Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя (англ. World Environment Day) — штогадовае міжнароднае мерапрыемства, якое адзначаецца 5 чэрвеня пад эгідай Арганізацыі Аб’яднаных Нацый. Яго мэта — павышэнне экалагічнай свядомасці і заахвочванне глабальных і лакальных дзеянняў па абароне навакольнага асяроддзя[1].
Гісторыя
Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя быў заснаваны ў 1972 годзе на Стакгольмскай канферэнцыі ААН па праблемах навакольнага асяроддзя (резалюцыя № A/RES/2994 (XXVII). Першае святкаванне адбылося 5 чэрвеня 1973 года пад дэвізам «Only One Earth» («Толькі адна Зямля»)[2]. З таго часу мерапрыемства стала ключавой платформай ААН для павышэння экалагічнай свядомасці і мабілізацыі дзеянняў у больш чым 150 краінах свету
Тэматыка і арганізатары
Кожны год Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя прысвечаны пэўнай тэме, якая адлюстроўвае актуальныя экалагічныя праблемы. Арганізатарам мерапрыемства выступае Праграма ААН па навакольным асяроддзі (UNEP), якая выбірае краіну-гаспадара, горад для святкавання і задае тэму года.
| Год
|
Тэма года
|
Горад
|
| 1972
|
Стакгольмская канферэнцыя па праблемах навакольнага асяроддзя
|
Стакгольм, Швецыя
|
| 1973
|
|
Жэнева, Швейцарыя
|
| 1974
|
Толькі адна Зямля (падчас Expo'74)
|
Спакан, ЗША
|
| 1975
|
Населеныя пункты
|
Чандыгарх, Індыя
|
| 1976
|
Вада — ключавы рэсурс жыцця
|
Анатрыа, Канада
|
| 1977
|
Азонавы слой — экалагічная праблема; страта зямель і дэградацыя глеб
|
Дэлі, Індыя
|
| 1978
|
Развіццё без разбурэння
|
Сілхет, Бангладэш
|
| 1979
|
Адзіная будучыня для нашых дзяцей — развіццё без разбурэння
|
Сілхет, Бангладэш
|
| 1980
|
Новы выклік новага дзесяцігоддзя: развіццё без разбурэння
|
Сілхет, Бангладэш
|
| 1981
|
Падземныя воды; таксічныя хімікаты ў харчовым ланцугу чалавека
|
Сілхет, Бангладэш
|
| 1982
|
Дзесяць гадоў пасля Стакгольма (абнаўленне экалагічнай свядомасці)
|
Дака, Бангладэш
|
| 1983
|
Кіраванне і ўтылізацыя небяспечных адходаў: кіслотныя дажджы і энергетыка
|
Сілхет, Бангладэш
|
| 1984
|
Апустыньванне
|
Радшахі, Бангладэш
|
| 1985
|
Моладзь: насельніцтва і навакольнае асяроддзе
|
Ісламабад, Пакістан
|
| 1986
|
Дрэва міру
|
Антарыа, Канада
|
| 1987
|
Асяроддзе і жытло: нешта большае, чым дах
|
Найробі, Кенія
|
| 1988
|
Калі людзі ставяць навакольнае асяроддзе на першае месца, развіццё працягваецца
|
Бангкок, Таіланд
|
| 1989
|
Глабальнае пацяпленне — глабальная трывога
|
Брусэль, Бельгія
|
| 1990
|
Дзеці і навакольнае асяроддзе
|
Мехіка, Мексіка
|
| 1991
|
Кліматычныя змены: патрэба ў глабальным партнёрстве
|
Стакгольм, Швецыя
|
| 1992
|
Толькі адна Зямля — беражы і дзяліся
|
Рыа-дэ-Жанэйра, Бразілія
|
| 1993
|
Беднасць і навакольнае асяроддзе — разарваць замкнутае кола
|
Пекін, Кітай
|
| 1994
|
Адна Зямля — адна сям’я
|
Лондан, Велікабрытанія
|
| 1995
|
Мы, народы: аб’яднаныя дзеля глабальнага асяроддзя
|
Прэторыя, ПАР
|
| 1996
|
Наша Зямля, наша жыццёвае асяроддзе, наш дом
|
Стамбул, Турцыя
|
| 1997
|
Для жыцця на Зямлі
|
Сеул, Паудневая Карэя
|
| 1998
|
Для жыцця на Зямлі — уратуйма нашыя моры
|
Масква, Расія
|
| 1999
|
Наша Зямля — наша будучыня — проста ўратуй яе!
