Крэмень

Крэ́мень — прыроднае мінеральнае ўтварэнне, тонкі агрэгат крышталічнага (кварц, халцэдон), часам аморфнага (апал) крэмнязёму SiO₂. Утварае жаўлакі, канкрэцыі, радзей лінзы і пражылкі ў асадкавых, пераважна карбанатных горных пародах.

Паводле мінеральнага складу адрозніваюць халцэдонава-кварцавы, кварцавы, халцэдонавы і апал-халцэдонавы крэмень. Колер шэры, жаўтавата-шэры да чорнага. Звычайна шчыльны. Цвёрдасць 7. Злом ракавісты.

Утвараецца пры дыягенезе асадкаў, катагенезе горных горных парод і пры выветрыванні. На Беларусі пашыраны ў мергельна-мелавых пародах верхняга мелу, зрэдку трапляецца ў дэвонскіх, палеагенавых і іншых адкладах.

У каменным веку ўжываўся чалавекам для вырабу прылад працы, наканечнікаў стрэл. Пазней выкарыстоўваўся як крэсіва і ў крамянёвых ружжах.

• Андрыеўская З. Я., Галай І. П. Руска-беларускі фізіка-геаграфічны слоўнік — Мн.: Народная асвета, 1994. — 367 с. — ISBN 985-03-0054-X
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8). С. 536
• Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз. С. 95-96

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Крэмень