Трафальгарская бітва

Трафальгарская бітва
Асноўны канфлікт: Вайна трэцяй кааліцыі
Дата	21 кастрыніка 1805
Месца	Трафальгар, Атлантычны акіян
Вынік	Перамога брытанскага флота
Праціўнікі
Вялікабрытанія  Французская імперыя,  Іспанская імперыя
Камандуючыя
Гарацыа Нельсан, Катберт Колінгвуд П’ер дэ Вільнёў, Федэрыка Гравіна
Сілы бакоў
27 лінкораў, 4 фрэгаты, 2 шлюпы, 16 000 маракоў 33 лінкоры, 5 фрэгатаў, 2 шлюпы, 20 000 маракоў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Трафальга́рская бі́тва^[1] — марская бітва паміж брытанскімі і франка-іспанскімі марскімі сіламі у час Вайны трэцяй кааліцыі, якая была часткай Напалеонаўскіх войнаў.

Бітва адбылася 21 кастрычніка 1805 года ў Атлантычным акіяне каля мыса Трафальгар, непадалёк ад іспанскага порта Кадыс. З брытанскага боку у бітве прымалі ўдзел 27 лінкораў, 4 фрэгаты, 2 шлюпы, з франка-іспанскага — 33 (18 французскіх, 15 іспанскіх^[1][2]) лінкоры, 5 фрэгатаў, 2 шлюпы. Брытанскай эскадрай камандаваў адмірал Гарацыа Нельсан, франка-іспанскай — віцэ-адмірал П’ер дэ Вільнёў.

Па загадзе Напалеона I франка-іспанская эскадра, са жніўня 1805 года заблакіраваная ў раёне Кадыса, 20 кастрычніка выйшла ў мора, каб без бою прарвацца ў Міжземнае мора. 21 кастрычніка пры спробе ўхіліцца ад сустрэчы з караблямі Нельсана, эскадра Вільнёва павярнула на поўнач, у выніку чаго страціла шмат часу і парушыла строй. Брытанскія сілы атакавалі і перарэзалі яе цэнтр і ар’ергард двума калонамі (15 і 12 караблёў). Авангард Вільнёва ў гэты час працягваў рух на поўнач і з вялікім спазненнем пайшоў на дапамогу. Бітва доўжылася 5 гадзін 30 хвілін^[2].

Бітва скончылася пераканаўчай перамогай брытанцаў. У ходзе бітвы фрнка-іспанская эскадра страціла 18 караблёў (17 з іх былі захоплены) і каля 7000 чалавек. Брытанская эскадра страціла каля 1700 чалавек. Быў смяротна паранены адмірал Нельсан. Поспех быў дасягнуты дзякуючы новай тактыцы манеўранага бою, якую ўпершыню выкарыстаў рускі адмірал Ф. Ф. Ушакоў, і пераняў Нельсан^[2].

Перамога ў Трафальгарскай бітве забяспечыла Вялікабрытаніі панаванне на моры і ўскладніла сувязь Францыі з калоніямі.

• Трафальга́рская бі́тва 1805 // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 520. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Трафальга́рское сраже́ние 1805 // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 173. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Трафальга́рська би́тва 1805 // Українська радянська енциклопедія : у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К. : Головна редакція УРЕ, 1984. — Т. 11, кн. 1 : Стодола — Фітогеографія. — С. 331. — 606, [2] с., [22] арк. іл. : іл., портр., карти с. (укр.)

• Трафальгарское сражение (руск.) // РИА Новости
• Battle of Trafalgar // British Battles (britishbattles.com) (англ.)

	Трафальгарская бітва на Вікісховішчы