Самаходная артылерыйская ўстаноўка

Самаходная артылерыйская ўстаноўка (САУ) — баявая машына з гарматай, усталяванай на самаходным колавым або гусенічным шасі, якое адначасова служыць для яе лафетам. Прызначана для агнявой падтрымкі танкаў і пяхоты.

САУ падзяляюцца па масе на лёгкія (да 20 т), сярэднія (да 40 т) і цяжкія (звыш 40 т); паводле тыпу гармат — на пушкі, гаўбіцы, гаўбіцы-пушкі; па бранявой ахове — на закрытыя, паўзакрытыя і адкрытыя.

САУ з’явіліся ў Першую сусветную вайну, шырока выкарыстоўваліся ў Другой сусветнай. Выконвалі задачы артылерыйскай падтрымкі рухомых злучэнняў у барацьбе з танкамі, бронемашынамі, агнявымі сродкамі і інш.

У Беларусі на ўзбраенні знаходзяцца самаходныя артылерыйскія ўстаноўкі 2С1 «Гваздзіка», 2С3М «Акацыя», 2С5 «Гіяцынт», 2С19 «Мста».

Задача САУ — забяспечваць падтрымку агнём з далёкай дыстанцыі. Пры гэтым САУ больш мабільная, чым гарматы, якія трэба буксіраваць. Яе мабільнасць дазваляе не адставаць ад перадавых сіл.

Звычайна не прадугледжваецца, што САУ будуць уваходзіць у беспасрэдны стык і наўпрост змагацца супраць іншых браніраваных баявых машын (калі толькі САУ не грае супрацьтанкавую ролю), што з’яўляецца ключавым адрозненнем ад танка. З гэтай ролі ўскоснай падтрымкі вынікае, што САУ звычайна мае гармату большага калібра, чым танк, але браня лягчэйшая, абараняе ад стралковай зброі і аскепкаў снарадаў.

Знішчальнікі танкаў гістарычна найбольш паспяхова выкарыстоўваліся ў абарончых баях і баях з засад.

Колькасць самаходнай артылерыі паводле краін (станам на 2021 год)[1]
	Краіна	Колькасць
1	Расія	6540
2	Рэспубліка Карэя	3040
3	Кітай	1970
4	ЗША	1500
5	Егіпет	1165
6	Турцыя	943
7	КНДР	900
8	Украіна	785
9	Іран	770
10	Саудаўская Аравія	705
11	Ізраіль	650
12	Грэцыя	547
13	Польшча	529
14	Сірыя	528
15	Марока	510
16	Балгарыя	506
17	Беларусь	482
18	Іарданія	461
19	Пакістан	429
20	Лівія	365
21	Алжыр	324
22	Тайвань	257
23	Казахстан	246
24	Азербайджан	242
25	Швейцарыя	224
26	Японія	214
27	ААЭ	180
28	Інданезія	153
29	Фінляндыя	140
30	Бразілія	136
31	ФРГ	117
32	Францыя	109
33	Куба	100
34	Індыя	100
35	В’етнам	100
36	Кувейт	98
37	Іспанія	96
38	Сербія	93
39	Вялікабрытанія	89
40	Нарвегія	80
41	Узбекістан	80
42	Аргенціна	75
43	Грузія	73
44	Туркменістан	73
45	Туніс	67
46	Эфіопія	65
47	Нігерыя	65
48	Аўстрыя	62
49	Венесуэла	60
50	Бахрэйн	58
51	Боснія і Герцагавіна	57
52	Нідэрланды	57
53	Бангладэш	54
54	Італія	54
55	Тайланд	53
56	Чылі	48
57	Чэхія	48
58	Сінгапур	48
59	Швецыя	48
60	Катар	46
61	Латвія	45
62	Ірак	44
63	Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка	43
64	Арменія	40
65	М’янма	40
66	Лаос	34
67	Кенія	30
68	Кыргызстан	30
69	Ангола	28
70	Харватыя	24
71	Перу	24
72	Паўднёвы Судан	24
73	Эрытрэя	20
74	Емен	20
75	Эстонія	18
76	Партугалія	18
77	Батсвана	16
78	ДР Конга	16
79	Літва	16
80	Славакія	16
81	Данія	15
82	Эквадор	15
83	Ліван	12
84	Філіпіны	12
85	Чад	10
86	Аман	10
87	Судан	10
88	Малдова	9
89	Славенія	8
90	Калумбія	6
91	Уганда	6
92	Уругвай	6

• Самаходны мінамёт

• Самаходная артылерыйская ўстаноўка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 137. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Шванебах, Б. Э. Механізацыя і матарызацыя сучасных армій: Памятка для бяседчыкаў. — Пер. з 2-га рус. выпр. выд.. — Мн.: Выд-ва Бел. ваен. акругі, 1934. — С. 16.

• Know Your Armoured Vehicles - Self-Propelled Artillery Versus Tanks (англ.). forces.net (9 ліпеня 2021). Праверана 23 ліпеня 2021.