|
Токіа, Японія
|
| 2000
|
Экалагічнае тысячагоддзе — час дзейнічаць
|
Адэлаіда, Аўстралія
|
| 2001
|
Злучыся з сусветнай сеткай жыцця
|
Турын (Італія) і Гавана (Куба)
|
| 2002
|
Дай Зямлі шанец
|
Шэньчжэнь, Кітай
|
| 2003
|
Вада — два мільярды людзей паміраюць без яе!
|
Бейрут, Ліван
|
| 2004
|
У вышуку! Моры і акіяны — жывыя ці мёртвыя?
|
Барселона, Іспанія
|
| 2005
|
Зялёныя гарады — расліны дзеля планеты!
|
Сан Францыска, ЗША
|
| 2006
|
Пустыні і апустыньванне — не пакідайце сухія землі!
|
Алжыр, Алжыр
|
| 2007
|
Раставанне лёду — гарачая тэма?
|
Лондан, Велікабрытанія
|
| 2008
|
Адмоўся ад звычак — да эканомікі з нізкім узроўнем выкідаў
|
Уелінгтан, Новая Зеландыя
|
| 2009
|
Твая планета патрэбна табе — аб’яднайся дзеля барацьбы са зменамі клімату
|
Мехіка, Мексіка
|
| 2010
|
Шмат відаў. Адна планета. Адна будучыня
|
Рангпур, Бангладэш
|
| 2011
|
Лясы: прырода служыць табе
|
Дэлі, Індыя
|
| 2012
|
Зялёная эканоміка: а ты ў ёй?
|
Бразіліа, Бразілія
|
| 2013
|
Думай. Еш. Захоўвай. Змяншай свой экалагічны след у харчаванні
|
Улан Батар, Манголія
|
| 2014
|
Павышай свой голас, а не ўзровень мора
|
Брыджтаўн, Барбадас
|
| 2015
|
Сем мільярдаў мар: адна планета. Спажывай з розумам
|
Рым, Італія
|
| 2016
|
Нулявая цярпімасць да нелегальнага гандлю дзікай прыродай
|
Луанда, Ангола
|
| 2017
|
Злучаем людзей з прыродай — у горадзе і на зямлі, ад полюса да экватара
|
Атава, Канада
|
| 2018
|
Перамагаем пластыкавае забруджванне
|
Нью Дэлі, Індыя
|
| 2019
|
Перамагаем забруджванне паветра
|
Кітай
|
| 2020
|
Час прыроды
|
Калумбія
|
| 2021
|
Аднаўленне экасістэм
|
Пакістан
|
| 2022
|
Толькі адна Зямля
|
Швецыя
|
| 2023
|
Рашэнні праблемы пластыка
|
Кот-д’Івуар
|
| 2024
|
Аднаўленне зямлі, барацьба з апустыньваннем і засухамі
|
Эр-Рыяд, Саўдаўская Аравія
|
| 2025
|
Спыняем пластыкавае забруджванне
|
Паўдневая Карэя
|
Удзел і значэнне
Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя аб’ядноўвае ўрады, бізнес, грамадскія арганізацыі і грамадзян па ўсім свеце. У гэты дзень праводзяцца экалагічныя акцыі, адукацыйныя кампаніі, высадка дрэў, прыборка тэрыторый і іншыя ініцыятывы, накіраваныя на паляпшэнне стану навакольнага асяроддзя. Мерапрыемства служыць платформай для абмеркавання экалагічных праблем і распрацоўкі рашэнняў на міжнародным, нацыянальным і лакальным узроўнях.
Актуальнасць для Беларусі
У Беларусі Сусветны дзень аховы навакольнага асяроддзя адзначаецца рознымі экалагічнымі арганізацыямі, навучальнымі ўстановамі і грамадскімі ініцыятывамі. У гэты дзень праводзяцца адукацыйныя мерапрыемствы, экалагічныя акцыі і інфармацыйныя кампаніі, накіраваныя на павышэнне экалагічнай свядомасці насельніцтва і заахвочванне да ўстойлівага ладу жыцця.
З 2025 года ў гэты дзень уручаецца Зялёная прэмія
Зноскі
- ↑ Global actions on World Environment Day underscore urgent need to protect the planet (англ.). www.unep.org (5 чэрвеня 2022). Праверана 7 чэрвеня 2025.
- ↑ Telephone Conference for World Environment Day (англ.).
|
