Тэнііды

	Тэнііды
	; Бычыны цэпень (Taenia saginata)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Без рангу:	Двухбакова-сіметрычныя
Без рангу:	Першаснаротыя
Надтып:	Platyzoa
Тып:	Плоскія чэрві
Клас:	Стужачныя чэрві
Падклас:	Eucestoda
Атрад:	Цэпені
Сямейства:	Тэнііды
Міжнародная навуковая назва
	Taeniidae
ITIS	57390
NCBI	6208
EOL	2556164

Тэнііды^[1] (Taeniidae) — сямейства стужачных чарвей. Самае вялікае сямейства з атраду цэпені (Cyclophyllidea)^[2].

Сярод прадстаўнікоў сямейства мноства відаў медыцынскага і ветэрынарнага значэння, у тым ліку такія віды, як свіны цэпень (Taenia solium), бычыны цэпень (Taenia saginata) і Echinococcus granulosus. Тэнііды з’яўляюцца паразітамі млекакормячых і многія з іх заразныя для чалавека.

Апісанне

Цела даўжынёй да 20 метраў, стужкападобнае, членістае. На галоўцы размешчаны прысоскі, хабаток у большасці відаў з 2 радамі хіцінавых кручкоў^[1]. Гермафрадыты. Матка прадаўгаватая, галінастая, зрэдку шара- або мехападобная з бакавымі выпучваннямі. Семяннікі шматлікія. Яечнік (лопасцевы або ныркападобны) и жаўточнік размешчаны ў задняй частцы членіка. Аплодненае яйцо развіваецца ў матцы і мае зародак, які ў целе прамежкавага гаспадара пераўтвараецца ў лічынку, своеасаблівую для кожнага роду^[1].

Дарослыя тэнііды паразітуюць у кішэчніку драпежных млекакормячых, драпежных птушак, чалавека (канчатковыя гаспадары), лічынкі — у розных органах і тканках капытных, грызуноў і чалавека (прамежкавыя гаспадары), выклікаюць тэніідозы^[1] і фінозы.

Сістэматыка

Сямейства ўключае чатыры роды:

Echinococcus Rudolphi, 1801
Hydatigera Lamarck, 1816
Taenia Linnaeus, 1758
Versteria Nakao, Lavikainen, Iwaki, Haukisalmi, Konyaev, Oku, Okamoto & Ito, 2013 ^[3]

Жыццёвы цыкл

Прадстаўнікі сямейства адрозніваюцца сваім наземным жыццёвым цыклам, які ўключае стадыю спакою, званую метацэстодай. Яны развіваюцца ў тканках прамежкавага гаспадара, калі яйцы спажываюцца. Яйцы вылупляюцца ў анкасферу, якая праходзіць праз сценку кішэчніка і ўтварае метацэстоду. Прыкладам можа служыць цыстыцэркоід, цыстыцэрк, альбо гідатыдная кіста. Канчатковы гаспадар заражаецца пры ўжыванні метацэстоды.

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в ^г І. В. Меркушова. Тэнііды // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.. — С. 140
↑ taeniid (нявызн.)(недаступная спасылка). www.aavp.org (16 ліпеня 2014). Архівавана з першакрыніцы 20 сакавіка 2023. Праверана 20 February 2019.
↑ Nakao, Minoru; Lavikainen, Antti; Iwaki, Takashi; Haukisalmi, Voitto; Konyaev, Sergey; Oku, Yuzaburo; Okamoto, Munehiro; Ito, Akira (2013). "Molecular phylogeny of the genus Taenia (Cestoda: Taeniidae): Proposals for the resurrection of Hydatigera Lamarck, 1816 and the creation of a new genus Versteria". International Journal for Parasitology. 43 (6): 427–437. doi:10.1016/j.ijpara.2012.11.014. ISSN 0020-7519. PMID 23428901.

Літаратура

Основы цестодологии. Т. 4.
Абуладзе К. И. Тениаты — ленточные гельминты животных и человека и вызываемые ими заболевания. — М, 1964
Гинецинская Т. А., Добровольская А. А. Частная паразитология: Паразитические простейшие и плоские черви. — М., 1978

[ЭПБ-1] а ^б ^в ^г І. В. Меркушова. Тэнііды // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.. — С. 140

[2] taeniid (нявызн.)(недаступная спасылка). www.aavp.org (16 ліпеня 2014). Архівавана з першакрыніцы 20 сакавіка 2023. Праверана 20 February 2019.

[NakaoLavikainen2013-3] Nakao, Minoru; Lavikainen, Antti; Iwaki, Takashi; Haukisalmi, Voitto; Konyaev, Sergey; Oku, Yuzaburo; Okamoto, Munehiro; Ito, Akira (2013). "Molecular phylogeny of the genus Taenia (Cestoda: Taeniidae): Proposals for the resurrection of Hydatigera Lamarck, 1816 and the creation of a new genus Versteria". International Journal for Parasitology. 43 (6): 427–437. doi:10.1016/j.ijpara.2012.11.014. ISSN 0020-7519. PMID 23428901.

[1]

[2]

[3]