тэмпературы на 1 К пры пастаянным ціску. Мае размернасць, зваротную тэмпературы. Адрозніваюць каэфіцыенты аб'ёмнага і лінейнага пашырэння.

${\displaystyle \beta ={\frac {1}{V}}\left({\frac {\partial V}{\partial T}}\right)_{p}}$, К ⁻¹ (°C⁻¹) — адносная змена аб'ёму цела пры награванні яго на ${\displaystyle dT}$ градусаў пры пастаянным ціску.

Каэфіцыент лінейнага цеплавога расшырэння паказвае адноснае змяненне даўжыні цела пры награванні на тэмпературу ΔT:

${\displaystyle \alpha _{L}={\Delta L \over {L\Delta T}}}$

${\displaystyle \alpha _{L}={L^{-1}}{dL \over {dT}}}$ — адноснае змяненне лінейнага памеру цела пры награванні яго на dT градусаў пры пастаянным ціску.

У агульным выпадку, каэфіцыент лінейнага цеплавога пашырэння можа быць розны пры вымярэнні ўздоўж розных напрамкаў: α_x, α_y, α_z. Для ізатропных цел ${\displaystyle \alpha _{x}=\alpha _{y}=\alpha _{z}}$ и α_V = 3α_L;.

Напрыклад, вада, у залежнасці ад тэмпературы, мае каэфіцыент аб'ёмнага расшырэння

0,53×10⁻⁴ К^-1 (пры тэмпературы 5-10 °C);

1,50×10⁻⁴ К^-1 (пры тэмпературы 10-20 °C);

3,02×10⁻⁴ К^-1 (пры тэмпературы 20-40 °C);

4,58×10⁻⁴ К^-1 (пры тэмпературы 40-60 °C);

5,87×10⁻⁴ К^-1 (пры тэмпературы 60-80 °C).

Для жалеза каэфіцыент лінейнага расшырэння роўны 11,3×10⁻⁶ K^−1[1].

Табліца каэфіцыента лінейнага пашырэння α,10⁻⁶/°C^[2]

Прыборы для вымярэння каэфіцыента цеплавога расшырэння вадкасцяў, газаў і цвёрдых цел называюць ділатометрамі.

• Аб'ёмны каэфіцыент нафты

• Таблица-справочник для некоторых металлов (PDF)
• Коэффициент линейного расширения сталей по ПНАЭ Г-7-002-86