Мята перцавая

Мята перцавая
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Ясноткавыя Падсямейства:  Nepetoideae Трыба:  Мятныя Падтрыба:  Menthinae Род:  Мята Від:  Мята перцавая
Міжнародная навуковая назва
Mentha × piperita L.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   32275 EOL   579698 GRIN   t:24078 IPNI   450969-1 TPL   kew-125188

Мя́та пе́рцавая (Méntha piperíta) — шматгадовая травяністая расліна роду Мята сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae).

Культурная расліна — расце ў садах і гародах, дужа пахучая.

Расліна з гарызантальным карэннем і шматлікімі галінастымі сцёбламі. Колер сцёблаў цёмна-фіялетавы з багатымі кропкавымі залозкамі, голымі ці злёгку апушанымі^[1].

Лісце накрыж-супрацьлеглае, яйцападобнае альбо ланцэтападобнае, па краю востразубчастае.

Кветкі дробныя, светла-ліловыя, сабраныя на верхавіне сцябла і ветак у галоўка-калосападобныя суквецці. У адрозненне ад іншых ясноткакветных яны не двугубыя, а амаль правільныя^[1].

Пах пры расціранні моцны, своеасаблівы, духмяны; смак пякучы, пры жаванні з’яўляецца працяглае адчуванне холаду ў роце.

Расліна цвіце ўсё лета.

У раслінах утрымліваюцца эфірны алей (2,4 — 2,75 % у лісце, у суквеццях 4 — 6 %), дубільныя і смалістыя рэчывы, каратын (0,007 — 0,0075 %, у лісце 0,0105 — 0,012), гесперыдын, аскарбінавая (0,0095 %), хлорагенавая (0,7 %), кававая (0,5 — 2 %), урсолавая (0,3 %) і алеанолавая (0,12 %) кіслоты, рутын (0,014 %), бетаін, аргінін, нейтральныя сапаніны, глюкоза, рамноза, фітастэрын^[2]. У насенні знойдзены тлусты алей (20 %).

Алей мяты перцавай бясколерны, з жаўтлявым ці зелянявым адценнем, прыемным крамяным густам і пахам. Пры адстойванні гусцее і цямнее. Асноўнай складовай часткай эфірнага алею з’яўляецца другасны спірт l-ментол (45—92 %). У алеі лісця ўтрымліваюцца таксама эфіры метолу з воцатнай і валерыянавай кіслотамі, α- і β- пінен, ліманен, дыпентэн, феландрэн, цыніёл, цытраль, гераніёл, карвон, дыгідракарвон^[2].

У медыцыне ўжываецца лісце і эфірны алей перцавай мяты (Folia et oleum Menthae piperitae).

Эфірны алей ужываюць вонкава як болесуцішальны сродак і антысептык пры неўралгічных і раматусных болях, пры хваробах верхніх дыхальных шляхоў, пры катары. Ужываюць унутр — пры стэнакардыі, страўнікавых болях і як антысептык пры страўніка-кішачнай павольнасці (лякса).

Настойка і настой з лісця мяты ўжываюцца як сродак супраць млоснасці і ваніты, таксама дзеля паляпшэння стрававання. Мятная вада, якую атрымліваюць пры перагонцы мяты ці пры растварэнні эфірнага алею, выкарыстоўваецца для змянення смаку і паху лекаў і як дэзадаруючае пры пялесканні ротавай поласці.

У народнай медыцыне ўзвары травы п’юць пры болях у жываце, ляксе, кашалі, млоснасці, пякотцы; зялёнае лісце прыкладваюць праз зрэбную анучку на апёкі, валасень^[1].

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мята перцавая