Тагарская археалагічная культура

Тагарская культура Бронзавы век
Салбыкскі курган
Геаграфічны рэгіён	Сібір
Лакалізацыя	Хакасія, Краснаярскі край, Кемераўская вобласць
Датаванне	VII стагоддзе да н.э.— сярэдзіна III стагоддзе да н.э.
Носьбіты	скіфы
Тып гаспадаркі	жывёлагадоўля, ручное земляробства
Даследчыкі	С. А. Цеплаухаў
Пераемнасць
Карасукская культура → Таштыкская культура
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тага́рская культура — археалагічная культура позняга бронзавага веку на поўдні Сібіры ў VII ст. да н.э. — III стагоддзі да н.э. Цэнтрам Тагарскай культуры з’яўлялася Мінусінская катлавіна.

Навуковае даследаванне помнікаў Тагарскай культуры пачалося з 1722 г. У самастойную археалагічную культуру вылучана С. А. Цеплаухавым ў 1920-я гг. Сваю сучасную назву атрымала ад наймення вострава на рацэ Енісей, дзе з канца XIX ст. праводзіліся археалагічныя раскопкі.

Узнікненне Тагарскай культуры атаясняюць з міграцыяй прадстаўнікоў Афанасьеўскай і Андронаўскай археалагічных культур у Мінусінскую катлавіну. Носьбітамі гэтых культур былі сакі. Захоўваліся некаторыя рысы папярэдняй мясцовай Карасукскай культуры, якая працягвала існаванне пасля з’яўлення мігрантаў. Антрапалагічна тагарцы належалі да еўрапеоідаў.

Прынята вылучаць некалькі этапаў развіцця Тагарскай культуры:

• Ранні (Падгорнаўскі, VII — VI стст. да н.э.)
• Развіты (Сарагашэнскі, V — III стст. да н.э.)

Раён распаўсюдання Тагарскай культуры — адзін з найбуйнейшых цэнтраў вытворчасці бронзы ў Еўразіі. Бронза з’яўлялася асноўным металам для вырабу прылад працы і зброі, у тым ліку кінжалаў, навершаў стрэл, коннай збруі. З III ст. да н.э. пачалася вытворчасць жалеза. Дагэтуль яно паступала звонку і было рэдкім.

Найбольш распаўсюджаныя помнікі — штучныя насыпныя курганы з агароджамі з каменных пліт, па кутах агародж — вертыкальна ўкапаныя камяні. Былі таксама знойдзеныя паселішчы, капальні для здабычы медзі, наскальныя малюнкі. Аснову гаспадаркі носьбітаў Тагарскай культуры складалі жывёлагадоўля (асаблівую ролю адыгрывала конегадоўля) і ручное земляробства. Рост вытворчасці садзейнічаў павелічэнню насельніцтва. З’яўленне багатых пахаванняў сведчыць пра наяўнасць сацыяльнай няроўнасці, узнікненні пласта высакароднай арыстакратыі.

• Тагарская культура (эпоха раннего железного века)
• Хакасия в скифскую эпоху Архівавана 19 верасня 2017.