Паводзінская эканоміка

Паводзінская эканоміка (англ.: behavioral economics) — кірунак эканамічнай навукі, які вывучае, як псіхалагічныя, сацыяльныя, кагнітыўныя і эмацыйныя фактары ўплываюць на эканамічныя рашэнні асоб і інстытутаў. У адрозненне ад традыцыйнай эканомікі, якая грунтуецца на мадэлі "рацыянальнага чалавека" (homo economicus), паводзінская эканоміка прызнае, што людзі часта дзейнічаюць ірацыянальна.

Асноўныя асаблівасці

Адыход ад мадэлі абсалютна рацыянальнага суб’екта.
Улік абмежаванай рацыянальнасці (Герберт Сайман).
Даследаванне кагнітыўных скажэнняў (напрыклад, эфект фрэймінгу, якарэння, уплыў эмоцый).
Выкарыстанне дадзеных з псіхалогіі, нейранавук і эксперыментальнай эканомікі.

Асноўныя тэмы

Кагнітыўныя скажэнні (biases): сістэматычныя памылкі мыслення, якія ўплываюць на прыняцце рашэнняў.
Абмежаваная рацыянальнасць: людзі не заўсёды выбіраюць найлепшы варыянт з магчымых.
Сацыяльныя перавагі: ролю адыгрываюць нормы, давер, справядлівасць.
Эўрыстыкі: спрошчаныя правілы прыняцця рашэнняў, якія не заўсёды прыводзяць да аптымальнага выніку.
Штуршкі (nudges): лёгкія падштурхоўванні, якія змяняюць паводзіны людзей без прымусу.

Вядомыя прадстаўнікі

Даніэль Канеман — лаўрэат Нобелеўскай прэміі па эканоміцы (2002), аўтар працы "Thinking, Fast and Slow".
Амос Тверскі — псіхолаг, які разам з Даніэлем Канеманам распрацаваў тэорыю перспектывы.
Рычард Тэйлер — лаўрэат Нобелеўскай прэміі (2017), аўтар канцэпцыі штуршкоў (nudging), кніга "Nudge".

Прыкладанне

Паводзінская эканоміка выкарыстоўваецца для:

удасканалення дзяржаўнай палітыкі (падштурхоўванне да здаровых ці фінансава адказных паводзін),
стварэння эфектыўных маркетынгавых стратэгій,
павышэння ўзроўню фінансавай пісьменнасці,
аналізу спажывецкага выбару і інвестыцыйных паводзін.