Сяргей Мікалаевіч Блажко

Сяргей Мікалаевіч Блажко
Дата нараджэння	5 (17) лістапада 1870
Месца нараджэння	Хоцімск, Клімавіцкі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	11 лютага 1956(1956-02-11)[1] (85 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР[2]
Месца пахавання	Ваганькаўскія могілкі
Грамадзянства	СССР  Расійская імперыя
Род дзейнасці	астраном, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	астраномія
Месца працы	Маскоўскі гарадскі народны ўніверсітэт імя А. Л. Шаняўскага[d][3] Krasnopresnenskaja Observatory MSU[d][3] Krasnopresnenskaja Observatory MSU[d][3] МДУ[3]
Альма-матар	Хоцімскае народнае вучылішча[d] (1880) Смаленская гімназія[d] (1888) фізіка-матэматычны факультэт Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (1892)[3]
Член у	Акадэмія навук СССР
Узнагароды
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сяргей Мікалаевіч Блажко (17 лістапада 1870, г. Хоцімск — 11 лютага 1956, г. Масква) — рускі і савецкі астраном.

У 1880 годзе скончыў народнае вучылішча ў Хоцімску, ў 1888 годзе — Смаленскую гімназію. Скончыў Маскоўскі ўніверсітэт ў 1892 годзе^[4], з 1894 працаваў у абсерваторыі ўніверсітэта, з 1918 прафесар, з 1929 член-карэспандэнт АН СССР. У 1920—1931 дырэктар абсерваторыі Маскоўскага ўніверсітэта^[4], у 1931—1937 загадваў кафедрай астраноміі, у 1937—1953 — кафедрай астраметрыі МДУ.

Больш за 20 гадоў узначальваў Камісію па вывучэнні зменных зорак пры астранамічныя рады АН СССР.

Работы Блажко прысвечаны даследаванню зменных зорак  (руск.) (бел. і практычнай астраноміі^[4]. З 1895 сістэматычна фатаграфаваў зорнае неба з мэтай выяўлення зменных зорак, чым паклаў пачатак багатай калекцыі «шкляной бібліятэкі» Маскоўскай абсерваторыі. Упершыню прааналізаваў уплыў пацямнення да края дыска зоркі на форму крывой бляску і на вызначэнне элементаў арбіты, паказаў метад уліку гэтага эфекту. Выявіў змены перыядаў і формы крывой бляску шэрагу кароткаперыядычных зменных зорак тыпу RR Ліры  (руск.) (бел.; гэтыя з'явы названыя «эфектам Блажко  (англ.) (бел.»^[4].

У 1904 апаратурай уласнай канструкцыі адным з першых у свеце сфатаграфаваў спектры двух метэораў і даў правільнае іх тлумачэнне. Прапанаваў новы метад выяўлення малых планет (1919)^[4]. Удзельнічаючы ў назіранні поўнага сонечнага зацьмення (1914), прыборам уласнай канструкцыі сфатаграфаваў сонечную карону ў палярызаваным святле. Аўтар шэрагу арыгінальных канструкцый — такіх, як бясшчэлепавы зорны спяктрограф, прыбор для выяўлення зменных зорак на астранегатывах (блінк-мікраскоп), прыстасаванні ў мерыдыянных інструментах для паслаблення бляску пры назіраннях момантаў мінанняў зорак, спецыяльная лупа для адлічвання падзеленых колаў і іншыя.

Быў выдатным педагогам, выкладаў курсы практычнай і агульнай астраноміі, упершыню ў Маскоўскім універсітэце стаў выкладаць курс агульнай астрафізікі. Аўтар трох падручнікаў — «Курс практычнай астраноміі» (1-е выданне 1938, 2-е выданне 1940, 3-е выданне 1951), «Курс агульнай астраноміі» (1947) і «Курс сферычнай астраноміі» (1-е выданне 1948, 2-е выданне 1954). Падрабязна апісаў гісторыю развіцця астраноміі ў Маскоўскім універсітэце на працягу 1824—1920 гадоў.

• 2 ордэны Леніна
• 2 ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга
• Сталінская прэмія (1952)^[4]
• Заслужаны дзеяч навукі РСФСР (1934)

Яго імя занесена на карту Месяца (імя Блажко носіць адзін з месяцавых кратараў  (руск.) (бел.) і астэроід № 2445.

• Блажко́ Сяргей Мікалаевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 184. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
• Блажко Сергей Николаевич // Изобретатель, № 7 (187) 2015. — С. 34. (руск.)