Тлумачальны слоўнік беларускай мовы
«Тлумача́льны сло́ўнік белару́скай мо́вы» (ТСБМ) — першы тлумачальны слоўнік у гісторыі беларускай лексікаграфіі. Створаны ў Інстытуце мовазнаўства АН БССР пад агульнай рэдакцыяй К. Атраховіча. Выдадзены ў 5 тамах у 1977—1984 гадах выдавецтвам «Беларуская Энцыклапедыя»[1]. Выхад слоўніка стаў вынікам працяглай працы вялікага калектыву навуковых супрацоўнікаў[2]. Яго матэрыяльнай асновай з’яўляецца фундаментальная картатэка Інстытута мовазнаўства імя Я. Коласа АН БССР, якая стваралася амаль 25 гадоў і налічвае каля 3 мільёнаў картак-цытат[2]. ЗместСлоўнік тлумачыць значэнні слоў і фразеалагічных зваротаў, вызначае іх унармаванае ўжыванне, вымаўленне і напісанне. Асноўныя задачы — адлюстраванне лексіка-семантычнага стану беларускай літаратурнай мовы ад пачатку ХХ стагоддзя да 1970-х гадоў, садзейнічаць далейшай нармалізацыі беларускай мовы і павышэнню маўленчай культуры беларускага народа, служыць крыніцай для даследчыкаў пры вывучэнні лексічных сродкаў блізкіх па паходжанні моў[1]. У слоўніку змешчана больш за 105 тысяч слоў, фразеалагічных і тэрміналагічных выразаў. Лексічны матэрыял падаецца ў алфавітным парадку[1]. Уключаны навуковыя тэрміны, якія ўжываюцца ў школьных падручніках, у навукова-папулярных выданнях і перыядычным друку; агульнаўжывальная лексіка і фразеалогія, што выкарыстоўваецца ва ўсіх жанрах і стылях беларускай мовы; новыя словы, засвоеныя шырокім колам грамадскасці; іншамоўныя словы, архаізмы і гістарызмы і іншае[3]. Кожнае слова мае граматычную, стылістычную і акцэнталагічную характарыстыкі, цытаты з мастацкай, навуковай і публіцыстычнай літаратуры. Да слоў іншамоўнага паходжання даюцца этымалагічныя даведкі[1]. Не мае ўстарэлых і вузкадыялектных слоў, індывідуальных неалагізмаў, складаных прыметнікаў, якія пішуцца праз злучок, прыслоўяў з прыстаўкай «па-», літарных абрэвіятур[1]. Бібліяграфія
Зноскі
Літаратура
Спасылкі
|
||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
